Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   Warunki wymagane do nabycia prawa do renty z tytułu ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Warunki wymagane do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy

Dodatek do Gazety Podatkowej nr 35 (1076) z dnia 30.04.2014

Osoby, które w trakcie aktywności zawodowej mają problemy ze zdrowiem zazwyczaj w pierwszej kolejności korzystają ze świadczeń chorobowych. Są to tzw. krótkoterminowe świadczenia, do których zaliczamy: wynagrodzenie chorobowe w przypadku pracownika, zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy nie zostało uzależnione od wcześniejszego pobierania wskazanych świadczeń.


Ogólne kryteria przyznania renty

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

  • jest niezdolny do pracy,
     
  • posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy, odpowiedni do wieku powstania niezdolności do pracy,
     
  • niezdolność do pracy powstała we wskazanych przez ustawodawcę ściśle określonych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.

Tak wynika z art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.

Dla przykładu wymóg powstania niezdolności do pracy w określonych okresach składkowych i nieskładkowych zostanie zachowany, gdy powstanie ona np. w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku macierzyńskiego, chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego.

Warto dodać, iż prawo do renty wyjątkowo nie zostało uzależnione od powstania niezdolności do pracy we wskazanych przez ustawodawcę okresach składkowych oraz nieskładkowych w przypadku ubezpieczonego, który:

  • jest całkowicie niezdolny do pracy oraz
     
  • udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet lub 25 lat dla mężczyzn, a także
     
  • spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego.

Stanowi o tym art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej. Jak jednak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23 marca 2006 r., sygn. akt I UZP 5/05 (podjętej w składzie siedmiu sędziów w stanie prawnym obowiązującym do 22 września 2011 r.), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet lub 25 dla mężczyzn oraz jest całkowicie niezdolny do pracy, bez potrzeby wykazywania przewidzianego w ustawie emerytalnej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatniego 10-lecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

W obecnym stanie prawnym (obowiązującym od 23 września 2011 r.) warunku dotyczącego wykazania przewidzianego 5-letniego stażu ubezpieczeniowego, przypadającego w dziesięcioleciu badanym na datę zgłoszenia wniosku lub powstania niezdolności, nie wymaga się od ubezpieczonego uznanego za całkowicie niezdolnego do pracy, który udowodnił okres składkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiet oraz 30 lat dla mężczyzn (art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej).


Niezdolność do pracy

Ustawodawca wyodrębnił trzy stopnie niezdolności:

  • częściową niezdolność do pracy,
     
  • całkowitą niezdolność do pracy,
     
  • całkowitą niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

Ponadto należy wskazać, iż przewidziane zostało wydanie orzeczenia o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

  • stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,
     
  • możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.


Niezdolność do pracy, co do zasady orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat.


Jeżeli jednak według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy, niezdolność orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat. Ponadto ustawa emerytalna przewiduje możliwość orzeczenia niezdolności do pracy do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (indywidualnego zależnego od daty urodzenia) w przypadku osoby, której brakuje mniej niż 5 lat do jego osiągnięcia:

  • uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego,
     
  • wobec której zostanie stwierdzona niezdolność do pracy na dalszy okres.


Posiadanie wymaganego stażu pracy

Jak wskazano jednym z warunków niezbędnych do uzyskania prawa do renty jest posiadanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, odpowiedniego do wieku powstania niezdolności do pracy.

Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

  • 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
     
  • 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
     
  • 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
     
  • 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
     
  • 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Przy czym osoby, których niezdolność do pracy powstała powyżej 30. roku życia, 5-letni okres muszą udowodnić w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Do dziesięciolecia tego nie zostaną wliczone okresy pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. W praktyce oznacza to, iż o konkretny okres pobierania świadczenia badane dziesięciolecie zostaje przesunięte wstecz. Ma to miejsce, gdy zainteresowany nie wykazał w okresie pobierania renty żadnego okresu składkowego i nieskładkowego.

Ubezpieczony, który nie osiągnął odpowiedniego okresu składkowego i nieskładkowego, tj. 1 roku, 2, 3, 4, 5 lat, spełnia warunek posiadania wymaganego okresu, jeżeli został zgłoszony do ubezpieczenia:

  • przed ukończeniem 18 lat albo
     
  • w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole (ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej)

oraz do dnia powstania niezdolności miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.


Jak wyliczyć rentę?

Wysokość renty uzależniona jest od obowiązującej w dacie nabycia uprawnień kwoty bazowej, ilości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych oraz od wysokości osiągniętych zarobków przyjętych do podstawy wymiaru renty.

Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:

  • 24% kwoty bazowej (tzw. część socjalna),
     
  • po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
     
  • po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych,
     
  • po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby przewidziany dla kobiet wiek emerytalny.

Przy czym okresy składkowe i nieskładkowe ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Dla osoby częściowo niezdolnej do pracy renta wynosi 75% ustalonej renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy.

Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.