Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  BILANS 2023  »  Wycena aktywów i pasywów  »   Wartości niematerialne i prawne - wycena i prezentacja w sprawozdaniu finansowym
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Wartości niematerialne i prawne - wycena i prezentacja w sprawozdaniu finansowym

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych

1. Co należy rozumieć przez wartości niematerialne i prawne?

W myśl przepisów ustawy o rachunkowości, wartości niematerialne i prawne (dalej: wnip), to nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:

  • autorskie prawa majątkowe (w tym m.in.: programy komputerowe), prawa pokrewne, licencje, koncesje,
  • prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
  • know-how,
  • prawa majątkowe przyjęte do używania na podstawie umowy spełniającej warunki leasingu finansowego.

Ponadto do wnip zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.

Jak wynika z przytoczonej definicji, wnip muszą zostać nabyte przez jednostkę, czyli zakupione, ale także otrzymane aportem czy nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny. Generalnie zatem nie mogą być one wytwarzane. Wyjątek od tej zasady stanowią jedynie koszty zakończonych prac rozwojowych.

Zaznaczmy, że nie stanowią wnip, obok wytworzonych we własnym zakresie, np. programów komputerowych, prawa zaliczane do inwestycji, czyli takie które jednostka posiada w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających np. z przyrostu ich wartości lub innych pożytków, w tym z transakcji handlowej.

Nie stanowią wnip również prawa oddane do używania na podstawie umowy spełniającej warunki leasingu finansowego. W takim przypadku leasingodawca zalicza je do aktywów finansowych.

2. Wycena bilansowa wnip

Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości, wnip wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia (dotyczy to wyłącznie kosztów zakończonych prac rozwojowych) pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Trwała utrata wartości wnip może wystąpić w związku ze zmianą technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn. Odpowiedniego odpisu aktualizującego z tego tytułu dokonuje się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 07-5 "Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości wartości niematerialnych i prawnych".

3. Prezentacja wnip w bilansie

W bilansie sporządzonym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości wykazuje się wnip z podziałem na:

A. Aktywa trwałe
I. Wartości niematerialne i prawne
   1. Koszty zakończonych prac rozwojowych
   2. Wartość firmy
   3. Inne wartości niematerialne i prawne
   4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

Koszty zakończonych prac rozwojowych

Koszty zakończonych prac rozwojowych prowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby, poniesione przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii, zalicza się (w myśl art. 33 ust. 2 ustawy o rachunkowości) do wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli:

  • produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,
  • techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii,
  • koszty prac rozwojowych zostaną pokryte, według przewidywań, przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

Koszty prac rozwojowych, które nie spełniają ww. warunków, obciążają wynik finansowy w roku, w którym je zakończono i podlegają odniesieniu w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

Wartość firmy

Jak wskazano w art. 33 ust. 4 ustawy o rachunkowości, wartość firmy powstaje, gdy cena nabycia (przejęcia) określonej jednostki lub zorganizowanej jej części jest wyższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto. Wartość firmy może powstać także w przypadku połączenia spółek rozliczanego metodą nabycia oraz podziału spółek rozliczanego tą metodą.

Inne wnip

Inne wartości niematerialne i prawne niż koszty zakończonych prac rozwojowych i wartość firmy, to jak już wskazano na wstępie, tj.: prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje oraz prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych i zdobniczych oraz know-how. Do innych wartości niematerialnych i prawnych zalicza się ponadto prawa majątkowe przyjęte do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu finansowego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z warunków określonych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Wykazuje się tutaj również przyznane i nabyte prawa do emisji gazów cieplarnianych. Zgodnie ze stanowiskiem Komitetu Standardów Rachunkowości, w sprawie księgowego ujęcia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, może to nastąpić przykładowo poprzez dodanie w bilansie oddzielnej pozycji. W bilansie sporządzonym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, może to nastąpić poprzez dodanie po pozycji A.I.3. "Inne wartości niematerialne i prawne", pozycji A.I.3a "w tym prawa do emisji gazów cieplarnianych".

Zaliczki na wnip

Zaliczki, czyli środki pieniężne przekazane dostawcom na poczet realizacji zamówień na prawa majątkowe i inne tytuły wnip wykazuje się w aktywach w wielkości przekazanej dostawcom, tzn. według ich wartości nominalnej. Ich wartość wynika z ewidencji szczegółowej do konta 24 "Pozostałe rozrachunki" albo konta 30 "Rozliczenie zakupu". Jeżeli zaliczki na wnip zapłacono w walucie obcej, to do ich wyceny na dzień bilansowy można zastosować odpowiednio zasady wyceny zaliczek na środki trwałe w budowie (określone w KSR 11), co oznacza, że nie podlegają one dodatkowej wycenie, lecz przyjmuje się ich wartość ustaloną na dzień ich wpłaty.

Przykład

Jednostka na dzień bilansowy (31 grudnia 20XX r.) posiadała jako oddzielne wnip:

1) koszt zakończonych prac rozwojowych - o wartości początkowej 150.000 zł i dotychczasowym umorzeniu 100.000 zł. Na skutek znaczącego zmniejszenia popytu na wytwarzane produkty (oparte na wynikach tych prac) podjęto decyzję o zakończeniu produkcji w pierwszym półroczu 20XX+1 r. W związku z tym dokonano odpisu aktualizującego tą wnip w związku z trwałą utratą jej wartości na kwotę równą: 35.000 zł,

2) program komputerowy - o wartości początkowej 50.000 zł i dotychczasowym umorzeniu 30.000 zł. Ponieważ zaprzestano świadczenia usług, przy których był on wykorzystywany, podjęto decyzję o jego likwidacji. W efekcie nieumorzoną wartość w kwocie 20.000 zł spisano jednorazowo w koszty okresu. Jednocześnie oprogramowanie wyksięgowano z ewidencji.

Ponadto w grudniu 20XX r. dokonano wpłaty zaliczki w kwocie 60.000 zł na poczet nabycia nowego programu komputerowego.

Dla uproszczenia w przykładzie pominięto księgowanie faktury zaliczkowej.

Dekretacja:

Opis operacji: Kwota Konto
Wn Ma
1. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości prac rozwojowych: 35.000 zł 76-1 07-5
2. Likwidacja wnip:      
   a) odniesienie w koszty niezamortyzowanej wartości: 20.000 zł 76-1 02
   b) wyksięgowanie wartości umorzenia z ewidencji: 30.000 zł 07-2 02
3. Zaliczka zapłacona na poczet nabycia wnip: 60.000 zł 24 13-0

Księgowanie:

Prezentacja wnip w bilansie

W aktywach bilansu, sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, jednostka wykaże następujące pozycje wnip:

  • w poz. A.I.1. "Koszty zakończonych prac rozwojowych": 15.000 zł,
  • w poz. A.I.4. "Zaliczki na wartości niematerialne i prawne": 60.000 zł.
Więcej na ten temat w zasobach płatnych:
 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.