Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Różnice kursowe od własnych środków pieniężnych i sposoby ich ustalania
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Różnice kursowe od własnych środków pieniężnych i sposoby ich ustalania

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 17 (449) z dnia 1.09.2017
1. Ogólne zasady wyceny transakcji realizowanych poprzez konto walutowe według ustawy o rachunkowości

Jednostki mogą gromadzić środki pieniężne wyrażone w walucie obcej na własnych walutowych rachunkach bankowych. Środki te mogą pochodzić z zapłaty należności, zaciągniętych kredytów lub pożyczek oraz zakupów walut w banku lub kantorze. Są one natomiast wykorzystywane do zapłaty zobowiązań, spłaty kredytów lub pożyczek, czy też wypłaty zaliczek na zagraniczne podróże służbowe.

Zgodnie z art. 9 ustawy o rachunkowości, księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i walucie polskiej. Wszystkie operacje gospodarcze wyrażone w walucie obcej przed wprowadzeniem do ksiąg rachunkowych wymagają zatem przeliczenia. Wynik przeliczenia zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie księgowym, chyba że jest ono dokonywane automatycznie, a wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedni wydruk (por. art. 21 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Jeżeli zatem jednostka posiada własny walutowy rachunek bankowy, to wpływy i wypływu środków z tego rachunku wymagają przeliczenia na złotówki. W myśl art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości, wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia - o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej - odpowiednio po kursie:

1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,

2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku pozostałych operacji.

Wskazniki i stawki Tabele kursów średnich Narodowego
Banku Polskiego dostępne są w serwisie
www.wskazniki.gofin.pl

Zastosowanie do wyceny wpływu waluty obcej na rachunek walutowy oraz do wyceny rozchodu waluty z tego rachunku kursu faktycznie zastosowanego, jest możliwe tylko wtedy, gdy dochodzi do faktycznej wymiany waluty (tj. zakupu lub sprzedaży waluty). W przypadku gdy na rachunek walutowy wpływa należność od kontrahenta w walucie obcej, a także gdy zapłata zobowiązania wobec kontrahenta dokonywana jest poprzez rachunek walutowy, nie można mówić o kursie faktycznie zastosowanym.

Uwaga: Wpływ waluty na rachunek walutowy oraz jej rozchód z tego rachunku z tytułu rozrachunków z odbiorcami i dostawcami nie wiąże się z jej faktyczną wymianą. Wobec tego nie wystąpi w tym przypadku faktyczny kurs waluty.

W sytuacji gdy do wyceny wpływu lub rozchodu waluty nie można przyjąć kursu faktycznie zastosowanego (gdyż taki kurs nie istnieje), do wyceny tej stosuje się średni kurs ogłoszony dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień:

 

1) wpływu waluty obcej na rachunek walutowy w związku z otrzymaniem należności,

2) wypływu waluty obcej z rachunku walutowego w związku z zapłatą zobowiązania.

Dla celów bilansowych - na podstawie art. 35 ust. 8 ustawy o rachunkowości - rozchód walut obcych z rachunku walutowego można wyceniać po kursie, po jakim waluty te wyceniono w momencie ich wpływu na ten rachunek (tj. kursie historycznym), przyjmując jedną z metod, o których mowa w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 tej ustawy, określających kolejność rozchodu, tj. FIFO, LIFO lub kurs przeciętny (średnioważony). Przy zastosowaniu tego podejścia nie powstają różnice kursowe od własnych środków pieniężnych. Należy jednak pamiętać, że w przypadku gdy jednostka nie stosuje księgowej metody rozliczania różnic kursowych dla celów podatkowych, to stosowanie do wyceny rozchodu waluty obcej z walutowego rachunku bankowego kursu historycznego jest kwestionowane przez organy podatkowe.

Metoda wyceny rozchodu środków z walutowego rachunku bankowego, tj. według przepisów art. 30 ust. 2 oraz art. 35 ust. 8 ustawy o rachunkowości, powinna zostać wybrana przez kierownika jednostki i opisana w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości.


2. Rozchód środków pieniężnych z walutowego rachunku bankowego a różnice kursowe

Posiadamy walutowy rachunek bankowy, za pośrednictwem którego realizujemy nasze zobowiązania. Prosimy o przedstawienie na przykładach liczbowych transakcji zapłaty zobowiązania w zależności od sposobu wyceny rozchodu waluty z walutowego rachunku bankowego.

Jeżeli do wyceny rozchodu środków z walutowego rachunku bankowego z tytułu zapłaty zobowiązania stosuje się kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień zapłaty, to zazwyczaj kurs ten różni się od kursu, po którym wyceniono walutę w momencie jej wypływu na rachunek walutowy. W związku z tym na rachunku walutowym powstaną różnice kursowe od własnych środków pieniężnych. Ustalając je należy przyjąć jedną z metod wyceny rozchodu środków pieniężnych z rachunku walutowego, przedstawionych w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 ustawy o rachunkowości, czyli FIFO, LIFO lub kurs przeciętny (średnioważony).

Kurs ustalony zgodnie z przyjętą metodą rozchodu (tj. średniej ważonej kursów walut, FIFO lub LIFO) jest porównywany z kursem średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień zapłaty zobowiązania. Porównanie to służy ustaleniu różnic kursowych od własnych środków pieniężnych.

Różnice kursowe dotyczące aktywów i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych, powstałe na dzień ich wyceny oraz przy zapłacie należności i zobowiązań, jak również sprzedaży walut, ustawa o rachunkowości nakazuje zaliczać odpowiednio do przychodów (dodatnie) lub kosztów (ujemne) finansowych. W uzasadnionych przypadkach zalicza się je do kosztu wytworzenia produktów lub ceny nabycia towarów, a także ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych (por. art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości). Różnice kursowe rozliczane wynikowo, w świetle art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, prezentuje się w rachunku zysków i strat per saldo, tj. w przychodach finansowych - nadwyżkę dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, a w kosztach finansowych - nadwyżkę ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi.

2.1. Wycena rozchodu po kursie średnim NBP z dnia poprzedzającego dzień zapłaty zobowiązania

Przykład

I. Założenia:

  1. Na saldo rachunku walutowego składają się następujące środki według daty wpływu:

a) 4.000 EUR po 4,2545 zł/EUR (kurs przykładowy) = 17.018 zł,

b) 2.000 EUR po 4,2060 zł/EUR (kurs przykładowy) = 8.412 zł,

c) 3.500 EUR po 4,2416 zł/EUR (kurs przykładowy) = 14.845,60 zł.

  1. Jednostka 31 sierpnia 2017 r. zapłaciła zobowiązanie w kwocie: 7.000 EUR. Kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień zapłaty wynosił: 4,2650 zł/EUR (kurs przykładowy).
     
  2. Do ustalenia różnic kursowych od własnych środków pieniężnych jednostka stosuje metodę FIFO. Wartość waluty ustalona według metody FIFO wyniosła: (4.000 EUR × 4,2545 zł/EUR) + (2.000 EUR × 4,2060 zł/EUR) + (1.000 EUR × 4,2416 zł/EUR) = 29.671,60 zł.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. WB - zapłata zobowiązania: 7.000 EUR × 4,2650 zł/EUR =  29.855,00 zł 21 13-1
2. PK - zarachowanie różnic kursowych od własnych środków pieniężnych: 29.855 zł - 29.671,60 zł =  183,40 zł 13-1 75-0

III. Księgowania:

Wycena rozchodu po kursie średnim NBP z dnia poprzedzającego dzień zapłaty zobowiązania

Uwaga: W sytuacji gdy do wyceny rozchodu waluty z walutowego rachunku bankowego stosuje się kurs historyczny z zastosowaniem jednej z metod rozchodu określonych w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 ustawy o rachunkowości, na rachunku walutowym nie powstają różnice kursowe.

2.2. Wycena rozchodu po kursie historycznym

Przykład

I. Założenia:

Na podstawie danych z poprzedniego przykładu, przy czym jednostka dla celów bilansowych rozchód waluty wycenia po kursie historycznym, stosując metodę FIFO.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. WB - zapłata zobowiązania - wycena rozchodu według metody FIFO: (4.000 EUR × 4,2545 zł/EUR) + (2.000 EUR × 4,2060 zł/EUR) + (1.000 EUR × 4,2416 zł/EUR) =  29.671,60 zł 21 13-1

III. Księgowania:

Wycena rozchodu po kursie historycznym


3. Uproszczenia przy ustalaniu różnic kursowych na koncie walutowym

Rozrachunki wyrażone w walucie obcej realizujemy poprzez konto walutowe. Rozchodów z rachunku jest wiele w ciągu miesiąca. Czy możemy nie rozliczać różnic kursowych od własnych środków po każdej operacji, ale dopiero na koniec miesiąca?

Ustalanie różnic kursowych na walutowym rachunku bankowym jest bardzo pracochłonne, szczególnie wówczas, gdy jednostka w ciągu dnia dokonuje kilku operacji na tym rachunku. Jeżeli jednostka nie posiada odpowiedniego programu komputerowego, który automatycznie, na bieżąco rozlicza różnice kursowe od każdej zrealizowanej transakcji, to - naszym zdaniem - może przyjąć pewne uproszczenia.

Jednostka może, dokonując w ciągu miesiąca na bieżąco księgowań operacji wpływu i wypływu waluty, nie rozliczać różnic kursowych po każdej operacji, lecz dopiero na koniec miesiąca. Wówczas ustalana jest jedna różnica kursowa. W tym przypadku różnice kursowe w księgach rachunkowych nie są ujmowane w szyku rozwartym. Nie ma to jednak wpływu na sprawozdanie finansowe.

Jak już bowiem wskazano różnice kursowe rozliczane wynikowo prezentuje się w rachunku zysków i strat per saldo, tj. różnicę między dodatnimi a ujemnymi różnicami kursowymi. Nadwyżka dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi wykazywana jest jako przychody finansowe, natomiast nadwyżka ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi stanowi koszty finansowe.

Przykład

I. Założenia:

Wpływy i rozchody z rachunku walutowego jednostki w danym miesiącu przedstawiały się następująco:

Wpływy na rachunek walutowy Rozchody z rachunku według kursu średniego NBP
1) 10.000 EUR × 4,25 zł/EUR = 42.500 zł 1) 9.000 EUR × 4,22 zł/EUR = 37.980 zł
2) 5.500 EUR × 4,21 zł/EUR = 23.155 zł 2) 12.000 EUR × 4,25 zł/EUR = 51.000 zł
3) 18.000 EUR × 4,26 zł/EUR = 76.680 zł 3) 4.500 EUR × 4,28 zł/EUR = 19.260 zł
4) 33.000 EUR × 4,19 zł/EUR = 138.270 zł 4) 19.000 EUR × 4,24 zł/EUR = 80.560 zł
Suma wpływów: 66.500 EUR/280.605 zł Suma rozchodów: 44.500 EUR/188.800 zł
Saldo na koniec miesiąca przed rozliczeniem różnic kursowych od własnych środków pieniężnych: 22.000 EUR/91.805 zł  

II. Ustalenie różnic kursowych od własnych środków pieniężnych:

Zakładając, iż do ustalenia różnic kursowych od własnych środków pieniężnych jednostka stosuje metodę FIFO, na rachunku walutowym pozostała waluta z ostatnich wpływów w kwocie: 22.000 EUR po kursie: 4,19 zł/EUR (ostatni wpływ na rachunek walutowy), co po przeliczeniu na złote stanowi równowartość: 92.180 zł. Powstała zatem dodatnia różnica kursowa w kwocie: 92.180 zł - 91.805 zł = 375 zł.

III. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PK - zarachowanie różnicy kursowej od własnych środków pieniężnych 375 zł 13-1 75-0

IV. Księgowania:

Uproszczenia przy ustalaniu różnic kursowych na koncie walutowym


4. Ujemne saldo na koncie walutowym i rozliczenie różnic kursowych

Bank pobrał prowizję za prowadzenie rachunku walutowego. Na koniec czerwca kwota, która znajdowała się na tym rachunku, zaspokoiła część pobranej prowizji. Na koniec lipca nie było środków, w związku z tym pobrana za ten miesiąc prowizja zwiększyła ujemne saldo. Nasz kontrahent wpłacił środki dopiero na początku sierpnia. Czy od pobieranych przez bank prowizji za czerwiec i lipiec naliczyć różnice kursowe?

Prowizje za prowadzenie rachunku bankowego pobierane w walucie obcej, przed wprowadzeniem do ksiąg rachunkowych podlegają przeliczeniu na złote. Do tego przeliczenia przyjmuje się średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień zapłaty (pobrania) prowizji. Taki sposób wyceny jest zgodny z art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości.

Prowizja za prowadzenie rachunku bankowego (w tym walutowego) stanowi koszt działalności operacyjnej jednostki. W księgach rachunkowych można ją więc ująć zapisem:

      - Wn konto 40-2 "Usługi obce" lub 55 "Koszty zarządu",
      - Ma konto 13-1 "Rachunek walutowy".

Jak wynika z pytania, z tytułu pobranych przez bank prowizji na rachunku walutowym powstało ujemne saldo. W takim przypadku późniejszy wpływ waluty obcej na ten rachunek powoduje spłatę zadłużenia wobec banku. Dlatego też konieczne jest ustalenie zrealizowanych różnic kursowych od dokonanej spłaty z uwagi na różne kursy waluty obcej z dnia powstania zadłużenia wobec banku i kursu zastosowanego do wyceny wpływu waluty na walutowy rachunek bankowy.

Przykład

I. Założenia:

Jednostka posiada walutowy rachunek bankowy. W czerwcu, lipcu i sierpniu 2017 r. na tym rachunku miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

Data Opis operacji Wpływy
na konto
Wypływy
z konta
Stan konta
(+/-)
Kurs zastosowany
do przeliczenia
operacji (kursy
przykładowe)
30.06.2017 r. Stan konta     25 EUR 4,42 zł/EUR
30.06.2017 r. Pobranie prowizji przez bank   30 EUR - 5 EUR 4,40 zł/EUR
31.07.2017 r. Pobranie prowizji przez bank   30 EUR - 35 EUR 4,35 zł/EUR
02.08.2017 r. Wpływ należności 25.000 EUR   24.965 EUR 4,25 zł/EUR

II. Ustalenie różnic kursowych:

1) 25 EUR × (4,42 zł/EUR - 4,40 zł/EUR) = 0,50 zł (ujemna różnica kursowa),

2) 5 EUR × (4,40 zł/EUR - 4,25 zł/EUR) = 0,75 zł (dodatnia różnica kursowa),

3) 30 EUR × (4,35 zł/EUR - 4,25 zł/EUR) = 3,00 zł (dodatnia różnica kursowa).

III. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. WB - prowizja za prowadzenie rachunku walutowego w czerwcu 2017 r.:
30 EUR × 4,40 zł/EUR = 
132,00 zł 40-2 13-1
2. PK - rozliczenie różnicy kursowej od własnych środków do wysokości salda:
25 EUR × (4,42 zł/EUR - 4,40 zł/EUR) = 
0,50 zł 75-1 13-1
3. WB - prowizja za prowadzenie rachunku walutowego w lipcu 2017 r.:
30 EUR × 4,35 zł/EUR = 
130,50 zł 40-2 13-1
4. WB - wpływ należności: 25.000 EUR × 4,25 zł/EUR =  106.250,00 zł 13-1 20
5. PK - rozliczenie dodatnich różnic od własnych środków:      
   a) 5 EUR × (4,40 zł/EUR - 4,25 zł/EUR) = 0,75 zł 13-1 75-0
   b) 30 EUR × (4,35 zł/EUR - 4,25 zł/EUR) = 3,00 zł 13-1 75-0

IV. Księgowania:

Ujemne saldo na koncie walutowym i rozliczenie różnic kursowych

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.