Jedną z nadrzędnych zasad rachunkowości jest zasada kontynuacji działalności. Wyznacza ona sposób prezentacji danych w rocznym sprawozdaniu finansowym jednostki.
Zasada kontynuacji działalności jest określona w art. 5 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Przepis ten stanowi, że przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki) rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego.
Zatem oceny zdolności jednostki do kontynuowania działalności gospodarczej dokonuje kierownik jednostki. Musi on wziąć pod uwagę wszystkie zdarzenia i okoliczności mogące mieć wpływ na tę ocenę. Pomocny przy analizie jednostki pod tym względem jest Krajowy Standard Rachunkowości nr 14 "Kontynuacja działalności oraz rachunkowość jednostek przy braku kontynuowania działalności" (Dz. Urz. MFFiPR z 2021 r. poz. 119).
Zgodnie z pkt 4.1 KSR nr 14 występowanie znaczącej niepewności co do zdolności jednostki do kontynuacji działalności nie jest wystarczającym powodem do odstąpienia od sporządzania sprawozdań finansowych przy założeniu kontynuacji działalności. Jednostka stosuje założenie o kontynuacji działalności dopóty, dopóki nie staje się pewne, że nie będzie kontynuowała działalności w dającej się przewidzieć przyszłości obejmującej okres nie krótszy niż rok od dnia bilansowego. Przy czym rok jest wymogiem minimalnym - przykładowo, jeśli do daty zatwierdzenia sprawozdania finansowego została podjęta wiążąca decyzja o zaprzestaniu prowadzenia działalności w okresie 18 miesięcy od dnia bilansowego, jednostka nie może sporządzić sprawozdania finansowego przy założeniu kontynuacji działalności.
Jeżeli zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego, ale przed dniem sporządzenia lub zatwierdzenia sprawozdania finansowego, wskazują na to, iż przyjęcie założenia kontynuacji działalności nie jest zasadne, jednostka nie powinna sporządzać sprawozdania finansowego przy założeniu kontynuacji działalności. Pierwsza analiza zdolności do kontynuacji działalności powinna więc mieć miejsce w terminie sporządzania sprawozdania finansowego, a następnie powinna być zweryfikowana przed datą zatwierdzenia sprawozdania (por. art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości).
Ocena statusu jednostki jako kontynuującej działalność może być prosta, gdy jednostka była dotychczas rentowna i posiadała łatwy dostęp do środków finansowych. W innych przypadkach, aby uzyskać pewność, że założenie kontynuacji działalności jest zasadne, kierownik ma obowiązek bardzo dokładnego rozważenia zdolności jednostki do regulowania zobowiązań w terminie ich wymagalności, w tym uwzględnienia wielu czynników określających bieżącą i oczekiwaną rentowność, harmonogramu spłaty zobowiązań i potencjalne źródła alternatywnego finansowania, co wymaga szczegółowych prognoz dotyczących przepływów pieniężnych i zysków. Zasadność przyjętego założenia dotyczącego kontynuacji działalności lub braku takiego uzasadnienia wymaga udokumentowania (pkt 4.7 KSR nr 14).
Przykładowe zdarzenia i okoliczności wymagające przeanalizowania przy dokonywaniu przez kierownika jednostki oceny kontynuacji działalności zamieszczono w ramce. Zdarzenia te w ostatnich latach mogą wystąpić w niemal każdej jednostce ze względu na utrzymujące się zagrożenie epidemiczne, wojnę w Ukrainie, a obecnie także wysoką inflację. Ich wagę mogą łagodzić inne czynniki, tj. zmniejszyć ryzyko utraty płynności mogą np.:
W przypadku niewystąpienia innych faktów i okoliczności założenie kontynuacji działalności uznaje się za zasadne w sytuacji:
Natomiast sprawozdanie finansowe jest sporządzane przy założeniu braku kontynuowania działalności, jeżeli na datę jego sporządzenia występuje jedna z poniższych okoliczności:
O zdolności jednostki do kontynuacji działalności informuje się we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego.
Jeśli kierownik jednostki nie zidentyfikował zdarzeń lub okoliczności, które mogą wskazywać na niepewność co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności, we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego wskazuje się, że:
Sprawozdanie finansowe sporządza się wówczas na ogólnych zasadach.
Jeżeli kierownik jednostki zidentyfikował zdarzenia lub okoliczności, które mogą powodować niepewność co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności, ale w wyniku ich oceny ustalił, że nie istnieje znacząca niepewność co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności i sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności, to we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego jednostka zaznacza:
Szersze opisy z tym związane można zamieścić w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. Poza tym sprawozdanie finansowe sporządza się na ogólnych zasadach.
Z kolei gdy jednostka sporządza sprawozdanie finansowe przy założeniu braku kontynuowania działalności, to we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego jednostka zaznacza "nie" przy informacji, czy sprawozdanie zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości. Jeżeli przyjęcie założenia o braku kontynuowaniu działalności przez jednostkę wiązało się z oceną kierownika, w schemie w polu wskazującym, czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności zaznacza się "nie" i w polu opisowym wyjaśnia powód, dla którego założenie o kontynuacji działalności przez jednostkę nie uznaje się za zasadne, wraz z analizą zdarzeń i okoliczności wpływających na taką ocenę. W przeciwnym wypadku (np. postawienie w stan likwidacji lub ogłoszenie upadłości niewymagające osądu), zaznacza się w tym miejscu "tak", a informację dotyczącą powodu, dla którego założenia o kontynuacji działalności przez jednostkę nie uznaje się za zasadne, umieszcza się w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. Przy sporządzaniu sprawozdania finansowego w takim przypadku uwzględnia się art. 29 ustawy o rachunkowości.
Wybrane zdarzenia lub okoliczności, które, pojedynczo lub łącznie, mogą wskazywać na znaczącą niepewność co do zdolności jednostki do kontynuacji działalności: Zdarzenia lub okoliczności o charakterze finansowym
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217 ze zm.)
|