Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Procedura podatkowa  »   Kto odpowiada w firmie za uchybienia skarbowe?
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Kto odpowiada w firmie za uchybienia skarbowe?

Gazeta Podatkowa nr 12 (1366) z dnia 9.02.2017
Małgorzata Żujewska

Podatnicy nie zawsze rzetelnie wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Za nadużycia kwalifikujące się jako przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe grożą dotkliwe kary. Naraża się na nie osoba zajmująca się w firmie sprawami finansowymi, w tym księgowymi i podatkowymi.

Zasada karania

Skutki nieprzestrzegania przepisów prawa podatkowego mogą okazać się dotkliwe. Najpoważniejsze konsekwencje wiążą się z uchybieniami będącymi przestępstwami skarbowymi lub wykroczeniami skarbowymi, np. oszustwami podatkowymi, nierzetelnym prowadzeniem ksiąg podatkowych, wyłudzeniem zwrotu VAT. Za takie czyny grożą wysokie grzywny, a w skrajnych przypadkach - więzienie.

Sankcje karne skarbowe są wymierzane konkretnej osobie (fizycznej). Za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe odpowiada ten, kto je popełnił (z zastrzeżeniem odpowiedzialności posiłkowej).

Sprawców może być przy tym kilku - działających wspólnie i w porozumieniu ze sobą. Każdy z nich odpowiada w granicach swej umyślności lub nieumyślności. Okoliczności osobiste wyłączające, łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną skarbową, a niestanowiące znamienia czynu zabronionego, są uwzględniane tylko w odniesieniu do tej osoby, której dotyczą.

Sprawca w firmie

Nie zawsze łatwe jest ustalenie sprawcy nadużyć firmowych. Stosuje się w tym przypadku art. 9 §  Kodeksu karnego skarbowego.

Przywołany powyżej przepis stanowi, że za popełnienie przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego odpowiada jak sprawca ten, kto zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej czy jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Przyjmuje się, że "prowadzenie spraw gospodarczych" to zarządzanie mieniem, podpisywanie umów, prowadzenie rachunkowości, zaciąganie zobowiązań itp. Kompetencje w tym zakresie mogą wynikać z przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania określonych czynności.

Ryzyko otrzymania kary ponoszą zasadniczo kierownicy jednostek: osoby prowadzące działalność gospodarczą, członkowie zarządu, wspólnicy spółek osobowych. Nie jest jednak wykluczona odpowiedzialność innej osoby, której powierzono sporządzanie rozliczeń i prowadzenie spraw podatkowo-księgowych, np. właściciel biura rachunkowego. To, czy ta osoba zostanie ukarana, zależy jednak od wielu czynników, m.in. treści umowy łączącej obie strony, faktycznych możliwości wypełnienia powierzonych obowiązków, winy.

Należy zwrócić uwagę, że regulacje obowiązujące do końca ubiegłego roku zezwalały na odpowiedzialność zastępczą w przypadku jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej wtedy, gdy tym jednostkom odrębne przepisy przyznawały zdolność prawną. Wykluczało to karanie za uchybienia spółki cywilnej. Spółka cywilna jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, ale nie posiada zdolności prawnej. Nie zmienia tego fakt, że na gruncie prawa podatkowego występuje jako samodzielny podmiot, gdy poszczególne ustawy nakładają na nią obowiązki podatkowe, np. w VAT. Skreślenie zapisu "której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną" pozwala pociągnąć wspólników oraz inne osoby zajmujące się sprawami gospodarczymi spółki cywilnej do odpowiedzialności karnej skarbowej za uszczuplenia spółki cywilnej w zakresie akcyzy lub VAT.

Wina (nie)umyślna

Przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a w przypadkach wskazanych w Kodeksie karnym skarbowym - także nieumyślnie.

Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego dokonania, tj. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, godzi się na to. Nie ma jednak mowy o umyślności, jeżeli pozostaje się w błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, gdy sprawca nie ma zamiaru dokonania czynu zabronionego, ale popełnia go na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że taką możliwość przewidywał albo mógł przewidzieć.

Warunkiem koniecznym pociągnięcia do odpowiedzialności karnej skarbowej za zdecydowaną większość przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych jest wina umyślna sprawcy. Sytuacje, w których odpowiedzialność karna skarbowa grozi za nieumyślne zachowania, są wyjątkami - i to nielicznymi (np. ukaranym może być ten, kto nie dopełni obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy, przez co dopuszcza chociażby nieumyślnie do popełnienia czynu zabronionego przez inną osobę).

Nowe prawo 2017

Od 1 stycznia 2017 r. zmieniły się sankcje grożące za przestępstwa skarbowe polegające na wystawieniu lub posługiwaniu się nierzetelną fakturą (rachunkiem). Wcześniej były one karane grzywną do 240 stawek dziennych. Nowe regulacje przewidują dwa typy tych przestępstw skarbowych: podstawowy i uprzywilejowany. Typ podstawowy polega na wystawieniu lub posługiwaniu się nierzetelną fakturą, gdy kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest powyżej małej wartości, czyli dwustukrotności minimalnego wynagrodzenia (obecnie 400.000 zł). Grozi za to grzywna do 720 stawek dziennych albo pozbawienie wolności na czas nie krótszy od roku albo obie te kary łącznie. Typ uprzywilejowany występuje wtedy, gdy kwota podatku wynikająca z nierzetelnej faktury albo suma kwot podatku z nierzetelnych faktur nie przekracza małej wartości. Karą za wystawienie lub posługiwanie się takimi dokumentami jest grzywna do 720 stawek dziennych albo pozbawienie wolności, albo obie te sankcje łącznie. Kwota podatku z nierzetelnych faktur stanowiąca dużą wartość, czyli pięćsetkrotność minimalnego wynagrodzenia (obecnie 1.000.000 zł), stanowi natomiast podstawę do nadzwyczajnego obostrzenia kary (chyba że wymagalna należność zostanie w całości uiszczona przed zamknięciem przewodu sądowego w pierwszej instancji).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 10.09.1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2137 ze zm.)

Procedura podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.