Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Spółki  »   Odzyskiwanie należności przez wspólników
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Odzyskiwanie należności przez wspólników

Gazeta Podatkowa nr 98 (1660) z dnia 9.12.2019
Paweł Cierkoński

Wspólnicy spółki cywilnej dochodzący na drodze sądowej przysługujących im należności powinni działać łącznie. W przypadku złożenia pozwu tylko przez jednego lub niektórych wspólników, sąd wezwie pozostałych do udziału w sprawie. Ta zasada nie ma jednak zastosowania w sprawach gospodarczych oraz objętych postępowaniem uproszczonym i nakazowym.

Wspólnicy spółki cywilnej mogą dochodzić należności wchodzących w skład ich majątku wspólnego. Mogą to być wierzytelności wniesione do majątku tytułem wkładu, jak i wierzytelności powstałe w związku z prowadzoną przez spółkę działalnością. Najczęściej będą to należności za sprzedane towary czy świadczone usługi. Dowodami potwierdzającymi, że należności wchodzą w skład majątku wspólnego wspólników, mogą być m.in. wystawione przez spółkę faktury. Okoliczność, że na fakturze uwidoczniona jest nazwa spółki bez wymienienia imion i nazwisk wszystkich wspólników nie stanowi przeszkody do wszczynania procesu.

Należy pamiętać, że dochodząc należności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej, w roli powodów będą występować sami wspólnicy, a nie spółka. Spółka cywilna nie posiada bowiem tzw. zdolności sądowej, czyli zdolności do występowania w procesie w charakterze strony (art. 64 § 11 K.p.c.). Zdolność sądową mają tylko te jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Spółki cywilne na gruncie prawa cywilnego nie mają zdolności prawnej. Spółka cywilna jest tylko umową wiążącą strony, które ją zawarły.

Współuczestnictwo konieczne

Z racji tego, że wierzytelności przysługujące łącznie wszystkim wspólnikom spółki cywilnej należą do ich majątku, pojedynczy wspólnik nie może ich dochodzić samodzielnie w całości bądź w części. To samo dotyczy dochodzenia należności tylko przez niektórych wspólników.

W uchwale z dnia 9 lutego 2011 r., sygn. akt III CZP 130/10, Sąd Najwyższy stwierdził, że wspólnik spółki cywilnej nie jest legitymowany do dochodzenia wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników tej spółki. Zdaniem SN po stronie wspólników spółki cywilnej występujących w roli powodów zachodzi tzw. współuczestnictwo konieczne, o którym mowa w art. 72 § 2 K.p.c. Ogólną zasadą obowiązującą w procesie cywilnym jest, że jeśli w postępowaniu nie uczestniczy jeden ze współuczestników koniecznych, sąd z urzędu powinien podjąć działania zmierzające do uzupełnienia tego braku podmiotowego. W tym celu powinien wezwać stronę powodową, aby oznaczyła w wyznaczonym terminie osoby niebiorące udziału w taki sposób, by ich wezwanie lub zawiadomienie było możliwe, a w razie potrzeby, aby wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie kuratora. Następnie sąd zawiadomi pozostałych wspólników, aby ci w ciągu 2 tygodni od zawiadomienia przystąpili do sprawy po stronie powodowej (art. 195 K.p.c.). Jeśli to zrobią, proces zachowa szanse powodzenia.

Oddalenie powództwa

W przypadku dochodzenia roszczenia tylko przez jednego bądź niektórych wspólników i braku wstąpienia pozostałych do procesu, powództwo ulegnie oddaleniu. Wynika to stąd, że osoba (osoby) dochodząca należności nie posiada tzw. legitymacji procesowej. Przegrywając proces powód (powodowie) będzie musiał ponieść jego koszty.

Warto mieć na uwadze, że na skutek obszernych zmian wprowadzonych do procesu cywilnego od 7 listopada 2019 r. w sposób istotny uległ poszerzeniu zakres postępowań, w których niedopuszczalne jest przeprowadzenie zmian podmiotowych, w tym i wezwanie do udziału w sprawie współuczestnika koniecznego na podstawie art. 195 K.p.c. Przypadki te dotyczą wszystkich spraw rozpoznawanych:

  • w nowym odrębnym postępowaniu gospodarczym (art. 4588 § 2 K.p.c.),
     
  • w zmodyfikowanym postępowaniu nakazowym (art. 493 § 3 K.p.c.),
     
  • w postępowaniu uproszczonym, które obejmuje, co do zasady, sprawy o świadczenie o wartości przedmiotu sporu nieprzekraczającej 20.000 zł (art. 5054 § 1 K.p.c.).

W tych wszystkich sprawach sąd dostrzegając braki podmiotowe po stronie powodowej nie będzie mógł uruchomić procedury wynikającej z art. 195 K.p.c. W przypadku wspólnika samodzielnie dochodzącego należności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników w ramach jednego z tych postępowań, powództwo zostanie oddalone.

Należy przy tym zaznaczyć, że oddalenie powództwa z powodu braku legitymacji procesowej nie będzie stanowić przeszkody do późniejszego ponownego wystąpienia na drogę procesu tym razem już przez wszystkich wspólników działających łącznie.

Pozew

Redagując pozew, którym dochodzona jest należność spółkowa, należy wskazać jako powodów wszystkich wspólników wraz z ich numerami PESEL i adresami zamieszkania. W żądaniu pozwu należy domagać się zasądzenia od pozwanego określonej kwoty na rzecz wszystkich powodów łącznie do ich majątku wspólnego jako wspólników spółki cywilnej. W uzasadnieniu pozwu, prócz okoliczności wskazujących na istnienie roszczenia, należy wykazać, że wspólników wiąże umowa spółki cywilnej, a dochodzona należność powstała w związku z prowadzoną działalnością w ramach spółki i wchodzi do majątku wspólnego wspólników.

Rozwiązanie spółki

Opisana zasada łącznego dochodzenia należności na drodze sądowej przez wspólników spółki cywilnej nie obowiązuje w razie ustania spółki na skutek wypowiedzenia umowy, śmierci jednego ze wspólników czy też innych zdarzeń. Po rozwiązaniu spółki, ale przed podziałem majątku wspólników, były wspólnik bez przeszkód może dochodzić od dłużnika wierzytelności na swoją rzecz i w części odpowiadającej jego udziałowi (tak SN m.in. w wyroku z dnia 11 lutego 2009 r., sygn. akt V CSK 325/08). Nie ma przy tym przeszkód, aby w ramach podziału majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej jednemu z byłych jej uczestników przyznać całość należności wchodzącej w skład tego majątku. W każdym z tych przypadków należy dodatkowo wykazać przed sądem fakt rozwiązania spółki oraz ewentualnie dokonania podziału majątku spółki.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460 ze zm.)

Spółki - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.