Kiedy małe fundacje mogą nie sporządzać sprawozdań finansowych?

Zgodnie z nowelizacją art. 27 ust. 2 ustawy o PDOP, podmioty niewpisane do rejestru przedsiębiorców KRS mają obowiązek przekazania do Szefa KAS sprawozdań finansowych sporządzonych w wersji elektronicznej według struktur logicznych. Czy w związku z tym mała fundacja prowadząca ewidencję uproszczoną musi również sporządzić i przekazywać sprawozdanie w tej formie?

Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów prowadzona przez fundację

Ustawa o rachunkowości generalnie obejmuje swoimi regulacjami wszystkie jednostki posiadające osobowość prawną, w tym także i fundacje (por. art. 2 ust. 1 pkt 1). Niemniej jednak dla małych organizacji pozarządowych od 2016 r. ustawa ta przewiduje (art. 2 ust. 5) możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów (dotyczy to również fundacji). Ustawa o rachunkowości w zakresie jednostek mogących stosować to uproszczenie odsyła do art. 10a ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W myśl tej regulacji, organizacje pozarządowe, z wyłączeniem spółek kapitałowych, oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, jeżeli:

1) działają w sferze zadań publicznych określonych w art. 4 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

2) nie prowadzą działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców,

3) nie posiadają statusu organizacji pożytku publicznego,

4) osiągają przychody wyłącznie z tytułu:

• działalności nieodpłatnej pożytku publicznego z tytułu składek członkowskich, darowizn, zapisów, spadków, dotacji, subwencji, przychodów pochodzących z ofiarności publicznej,
   
• działalności odpłatnej pożytku publicznego z tytułu sprzedaży towarów i usług,
   
• sprzedaży, najmu lub dzierżawy składników majątkowych,
   
• odsetek od środków pieniężnych na rachunkach bankowych lub rachunkach w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością, w tym także odsetek od lokat terminowych oraz innych form oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, tworzonych na tych rachunkach;

5) w roku poprzedzającym rok wyboru prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów osiągnęły przychody wyłącznie z tytułów, o których mowa w ww. pkt 4, w wysokości nieprzekraczającej 100.000 zł (ten limit przychodów nie ma zastosowania do roku, w którym jednostka rozpoczęła działalność).

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie zawiera dodatkowe regulacje, zgodnie z którymi małe organizacje pozarządowe (spełniające ww. kryteria) mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów dopiero po uzyskaniu zgody organu zatwierdzającego (w znaczeniu art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości) w tym zakresie.

Mała organizacja pozarządowa ma także obowiązek zawiadomienia o wyborze prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym rozpoczyna prowadzenie ww. ewidencji. Natomiast w przypadku jednostek rozpoczynających działalność, zawiadomienie to powinno zostać złożone 30 dni od dnia jej rozpoczęcia.

Jednostka zawiadamia również naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca podatkowego, w którym prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, o:

1) rezygnacji z prowadzenia tej ewidencji,

2) niespełnieniu powyżej przedstawionych kryteriów.

Minister Finansów w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez niektóre organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego określił sposób prowadzenia tej ewidencji oraz warunki, jakim powinna ona odpowiadać dla prawidłowego określenia zobowiązań podatkowych, mając na uwadze zakres oraz cel działania podmiotów prowadzących ewidencję. Ma ona charakter ewidencji dla celów podatku dochodowego (na wzór podatkowej księgi przychodów i rozchodów). A zatem w takiej sytuacji organizacja pozarządowa nie prowadzi ksiąg rachunkowych i nie sporządza sprawozdania finansowego, zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Przekazywanie sprawozdań finansowych do Szefa KAS

Obowiązująca od 1 stycznia 2020 r. nowelizacja, o której mowa w pytaniu, została wprowadzona ustawą z dnia 11 września 2019 r. o uchyleniu ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1978). W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 27 dokonano zmian polegających na tym, że podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego, z wyłączeniem podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, przekazują, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, Szefowi KAS sprawozdanie wraz ze sprawozdaniem z badania, w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki - także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Sprawozdanie finansowe jest sporządzane w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej udostępnianej na podstawie art. 45 ust. 1g lub 1h ustawy o rachunkowości. Obowiązek złożenia sprawozdania z badania nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe, na podstawie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku badania.

Sprawozdania te Szef KAS udostępnia naczelnikom urzędów skarbowych, naczelnikom urzędów celno-skarbowych, dyrektorom izb administracji skarbowej oraz ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Ponieważ małe organizacje pozarządowe prowadzące uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, o której mowa wyżej, nie stosują ustawy o rachunkowości, tj. nie prowadzą ksiąg rachunkowych oraz nie sporządzają sprawozdań finansowych, to nie mają do nich zastosowania ww. przepisy ustawy o PDOP. Oznacza to, że fundacja, która prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów (oczywiście po spełnieniu ww. wymogów), nie ma obowiązku sporządzania i przekazywania sprawozdania, o którym mowa w ww. art. 27 ust. 2 ustawy o PDOP.