Dodatki za pracę w nocy w 2018 r.

Za czas pracy w porze nocnej ustalonej u danego pracodawcy pracownikowi przysługuje dodatek. Należny jest on za każdą godzinę takiej pracy, bez względu na to, czy jest ona wykonywana stale czy okazjonalnie. W określonych sytuacjach dodatek nocny może być zastąpiony ryczałtem. Jest on ustalany w oparciu o wynagrodzenie minimalne.

Praca w porze nocnej

Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21⁰⁰ a 7⁰⁰ (art. 151⁷ § 1 K.p.). Nie ma więc powszechnej pory nocnej, a każdy pracodawca może ją ustalić indywidualnie w podanym zakresie czasowym. W przypadku niewskazania 8 godzin pory nocnej w przepisach zakładowych przyjmuje się, że pora nocna obejmuje wszystkie 10 godzin. Wówczas za każdą godzinę pracy w tym czasie pracownikowi przysługuje prawo do dodatku za pracę w nocy.

Jak stanowi art. 151⁸ § 1 K.p. pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w nocy w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jak widać z powołanej regulacji, ustawodawca odniósł stawkę dodatku nocnego do minimalnego wynagrodzenia za pracę, a nie do wynagrodzenia zasadniczego danego pracownika. Jednakże pracodawca ma prawo ustalić w przepisach wewnątrzzakładowych wyższą wysokość tego dodatku.

Powołany przepis ustanawia dodatek nocny za każdą godzinę takiej pracy. Nie oznacza to, że w przypadku krótszej niż godzina pracy w nocy lub niebędącej wielokrotnością pełnej godziny, pracownikowi dodatek nie przysługuje. Należy go wówczas ustalić w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego czasu.

Ryczałt za pracę w nocy

W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy, dodatek za pracę w nocy może być zastąpiony ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej (art. 151⁸ § 2 K.p.). Ryczałtu nie można zatem wprowadzić w stosunku do pracowników, którzy świadczą pracę w siedzibie zakładu pracy lub wykonują pracę w porze nocnej poza zakładem pracy wyłącznie okazjonalnie.

Wysokość ryczałtu za pracę w nocy ustalana jest w sposób szacunkowy i powinna odpowiadać liczbie przepracowanych godzin. Jednakże w sytuacji, gdy pracownik przepracuje mniejszą liczbę godzin w porze nocnej niż przyjęto przy ustaleniu ryczałtu, kwota ryczałtu nie powinna zostać zmniejszona. Natomiast gdyby ryczałt był zbyt niski ze względu na przyjęcie zbyt małej liczby godzin pracy w nocy lub zastosowanie zaniżonych stawek dodatku, pracodawca będzie zobowiązany do wypłaty wyrównania.

Obliczanie dodatku nocnego

Podstawę do obliczenia dodatku nocnego stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę. Od 1 stycznia 2018 r. wzrośnie ono do kwoty 2.100 zł. Wraz z jego podniesieniem wyższe też będą dodatki nocne.

Metoda obliczenia dodatku za 1 godzinę pracy w porze nocnej została określona w § 4b rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia... (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Z regulacji tej wynika, że przy ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia za godzinę pracy w porze nocnej, minimalne wynagrodzenie za pracę dzieli się przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Przepis jednak nie określa, jak należy rozumieć sformułowanie "liczba godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu". Według Głównego Inspektoratu Pracy, który wypowiedział się w tej sprawie w piśmie z dnia 23 stycznia 2008 r., przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu należy rozumieć obowiązujący wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 130 K.p. Nie stosuje się więc jako dzielnika liczby godzin wynikających z rozkładu czasu pracy danego pracownika, ani liczby godzin faktycznie przez niego przepracowanych w danym miesiącu, tylko nominalną liczbę godzin do przepracowania obliczoną zgodnie z art. 130 K.p. Ze względu na to, że liczba nominalnych godzin do przepracowania jest zmienna w poszczególnych miesiącach roku, to i wysokość dodatków nocnych różni się w tych miesiącach.

Na wysokość dodatku nie ma natomiast wpływu wymiar czasu pracy, w jakim jest zatrudniony pracownik. Wysokość dodatku za pracę w porze nocnej jest taka sama dla zatrudnionego na pełny etat, jak i na część etatu. Stawka godzinowa obliczona w oparciu o minimalne wynagrodzenie za pracę jest taka sama dla pracownika pełnoetatowego, jak i zatrudnionego na część etatu.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)