Kwestia kar z tytułu nierzetelnego rozliczania podatku VAT uregulowana została przede wszystkim w ustawie o VAT, gdzie dodano przepisy nakładające sankcje - czyli dodatkowe zobowiązanie podatkowe na nieuczciwych podatników.
Poza tym jednak od 1 marca 2017 r. wprowadzono w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137 ze zm.) przepisy dotyczące kar dla podatników fałszujących faktury. Podatnicy ci podlegają odpowiedzialności karnej.
W art. 270a Kodeksu karnego określono, iż kto, w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Jeżeli sprawca dopuszcza się ww. czynu wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Jedynie w wypadku mniejszej wagi, sprawca ww. czynów podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Zgodnie z art. 271a K.k., kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Jeżeli sprawca dopuszcza się ww. czynu wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Natomiast w wypadku mniejszej wagi, sprawca ww. czynu podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
W Kodeksie karnym znalazł się również przepis stanowiący o podwyższonym wymiarze kary dla przestępstw wymienionych w art. 270a § 1 oraz 271a § 1.
W myśl art. 277a § 1 K.k., kto dopuszcza się przestępstwa określonego w tych przepisach wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
Ponadto w razie skazania za przestępstwo określone w art. 270a § 1 lub 2, art. 271a § 1 lub 2 albo art. 277a § 1, grzywnę orzeczoną obok kary pozbawienia wolności można wymierzyć w wysokości do 3.000 stawek dziennych.
W niektórych przypadkach podatnicy popełniający przestępstwa w zakresie fałszowania faktur mogą liczyć na nadzwyczajne złagodzenie kary. Zgodnie z art. 277c § 1 K.k., sąd na wniosek prokuratora stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 270a § 1 lub 2 lub art. 271a § 1 lub 2, który zawiadomił o nim organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, a także wskazał czyny pozostające w związku z popełnionym przez niego przestępstwem i ich sprawców, zanim organ ten o nich się dowiedział.
W § 2 tego przepisu wskazano, iż sąd na wniosek prokuratora może odstąpić od wymierzenia kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 270a § 1, 2 lub 3, art. 271a § 1, 2 lub 3 lub art. 277a § 2, który, oprócz spełnienia warunków określonych w § 1, zwrócił korzyść majątkową osiągniętą z popełnienia tego przestępstwa w całości albo w istotnej części.
Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 277a § 1, który, oprócz spełnienia warunków określonych w § 1, zwrócił korzyść majątkową osiągniętą z popełnienia tego przestępstwa w całości albo w istotnej części.
Przepisy o nadzwyczajnym złagodzeniu kary stosuje się odpowiednio do sprawcy, który po wszczęciu postępowania ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw wszystkie jemu znane, a nieznane dotychczas temu organowi istotne okoliczności przestępstwa, a także wskazał czyny pozostające w związku z popełnionym przez niego przestępstwem i ich sprawców.
W myśl art. 106b ust. 1 ustawy o VAT podatnik zobowiązany jest wystawić fakturę dokumentującą:
1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 ustawy dokonywane na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2) sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w art. 106b ust. 1 pkt 1;
3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w art. 106b ust. 1 pkt 1;
4) otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w art. 106b ust. 1 pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 (dotyczy mediów).
Należy pamiętać o zasadzie wyrażonej w art. 106b ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którą podatnik nie jest zobowiązany do wystawiania faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.
Natomiast odstępstwem od tej zasady jest obowiązek wystawienia takiej faktury, jeżeli zażąda tego nabywca towaru lub usługi, a żądanie zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty (art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT). Obowiązek ten nie dotyczy:
W art. 62 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2137 ze zm.) wskazano, iż kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych. Takiej samej karze podlega podmiot, który wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów.
Kara grzywny dotyczy również wystawienia faktury lub rachunku w sposób nierzetelny albo posługiwania się takim dokumentem. Wówczas grzywna wynosi do 720 stawek dziennych. Podmiot taki może również podlegać karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.
Karze grzywny do 180 stawek dziennych podlega również podmiot, który wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży.
W wypadku mniejszej wagi, sprawca ww. czynów zabronionych podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Zgodnie z art. 86a ust. 12 ustawy o VAT, podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informacje o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. Informację tę składa się na formularzu VAT-26.
Formularz VAT-26 dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl |
W przepisie art. 56a § 1 K.k.s. wskazano konsekwencje naruszenia ww. obowiązku. Podatnik, który wbrew obowiązkowi nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT, albo składa ją po terminie lub podaje w niej dane niezgodne ze stanem rzeczywistym, dokonując odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Kary tej uniknąć może podatnik, który złożył właściwemu organowi podatkowemu ww. informację po terminie, jeżeli złożenie tej informacji nastąpiło przed dniem:
1) rozpoczęcia czynności sprawdzających w zakresie podatku od towarów i usług;
2) doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej w zakresie podatku od towarów i usług, a w przypadku gdy nie stosuje się zawiadomienia - przed dniem wszczęcia takiej kontroli, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1;
3) wszczęcia kontroli celno-skarbowej w zakresie podatku od towarów i usług;
4) wszczęcia postępowania podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1 lub 2.
W art. 80a § 1 K.k.s. określono karę grzywny dla podmiotów, które w informacji podsumowującej podają nieprawdę lub zatajają prawdę. Kara grzywny w tym przypadku wynosi do 240 stawek dziennych.
W § 2 tego przepisu wskazano ponadto, iż podmiot, który wbrew obowiązkowi, nie składa w terminie właściwemu organowi informacji podsumowującej lub wbrew obowiązkowi nie składa jej za pomocą środków komunikacji elektronicznej, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega - w myśl art. 54 § 1 K.k.s. - karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, podatnik podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
Z kolei w przypadku gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, podatnik podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Karze podlega również - w myśl art. 56 § 1 K.k.s. - podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie. Czyn ten zagrożony jest karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
Jeśli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, orzeka się karę grzywny do 720 stawek dziennych. Natomiast w sytuacji gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, podatnik podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Wykroczeniem skarbowym jest także sytuacja, w której podatnik, mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
|