Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Zatrudnienie nauczyciela w dodatkowym miejscu pracy
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zatrudnienie nauczyciela w dodatkowym miejscu pracy

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 2 (428) z dnia 10.01.2017
1. Ogólne zasady dotyczące nauczyciela zatrudnionego w kilku placówkach

Nauczyciel może być zatrudniony w kilku placówkach równocześnie. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz. 1379), dalej ustawa KN, nie tylko dopuszcza taką sytuację, ale wręcz reguluje uprawnienia i obowiązki w takich okolicznościach. Posługuje się przy tym pojęciami "podstawowego" i "dodatkowego" miejsca pracy, nie definiując żadnego z nich. W praktyce przyjmuje się, że podstawowym miejscem pracy jest ta szkoła, którą nauczyciel sam wskaże. Zazwyczaj to placówka, w której jest zatrudniony w najwyższym wymiarze czasu pracy albo jego stosunek pracy został zawarty najwcześniej. Pozostałe szkoły to dodatkowe miejsca pracy.

Przepisy prawne Ustawa Karta Nauczyciela dostępna jest
w serwisie www.przepisy.gofin.pl

Każdy nawiązany stosunek pracy nauczyciela jest odrębnym bytem prawnym, z którym wiążą się w zasadzie takie same prawa i obowiązki. Dotyczy to podstaw zatrudnienia, czasu pracy, uprawnień finansowych i urlopowych, oceny pracy, odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej oraz wygaśnięcia albo rozwiązania stosunku pracy. Jednak w dodatkowym miejscu pracy niektóre zasady ulegają pewnym modyfikacjom, które omawiamy w niniejszym temacie.

Zwracamy uwagę! Pozostawanie w kilku stosunkach pracy nakłada na nauczyciela dodatkowe obowiązki w związku z realizacją uprawnień i zobowiązań wynikających z każdego zatrudnienia. Dotyczy to składania wniosków urlopowych, dokumentowania prawa do dodatku za wysługę lat i nagrody jubileuszowej, uzyskiwania świadczenia urlopowego i innych świadczeń z ZFŚS.


2. Podstawa zatrudnienia nauczyciela

Nauczyciel może być zatrudniony wyłącznie na podstawie stosunku pracy, który powstaje w wyniku mianowania lub zawarcia umowy o pracę. Ta reguła, zapisana w art. 10 ust. 1 ustawy KN, dotyczy również dodatkowego miejsca pracy. Oznacza to, że nauczyciel stażysta powinien zawrzeć w każdym miejscu zatrudnienia (a więc i w dodatkowym) umowę na czas określony (maksymalnie na dwa lata), kontraktowy - na czas nieokreślony, a mianowany i dyplomowany - powinien otrzymać akt mianowania (art. 10 ust. 2-5 ustawy KN). Każdy z tych nauczycieli może być zatrudniony na podstawie terminowej umowy o pracę, jeśli jest to konieczne ze względu na organizację nauczania lub zastępstwo nieobecnego nauczyciela (art. 10 ust. 7 ustawy KN).

Zarówno w podstawowym, jak i dodatkowym miejscu pracy nauczyciel zasadniczo nie powinien pracować na podstawie umowy cywilnoprawnej (zlecenia, o dzieło, świadczenia usług). Taki zakaz nie został sformułowany wprost w ustawie KN, ale też żaden z jej przepisów na to nie pozwala. Jeśli jednak umowa ta dotyczyłaby zadań nieobjętych ww. aktem prawnym (realizacja podstawy programowej na danym etapie edukacyjnym) i była wykonywana poza czasem pracy, może zostać zawarta. Podobne zdanie wyraził Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 3 grudnia 2015 r. (sygn. akt III AUa 752/15).


3. Różnice w uprawnieniach finansowych

Wynagrodzenie nauczyciela w dodatkowej szkole obejmuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatki: za wysługę lat (tzw. stażowy), motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy, a także wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oraz nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych. Generalnie są to te same składniki, co w podstawowym miejscu pracy. Inaczej jednak ustala się okresy uprawniające do dodatku stażowego i nagrody jubileuszowej, a także występują pewne odrębności, jeśli chodzi o niektóre świadczenia ze stosunku pracy oraz odprawę emerytalną.

Dodatek stażowy ustala się zgodnie z § 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 416 z późn. zm.), dalej rozporządzenia o stawkach minimalnych. Według ust. 1 tego przepisu, w okresach uprawniających do dodatku bierze się pod uwagę okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Jeżeli jednak nauczyciel pozostaje jednocześnie w dwóch stosunkach pracy z dwoma różnymi szkołami, okresy uprawniające do dodatku stażowego ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy. Z tym że do okresu zatrudnienia uprawniającego do tego dodatku nie wlicza się okresu pracy w innym zakładzie, w którym nauczyciel jest lub był jednocześnie zatrudniony. Z kolei w okresie dodatkowego zatrudnienia nie uwzględnia się okresów podstawowego zatrudnienia (§ 7 ust. 2 rozporządzenia o stawkach minimalnych). Zatem szkoła będąca podstawowym miejscem pracy zalicza wszystkie zakończone okresy zatrudnienia, natomiast ta dodatkowa - tylko okres pracy nauczyciela w tej szkole.

Dodatek stażowy przysługuje nauczycielowi od czwartego roku pracy w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, nie więcej jednak niż 20% (art. 33 ust. 1 ustawy KN).

Przykład

Nauczycielka matematyki od 12 lat jest zatrudniona w szkole A w pełnym wymiarze zajęć (18/18) i jest to jej podstawowe miejsce pracy. Od roku ma także umowę o pracę w szkole B na część etatu (6/18). Jej ogólny staż pracy w wysokości 22 lat (w tym 12 lat pracy w szkole A) został w całości zaliczony przez szkołę A do okresów uprawniających do dodatku stażowego. Zatem w szkole A przysługuje ten dodatek w wysokości 20%, natomiast w szkole B nie ma do niego jeszcze prawa (uzyska je dopiero w czwartym roku pracy w tej szkole - por. interpretacja Departamentu Strategii Ministerstwa Edukacji Narodowej, znak DS.-WPZN-RD-400-192/09).

Zwracamy uwagę! Zgodnie z § 7 ust. 3 rozporządzenia o stawkach minimalnych nauczycielowi, który równocześnie ma kilka stosunków pracy w różnych szkołach w wymiarze łącznie nieprzekraczającym obowiązującego wymiaru zajęć, do okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat w każdej ze szkół wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Zatem każda ze szkół postępuje tak, jakby była podstawowym miejscem pracy.

Przy ustalaniu prawa do nagrody jubileuszowej w dodatkowym miejscu pracy rozstrzygające znaczenie ma § 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej... (Dz. U. nr 128, poz. 1418), dalej rozporządzenia o nagrodach jubileuszowych. Zgodnie z jego treścią, w razie równoczesnego pozostawania więcej niż w jednym stosunku pracy, do okresu pracy uprawniającego do nagrody zalicza się jeden z tych okresów. Oznacza to, że do stażu jubileuszowego w dodatkowym miejscu pracy należy zaliczyć:

  • wszystkie zakończone okresy zatrudnienia,
     
  • inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one zaliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze,
     
  • okres zatrudnienia w tym stosunku pracy.

Nie uwzględnia się natomiast okresu zatrudnienia w podstawowym miejscu pracy.

Przykład

Nauczyciel od 16 lat jest zatrudniony w szkole A, która jest jego podstawowym miejscem pracy. Przed nawiązaniem stosunku pracy jego ogólny staż pracy wynosił 13 lat i został zaliczony do stażu jubileuszowego przez tę szkołę. W przyszłym roku szkoła A wypłaci mu nagrodę jubileuszową za 30 lat pracy w wysokości 150% wynagrodzenia miesięcznego.

Szkoła B, z którą łączy go stosunek pracy od 8 lat, była zobowiązana wypłacić nauczycielowi nagrodę jubileuszową za 20 lat pracy (13 lat ogólnego stażu i 7 lat pracy w szkole B) w poprzednim roku.

Prawo do nagrody jubileuszowej w każdym ze stosunków pracy zależy wyłącznie od stażu jubileuszowego. Tak wynika z art. 47 ust. 1 ustawy KN. Przepis ten wskazuje również wysokość nagrody po konkretnym okresie pracy i określa, że pierwsza nagroda należy się po 20 latach pracy na poziomie 75% wynagrodzenia miesięcznego, następne po upływie każdych, kolejnych 5 lat pracy, aż do osiągnięcia 40 lat pracy, kiedy to nagroda przysługuje w wysokości 250% wynagrodzenia miesięcznego.

Przypominamy, że:

  • nauczyciel nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody (§ 2 ust. 1 rozporządzenia o nagrodach jubileuszowych),
     
  • nagrodę jubileuszową oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy (§ 3 ust. 3 rozporządzenia o nagrodach jubileuszowych).

Podstawę nagrody stanowi wynagrodzenie miesięczne przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia do niej prawa, a jeżeli jest to dla nauczyciela korzystniejsze - wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. Jeżeli nauczyciel nabył prawo do nagrody jubileuszowej będąc zatrudniony w innym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody.

W dodatkowym miejscu pracy nauczyciel nie ma prawa do zasiłku na zagospodarowanie, bez względu na to, w jakim wymiarze jest zatrudniony (art. 61 ustawy KN). Wielkość etatu ma natomiast znaczenie przy dodatkach socjalnych: wiejskim i mieszkaniowym. Aby je otrzymać, nauczyciel musi pozostawać w stosunkach pracy z kilkoma szkołami i w żadnej z nich nie może być zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, z tym że łącznie wymiar jego zajęć musi stanowić co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć dla danego stanowiska (art. 22 ust. 3 ustawy KN).

Świadczenie urlopowe oraz inne świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych przysługują nauczycielowi w dodatkowej szkole na takich samych zasadach, jak w podstawowym miejscu pracy.

Nauczyciel, który odchodzi na emeryturę (rentę) jednocześnie ze wszystkich stosunków pracy, otrzyma odprawę emerytalną (rentową) tylko ze szkoły będącej jego podstawowym miejscem pracy. Przesądza o tym art. 87 ustawy KN. Oznacza to, że szkoła będąca dodatkowym miejscem pracy, nie wypłaca w ogóle tego świadczenia.

Ważne: Podstawowym miejscem pracy nauczyciela zatrudnionego w dwóch szkołach, gdy obydwa stosunki pracy zostały rozwiązane tego samego dnia w związku z przejściem na emeryturę, jest szkoła, w której nauczyciel jest wyżej wynagradzany i tylko od tej szkoły przysługuje mu odprawa emerytalna (por. wyrok SN z 15 października 2010 r., sygn. akt III PK 9/10, OSNP 2012/1-2/7).

4. Urlop zdrowotny w dodatkowym miejscu pracy

W dodatkowym miejscu pracy nauczyciel jest uprawniony do urlopów: wypoczynkowego, związanego z rodzicielstwem, szkoleniowego i bezpłatnego na takich samych zasadach jak w podstawowym miejscu pracy. Powyższe nie dotyczy jednak urlopu dla poratowania zdrowia (tzw. zdrowotnego), który w dodatkowym miejscu pracy nie przysługuje (art. 73 ustawy KN). W stanowisku z 13 lipca 2010 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej stwierdziło, że jeżeli nauczyciel otrzyma taki urlop w podstawowym miejscu pracy, to w dodatkowym powinien wystąpić o urlop bezpłatny na ten czas lub rozwiązać stosunek pracy.

Ministerstwo Edukacji NarodowejJak wyjaśniło: "Art. 73 ust. 7 Karty Nauczyciela zawiera dwie normy prawne, które wykluczają możliwość łączenia korzystania przez nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia z zatrudnieniem w ramach innego stosunku pracy lub innej działalności zarobkowej:

1) pierwsze zdanie tego przepisu stanowi zakaz nawiązania stosunku pracy lub podjęcia innej działalności zarobkowej przez nauczyciela w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia,

2) w drugim zdaniu ustawodawca zobowiązuje dyrektora szkoły do odwołania nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia, gdy stwierdzi, że w okresie tego urlopu nauczyciel pozostaje w innym stosunku pracy lub prowadzi inną działalność zarobkową.

Z tych przepisów należy wnioskować, że nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nie może podejmować nowego zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej, jak również kontynuować już podjętego zatrudnienia czy działalności zarobkowej. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale z 7 lipca 2005 r. (sygn. akt II PZP 5/05), w której stwierdza, że podstawą odwołania nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia może być również kontynuowanie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub wykonywanie innej działalności zarobkowej rozpoczętej przed udzieleniem tego urlopu.

W związku z tym w opinii MEN nauczyciel, któremu został udzielony urlop dla poratowania zdrowia w szkole stanowiącej jego podstawowe miejsce pracy, powinien rozwiązać stosunek pracy lub wystąpić o urlop bezpłatny na czas przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia w szkole, która jest jego dodatkowym miejscem pracy.".


5. Wyłączenia niektórych uprawnień nauczyciela zatrudnionego poniżej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć

Wielkość etatu w zasadzie nie wpływa na uprawnienia nauczyciela ze stosunku pracy, z jednym wyjątkiem dotyczącym nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż połowa obowiązującego wymiaru zajęć, co istotne bez względu na liczbę miejsc pracy. Taki nauczyciel nie ma prawa do:

  • dodatków socjalnych: wiejskiego i mieszkaniowego (art. 54 ustawy KN),
     
  • osobistego użytkowania i jego rodziny działki gruntu szkolnego, gdy jest zatrudniony na terenie wsi (art. 56 ustawy KN),
     
  • zachowania uprawnień wymienionych w dwóch poprzednich punktach po przejściu na emeryturę, rentę lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (art. 60 ustawy KN),
     
  • zasiłku na zagospodarowanie (art. 61 ustawy KN),
     
  • pomocy zdrowotnej, finansowanej ze środków zapewnionych przez organ prowadzący szkołę, zarówno w trakcie zatrudnienia, jak i po przejściu na emeryturę, rentę lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (art. 72 ustawy KN),
     
  • przejścia na emeryturę, rentę lub świadczenie kompensacyjne na warunkach określonych w art. 86-90 ustawy KN i uzyskania odprawy emerytalnej (rentowej).

Powyższe wynika z art. 91b ust. 1 ustawy KN. Przepis ten nie ma jednak zastosowania do nauczyciela, który pracuje w kilku szkołach i w żadnej z nich nie jest zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, ale łącznie wymiar jego zajęć stanowi co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć dla danego stanowiska.


6. Kolizja w realizacji obowiązków przy kilku stosunkach pracy nauczyciela

Szkoła, ustalając czas pracy nauczycielowi, nie musi brać pod uwagę, że pozostaje on jednocześnie w innym stosunku pracy (art. 42 ustawy KN). W rezultacie może wystąpić trudność w realizacji obowiązków w kilku miejscach pracy.

Gdy kolizja w wykonywaniu obowiązków miałyby się powtarzać regularnie, nauczyciel powinien zrezygnować z jednego z zawartych stosunków pracy. Jeżeli tego nie uczyni, narazi się na odpowiedzialność dyscyplinarną na podstawie art. 75 ust. 1 ustawy KN. Do kar dyscyplinarnych przewidzianych w art. 76 ustawy KN należą: nagana z ostrzeżeniem; zwolnienie z pracy; zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania; wydalenie z zawodu nauczycielskiego.

Przykład

Nauczyciel jest zatrudniony w szkole A, będącej jego podstawowym miejscem pracy, w pełnym wymiarze zajęć (18/18), zaś w szkole B (dodatkowe miejsce pracy) w wymiarze 9/18. W obydwu placówkach rady pedagogiczne są wyznaczone na ten sam dzień i godzinę. Aby nauczyciel mógł zrealizować obowiązek uczestniczenia w nich, jedna ze szkół musi zmienić przynajmniej godzinę posiedzenia rady pedagogicznej. Jeśli żadna tego nie uczyni, w jednej z nich nauczyciel nie stawi się na radę, za co grozi mu odpowiedzialność dyscyplinarna (art. 75 ustawy KN).

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.