Czym jest spis z natury i jakie obejmuje aktywa?

Spisowi z natury podlegają następujące składniki aktywów:

• środki pieniężne, zarówno krajowe jaki i waluty obce, dewizy (za wyjątkiem tych zgromadzonych na rachunku bankowym),
   
• papiery wartościowe w postaci materialnej,
   
• zapasy rzeczowych składników aktywów obrotowych (materiały, towary, produkty gotowe, opakowania, produkcja w toku oraz półprodukty),
   
• środki trwałe oraz nieruchomości zaliczane do inwestycji (jeśli nie są inwentaryzowane drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami),
   
• maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie,
   
• znajdujące się w jednostce składniki aktywów będące własnością innych jednostek, powierzone jej do sprzedaży, przechowania, przetworzenia lub używania z powiadomieniem tych jednostek o wynikach spisu. Przy czym obowiązek ten nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.

Spis z natury polega na przeliczeniu, zważeniu lub zmierzeniu ilości danego składnika aktywów, wyceny tych ilości, porównaniu wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnieniu i rozliczeniu ewentualnych różnic.

Spis z natury w szczególności obejmuje:

• ustalenie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów jednostki, co warunkuje prawidłowość sprawozdania finansowego i wyniku finansowego,
   
• ocenę zgodności stanów rzeczywistych uzyskanych podczas inwentaryzacji ze stanem wykazanym w ewidencji księgowej oraz ujawnienie różnic między nimi (niedobory, szkody, nadwyżki),
   
• wyjaśnienie przyczyn powstania różnic i ich rozliczenie, w tym stworzenie podstaw do rozliczenia osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone im składniki,
   
• ocenę stanu jakościowego i gospodarczej przydatności składników aktywów,
   
• przeciwdziałanie nieprawidłowościom w gospodarce zapasami.

Zakres przygotowań do przeprowadzenia spisu z natury może być bardzo różny i zależy od wielkości jednostki, ilości i różnorodności składników majątku jakimi dysponuje, a także od stopnia sformalizowania działań w jednostce.