Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   Ochrona przedemerytalna z pewnymi wyjątkami
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Ochrona przedemerytalna z pewnymi wyjątkami

Gazeta Podatkowa nr 79 (1224) z dnia 1.10.2015
Agata Barczewska

Wiele instrumentów rynku pracy skierowanych jest do młodych lub starszych pracowników. Zatrudnienie młodych wspierane jest różnymi programami umożliwiającymi im zdobycie doświadczenia zawodowego. Starszych chronią przepisy Kodeksu pracy, których celem jest zachowanie etatu dla seniora do czasu, aż uzyska uprawnienia emerytalne. To tzw. ochrona przedemerytalna przysługująca pracownikom w okresie 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Nie ma ona jednak charakteru bezwzględnego.

Doczekać na etacie do emerytury

W większości przypadków pracownicy ze starszych roczników mają trudności ze znalezieniem pracy. Utrata zatrudnienia na kilka lat przed emeryturą może oznaczać kłopoty ze znalezieniem nowego zajęcia, które pomoże im doczekać wieku emerytalnego. Dlatego też prawo pracy w art. 39 K.p. przewiduje szczególną ochronę zatrudnienia dla osób, którym do uzyskania wieku emerytalnego brakuje zaledwie kilku lat. Zgodnie z art. 39 K.p. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwiłby mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Należy zauważyć, że ochrona, o której mowa w art. 39 K.p. dotyczy tylko czynności wypowiedzenia umowy przez pracodawcę. Nie obejmuje więc swoim zakresem natychmiastowych trybów rozwiązania stosunku pracy lub zakończenia zatrudnienia na mocy porozumienia stron. Dyscyplinarka dla pracownika w okresie ochrony przedemerytalnej czy zwolnienie go na podstawie art. 53 K.p. (z powodu długotrwałej choroby) jest więc dopuszczalne. Podobnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony zawarły porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę. Poza tym przepisami ochronnymi związany jest tylko pracodawca. Pracownik może w każdym czasie dokonać wypowiedzenia umowy lub wystąpić z inicjatywą zawarcia porozumienia kończącego zatrudnienie. Oczywiście w ten sposób pozbawia się ochrony przedemerytalnej.


Wiek emerytalny, o którym mowa w art. 39 K.p., to powszechny wiek emerytalny oraz obniżony wiek emerytalny dla niektórych grup ubezpieczonych.

Koniec działalności, koniec ochrony

Każda szczególna ochrona zatrudnienia ma swoje wyjątki. Zakres sytuacji, których wystąpienie uchyla ochronę, jest zróżnicowany - niemniej dwa przypadki znoszące ochronę są wspólne dla wszystkich zatrudnionych. Upadłość lub likwidacja pracodawcy kończy wszelką ochronę pracownika, bez względu na podstawę prawną, na mocy której ona przysługuje (art. 411 K.p.). Dla uchylenia ochrony wystarczy, aby proces likwidacji lub upadłości był w toku - jednak musi on być daleko zaawansowany (np. zakład powinien być w stanie upadłości potwierdzonej orzeczeniem sądu). Pracodawca nie może też powołać się na likwidację zakładu jako przyczynę zwolnienia chronionego pracownika, jeżeli likwidacji ulega tylko oddział lub filia pracodawcy, a nie cała firma.

W przypadku pracownika podlegającego ochronie przedemerytalnej jest jeszcze jedna przesłanka znosząca tę ochronę, a mianowicie uzyskanie przez pracownika renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Razem z upadłością lub likwidacją firmy tworzy ona katalog trzech przesłanek całkowicie pozbawiających seniora nadziei na zachowanie etatu. Poza tym są jednak i takie okoliczności, które, choć nie pozbawiają omawianej ochrony, zawężają jednak jej zakres. Pracownik w okresie ochrony przedemerytalnej w określonych okolicznościach nie jest bowiem chroniony przed zmianą jego warunków zatrudnienia.

Niższa pensja w niektórych przypadkach

Co do zasady, przepisy dotyczące wypowiedzenia całej umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia warunków płacy lub pracy (art. 42 § 1 K.p.). Ochrona etatu pracownika w wieku przedemerytalnym powinna więc rozciągać się na ochronę jego warunków zatrudnienia. I tak generalnie jest, niemniej z pewnymi wyjątkami. Zgodnie z art. 43 K.p. wypowiedzenie zmieniające wobec pracownika korzystającego z ochrony przedemerytalnej jest dopuszczalne w razie:

  • wprowadzenia nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej grupy, do której pracownik należy,
     
  • stwierdzonej orzeczeniem lekarskim utraty przez pracownika zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy.

Dalsze osłabienie ochrony przedemerytalnej, jeżeli chodzi o możliwość dokonania wypowiedzenia zmieniającego, przewiduje ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 r. poz. 192), tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych. Wprawdzie zalicza ona wspomnianych pracowników do kategorii osób chronionych przed całkowitym rozwiązaniem umowy na podstawie tej ustawy (art. 5 ust. 5 ustawy), ale pozwala na dokonanie im wypowiedzenia zmieniającego. Ustawa o zwolnieniach grupowych przewiduje w takim przypadku dodatek wyrównawczy dla pracownika chronionego na mocy art. 5 ust. 5 ustawy, któremu pracodawca wypowiedział warunki umowy. Taka "sankcja" za wypowiedzenie zmieniające wobec pracownika pod ochroną przedemerytalną nie występuje w sytuacjach wskazanych w art. 43 K.p.

Wiek emerytalny tylko raz

Ochrona przedemerytalna przewidziana w Kodeksie pracy obowiązuje w 4-letnim okresie przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Niektóre grupy ubezpieczonych (np. nauczyciele, górnicy, pracujący w szczególnych warunkach) mają jednak prawo do emerytury w obniżonym wieku. Mogą więc przejść na emeryturę wcześniej niż inni ubezpieczeni. W ich przypadku 4-letni okres ochronny ustala się w odniesieniu do niższego, właściwego dla nich wieku emerytalnego. Jednak wspomniana "ochronka" nie będzie już powtórzona. Pracownik, który raz z niej skorzystał, nie może powtórnie wejść w okres ochronny z powodu rozpoczęcia 4-letniego okresu przed uzyskaniem powszechnego wieku emerytalnego, przysługującego ogółowi ubezpieczonych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2015 r. poz. 1502 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.