Wpływ wojny w Ukrainie na sprawozdanie z działalności

Komitet Standardów Rachunkowości uchwałą 6/2022 z 4 kwietnia 2022 r. wydał rekomendacje pt. "Sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności w warunkach rosyjskiej agresji na Ukrainę", w których zwrócono uwagę, że rosyjska agresja na Ukrainę może się przekładać na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostek gospodarczych nie tylko w perspektywie kolejnych okresów sprawozdawczych, ale także może mieć wpływ na obecnie sporządzane albo już sporządzone, lecz jeszcze niezatwierdzone roczne sprawozdania finansowe. Może zatem rzutować na pozycje prezentowane w sprawozdaniach finansowych na dzień bilansowy, jak i na ujęcie oraz wycenę pozycji po dniu bilansowym.

Sprawozdanie z działalności, które na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy o rachunkowości ma obowiązek sporządzić spółka z o.o. określona w pytaniu, ma zindywidualizowany charakter. Sprawozdanie to odzwierciedla specyfikę działalności jednostki i przedstawia jej dokonania oraz zamierzenia. Dlatego w każdej jednostce zobowiązanej do sporządzenia tego sprawozdania może ono wyglądać inaczej. Trudno jest więc wskazać, w których dokładnie punktach tego sprawozdania należy wykazać zdarzenia dotyczące agresji Rosji na Ukrainę. Tym bardziej, że jednostka w pytaniu nie przedstawiła, jakie dokładnie skutki wywarło to zdarzenie na jej działalność oraz plany.

Zawartość merytoryczną sprawozdania z działalności określa art. 49 ust. 2, 3, 3a oraz art. 49b ustawy o rachunkowości. Ponadto wskazówki odnoszące się do pożądanych cech, zawartości i układu sprawozdania z działalności oraz zasad jego sporządzania i prezentacji zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 9 "Sprawozdanie z działalności" (KSR nr 9).

W świetle wspomnianych wyżej rekomendacji, rosyjską agresję na Ukrainę należy potraktować jako zdarzenie po dacie bilansu na tyle istotne, jako czynnik ryzyka wpływający na przewidywaną sytuację majątkową i finansową jednostki (w tym płynność finansową), że wymaga zarówno oceny pod kątem zasadności stosowania założenia o kontynuacji działalności przez jednostkę, jak i odpowiednich ujawnień w sprawozdaniu z działalności. Jak podkreśla się w rekomendacjach, skutki rosyjskiej agresji na Ukrainę mogą być bardzo rozległe i zmienne w czasie. Biorąc pod uwagę wymogi ustawy o rachunkowości zaleca się, by w sprawozdaniu z działalności ujawnić jakie konflikt w Ukrainie może mieć przełożenie na jednostkę i jej sytuację majątkową i finansową w dającej się przewidzieć przyszłości przy założeniu różnych scenariuszy. Należy zwrócić przy tym uwagę, że dla potrzeb oceny kontynuacji działalności kierownik jednostki powinien rozważać negatywne, ale nadal realne scenariusze. Analiza powinna skupiać się na kluczowych dla jednostki obszarach działalności i kluczowych założeniach ze wskazaniem źródeł niepewności i ryzyka. Możliwe skutki konfliktu w Ukrainie na otoczenie, w którym działa jednostka, jak i bezpośrednio na jednostkę, należy przedstawiać w sprawozdaniu w sposób przejrzysty i umożliwiający jego użytkownikom całościowy ogólny osąd co do sytuacji, jej rozwoju, ryzyk dla jednostki i niepewności w tym zakresie (por. rozdz. VI pkt 5, 6, 8 rekomendacji). Ponadto w sprawozdaniu z działalności wskazane jest odniesienie się do ujawnionych w dodatkowych informacjach i objaśnieniach informacji na temat ewentualnych skutków rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz uszczegółowienie tych informacji, jeżeli jednostka uznała je za istotne dla użytkowników rocznego sprawozdania finansowego i - w ocenie kierownika jednostki - stanowią one istotne zdarzenia po dniu bilansowym wynikające z konfliktu w Ukrainie lub mających związek z tym konfliktem (por. rozdz. VI pkt 9 rekomendacji).

Jednostka, rozważając i szacując możliwy wpływ konfliktu w Ukrainie na swoją działalność, może wziąć pod uwagę czynniki wymienione w rozdz. VI pkt 13 rekomendacji, które przedstawia poniższa tabela.

Efekt finansowy możliwych skutków rosyjskiej agresji na Ukrainę dla sprawozdawczości finansowej może być trudny do oszacowania, niemniej - jak wyjaśniono w rekomendacjach - istotny dla użytkowników sprawozdań finansowych. Właściwym jest wskazanie w sprawozdaniu z działalności konsekwencji, jakie ten konflikt i powiązane z nim działania mogą mieć dla strategii działalności jednostki oraz zdolności do kontynuowania działalności.