W księgach za dany rok obrotowy należy zapewnić kompletność kosztów i przychodów. Oznacza to, że wszystkie koszty i przychody dotyczące danego roku muszą zostać zaksięgowane w tym roku, nawet gdyby dokumenty ich dotyczące zostały wystawione w roku następnym.
W sytuacji gdy w grudniu 2022 r. wydano nabywcy towary czy produkty, a fakturę dotyczącą sprzedaży wystawiono w styczniu 2023 r., przychód z tej sprzedaży należy zaksięgować w grudniu 2022 r. W tym bowiem miesiącu została zrealizowana sprzedaż, niezależnie od tego, że fakturę potwierdzającą tę sprzedaż wystawiono dopiero w styczniu 2023 r.
Wystawioną w styczniu 2023 r. fakturę dokumentującą sprzedaż z grudnia 2022 r. należy wprowadzić do ksiąg rachunkowych 2022 r. na zasadach ogólnych zapisami:
a) wartość przychodu w cenie sprzedaży netto
- Ma konto 73-0 "Sprzedaż towarów" lub konto 70-0 "Sprzedaż produktów",
b) VAT należny
- Ma konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego" (w analityce: VAT należny do rozliczenia w bieżącym okresie),
c) kwota należności brutto
- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".
W grudniu 2022 r. powinno też zostać zaksięgowane wydanie towarów, na podstawie dowodu WZ, zapisami:
- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)" lub konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów",
- Ma konto 33 "Towary" lub konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty".
Jeśli towary lub produkty są ujmowane w stałych cenach ewidencyjnych różniących się od rzeczywistego kosztu ich zakupu/wytworzenia, to konieczne jest także wyksięgowanie odchyleń od tych cen z kont 34 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów" lub konta 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów".
W sytuacji gdy w styczniu 2023 r. jednostka wystawi fakturę korygującą z tytułu otrzymanego w tym miesiącu zwrotu towarów sprzedanych w grudniu 2022 r., powinna skorygować przychody ze sprzedaży w grudniu 2022 r. Należy jednocześnie dokonać korekty kosztów sprzedanych towarów.
Ewidencja korekty sprzedaży z tytułu zwrotu towarów w księgach 2022 r. może wyglądać następująco:
1. Faktura korygująca sprzedaż towarów in minus:
a) wartość netto korekty, tj. zmniejszenie przychodu ze sprzedaży
- Wn konto 73-0 "Sprzedaż towarów",
b) zmniejszenie VAT należnego
- Wn konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego" (w analityce: VAT do rozliczenia w następnym okresie),
c) zmniejszenie należności od nabywcy
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".
2. PK - zmniejszenie kosztu sprzedanych towarów:
- Wn konto 33 "Towary" (w analityce: Towary poza jednostką),
- Ma konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)".
W bilansie wartość towarów poza jednostką wykazuje się w tej samej pozycji, co towary w magazynie, tj. według wzoru z załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości - w pozycji B.I.4 aktywów.
W księgach rachunkowych stycznia 2023 r. przyjęcie towarów do magazynu można zaksięgować na podstawie PZ:
- Wn konto 33 "Towary" (w analityce: Towary w magazynie),
- Ma konto 33 "Towary" (w analityce: Towary poza jednostką).
Na potrzeby bilansowe faktury korygujące dotyczące rabatu powinny być zasadniczo uwzględniane w tym samym roku obrotowym, w którym ujęto zdarzenie, którego korekta dotyczy. Jeśli zatem np. przychód u sprzedawcy towarów powstał w 2022 r., a faktura korygująca, dotycząca tego przychodu, została wystawiona w styczniu 2023 r., to korektę tę należy rozliczyć w księgach 2022 r. Taka faktura może zostać zaksięgowana:
a) wartość netto korekty
- Wn konto 73-0 "Sprzedaż towarów",
b) zmniejszenie VAT należnego
- Wn konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego" (w analityce: VAT należny do rozliczenia w następnym okresie),
c) wartość brutto korekty
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".
Może się zdarzyć, że jednostka, która prowadzi dodatkową działalność w zakresie wynajmu lokali, w styczniu 2023 r. wystawi refakturę dotyczącą kosztów mediów zaksięgowanych w grudniu 2022 r. Wtedy przychód z tej refaktury należy rozliczyć w grudniu 2022 r., zasadniczo bowiem koszty i przychody dotyczące refakturowania należy w księgach rachunkowych rozliczać w tym samym okresie sprawozdawczym, tak aby na operacjach tych nie powstał wynik. Ewidencja księgowa refaktury w księgach grudnia 2022 r. może wówczas wyglądać następująco (zakładając, że wynajem nie jest podstawową działalnością jednostki):
a) wartość brutto
- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami" lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
b) kwota VAT należnego
- Ma konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego" (w analityce: VAT należny do rozliczenia w następnym okresie),
c) kwota netto
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".
Kwotę VAT należnego ujętego w refakturze, niestanowiącą jeszcze na dzień bilansowy zobowiązania podatkowego, wykazuje się w bilansie sporządzonym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości w pozycji B.IV.2 pasywów "Inne rozliczenia międzyokresowe - krótkoterminowe" lub B.I.3 jako krótkoterminowe rezerwy, a jeśli nie zniekształca to obrazu jednostki i taka decyzja wynika z polityki rachunkowości - w pozycji B.III.3 lit. g) jako zobowiązanie z tytułu podatków.
Zasadniczo dotacje księguje się w dacie ich otrzymania. Natomiast na przełomie roku trzeba dokonać ich kwalifikacji przy szczególnym uwzględnieniu zasady memoriału (art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości), współmierności (art. 6 ust. 2 ustawy) oraz ostrożności (art. 7 ust. 1 ustawy). Jeśli dotacja na pokrycie kosztów bieżącej działalności poniesionych w 2022 r. wpłynęła do jednostki np. w styczniu 2023 r. albo istnieje duże prawdopodobieństwo jej uzyskania i jej kwota jest znana, to można ją zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych roku, w którym poniesiono finansowane nią koszty, tj. 2022 r. Kwota dotacji może zostać ujęta w księgach grudnia 2022 r. zapisem:
- Wn konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe" lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".
Saldo konta 65 lub 24 jednostka wykaże w bilansie sporządzanym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości w aktywach w pozycji B.IV "Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe" lub B.II.3 lit. b) "Należności krótkoterminowe z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych tytułów publicznoprawnych".
Wówczas w momencie wpływu dotacji w 2023 r. na rachunek bieżący należy dokonać księgowania:
- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
oraz równolegle (jeśli dotacja w 2022 r. została ujęta na koncie 65)
- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
- Ma konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe".
W przypadku gdy szkoda w firmowym majątku została poniesiona w grudniu 2022 r., natomiast odszkodowanie zostanie wypłacone przez ubezpieczyciela w 2023 r., jeśli jest ono niewątpliwe, można jego kwotę ująć w grudniu 2022 r. (przykład). Odszkodowanie wypłacone w roku następnym można ująć jako przychód w roku obrotowym, w którym miała miejsce szkoda, o ile:
|
Przykład W grudniu 2022 r. w jednostce wystąpiła szkoda w firmowym majątku. Usunięciem szkody zajęła się firma zewnętrzna. W grudniu 2022 r. wystawiła ona fakturę za wykonaną usługę na kwotę netto 15.000 zł, którą ujęto na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne". Z tytułu ubezpieczenia majątku jednostka otrzymała odszkodowanie w styczniu 2023 r. w kwocie 14.000 zł. Kwotę tę ujęła w księgach rachunkowych grudnia 2022 r., zgodnie z zasadą współmierności przychodów i kosztów, na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". W rachunku zysków i strat sporządzanym za 2022 r. według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości w wariancie porównawczym w pozycji D.IV wykazano kwotę 14.000 zł, a w pozycji E.III kwotę 15.000 zł. |
Gdyby decyzja w sprawie odszkodowania nie wpłynęła do momentu sporządzenia sprawozdania finansowego za 2022 r., wiarygodnie oszacowaną kwotę przychodu można ująć w księgach grudnia 2022 r. na koncie 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów". Wtedy pod datą otrzymania decyzji określającej wysokość odszkodowania (czyli w 2023 r.) nastąpi jej przeksięgowanie na konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".
|
Wystawiliśmy faktury korygujące z tytułu rabatu do sprzedanych produktów. Jak należy ująć je na zmniejszenie przychodów bilansowych, aby ułatwić rozliczenia podatkowe na podstawie ksiąg? Dla celów podatku dochodowego korekta przychodu spowodowana rabatem skutkuje w okresie, w którym wystawiono fakturę korygującą z tego tytułu. Dla celów bilansowych faktura taka zasadniczo powinna korygować przychody tego roku, w którym powstał pierwotny przychód. W celu ułatwienia rozliczeń podatkowych można jednak dokonać księgowań:
Jeżeli dotacja na bieżącą działalność wpłynie do jednostki przed poniesieniem kosztów, na pokrycie których została przyznana, to kwota tej dotacji może zostać przejściowo ujęta po stronie Ma konta 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów". W momencie wykorzystania dotacji odpowiednia jej część zostanie wówczas ujęta po stronie Wn konta 84 w korespondencji ze stroną Ma konta 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
