Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Ewidencja księgowa i prezentacja w bilansie skutków zawarcia umowy faktoringu
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Ewidencja księgowa i prezentacja w bilansie skutków zawarcia umowy faktoringu

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 24 (432) z dnia 20.12.2016
1. Istota umowy faktoringu

Faktoring polega na nabywaniu wierzytelności przysługujących przedsiębiorcom (faktorantom) wobec ich dłużników (odbiorców) przez wyspecjalizowane jednostki gospodarcze (np. banki). W ramach usługi faktoringu nabywca wierzytelności (faktor) zobowiązuje się również do świadczenia na rzecz faktoranta usług dodatkowych, polegających przede wszystkim na przejęciu ryzyka niewypłacalności dłużnika, windykacji należności, finansowaniu przez dyskonto. Jest to zatem specyficzny sposób kredytowania należności handlowych, pozwalający firmom poprawić bieżącą płynność finansową oraz zabezpieczyć się przed ryzykiem niewypłacalności odbiorców. Dzięki usłudze faktoringu przedsiębiorca uzyskuje środki finansowe wcześniej niż wynosi termin zapadalności wierzytelności, zabezpieczając się jednocześnie przed ewentualnym opóźnieniem w spłacie lub niewypłacalnością dłużnika (odbiorcy). W usłudze faktoringu występują trzy podmioty, tj.:

  • faktorant (wierzyciel) - dostawca towarów bądź usług, któremu przysługuje świadczenie pieniężne ze strony nabywcy tychże towarów i usług (dłużnika),
     
  • dłużnik - nabywca towarów lub usług, na którym ciąży zobowiązanie pieniężne wobec swojego dostawcy za dostarczone mu towary lub usługi z odroczonym terminem płatności,
     
  • faktor - wyspecjalizowana instytucja nabywająca wierzytelność z tytułu sprzedaży towaru lub usługi oraz świadcząca dodatkowe usługi na rzecz faktoranta.

W związku z działalnością faktoringową, faktor pobiera różnego rodzaju opłaty, które najczęściej mają charakter prowizji (wynagrodzenie za czynności związane z nabyciem oraz administrowaniem należnościami) oraz tzw. odsetki dyskontowe za okres od momentu kupna wierzytelności do terminu zapłaty wierzytelności. Nabycie przez faktora wierzytelności przysługującej faktorantowi z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usługi odbywa się więc w zamian za określoną kwotę odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto i wynagrodzenie faktora.

Biorąc pod uwagę stopień odpowiedzialności faktora za ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika, wyróżnia się:

  • faktoring właściwy (pełny), który polega na wykupie przez faktora wierzytelności handlowych oraz przejęciu ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika,
     
  • faktoring niewłaściwy (niepełny), który polega na wykupie wierzytelności handlowych bez przejęcia ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika; nie ma on charakteru definitywnego; w przypadku braku spłaty długu wierzytelność powraca do faktoranta,
     
  • faktoring mieszany, który jest połączeniem faktoringu pełnego i niepełnego; ta forma faktoringu polega na tym, że faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika tylko do pewnej granicznej kwoty wierzytelności, natomiast powyżej tej określonej kwoty ryzyko spłaty wierzytelności spoczywa na faktorancie.

W praktyce można również spotkać tzw. faktoring odwrotny (odwrócony), który oparty jest na podstawowych zasadach faktoringu z tą różnicą, że nie dotyczy należności lecz zobowiązań. Umowa faktoringu odwrotnego jest podpisywana z dłużnikiem (nabywcą), a nie z dostawcą (sprzedawcą). W tym przypadku to dłużnik jest faktorantem.

W zależności od tego, z jaką umową faktoringu mamy do czynienia, różna będzie jego ewidencja księgowa, a także prezentacja w bilansie. W niniejszym opracowaniu zajmiemy się jednak wyłącznie dwoma podstawowymi rodzajami faktoringu, tzn. faktoringiem właściwym (pełnym) oraz faktoringiem niewłaściwym (niepełnym).


2. Faktoring właściwy (pełny) w księgach faktoranta

W przypadku faktoringu właściwego ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika przejmuje faktor. W związku z tym w dniu przejęcia wierzytelności przez faktora wierzytelność powinna zostać wyksięgowana z ksiąg faktoranta.

W księgach rachunkowych zawarcie umowy faktoringu właściwego można traktować analogicznie jak sprzedaż wierzytelności. Oznacza to, że wartość nominalna należności sprzedanej zostanie wyksięgowana z konta 20 "Rozrachunki z odbiorcami" w korespondencji z kontem 75-1 "Koszty finansowe", natomiast należność z tytułu sprzedaży zwiększy przychody finansowe w korespondencji z kontem 24 "Pozostałe rozrachunki".

Opłaty pobierane przez faktora za świadczone usługi faktoringowe zalicza się do kosztów finansowych i ujmuje w księgach rachunkowych faktoranta, zapisem:

      - Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
      - Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu" lub konto zespołu 2.

Przykład

I. Założenia:

  1. W celu wcześniejszego uzyskania środków z tytułu sprzedaży towarów jednostka zawarła z bankiem umowę faktoringu. Zgodnie z postanowieniami umowy, faktor (bank) przejmuje ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika, ponadto wypłaca faktorantowi 100% wartości faktury natychmiast po jej wystawieniu, pomniejszonej o prowizję.
     
  2. Jednostka sprzedała kontrahentowi towar za kwotę brutto: 25.830 zł. W dniu wystawienia faktury faktor (bank) postawił do dyspozycji faktoranta kwotę: 23.862 zł oraz wystawił fakturę za usługę na kwotę brutto: 1.968 zł (w tym VAT: 368 zł).

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PK - przejęcie przez bank wierzytelności na podstawie umowy faktoringu właściwego:      
   a) wartość nominalna wierzytelności 25.830 zł 75-1 20
   b) należność z tytułu sprzedaży wierzytelności 25.830 zł 24 75-0
2. WB - wpływ środków pieniężnych ze sprzedaży wierzytelności 23.862 zł 13-0 24
3. FZ - faktura dokumentująca usługę faktoringową:      
   a) wartość brutto (zobowiązanie ogółem) 1.968 zł 30 24
   b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 368 zł 22-1 30
   c) wartość netto: 1.968 zł - 368 zł =  1.600 zł 75-1 30

III. Księgowania:

Faktoring właściwy (pełny) w księgach faktoranta


3. Faktoring niewłaściwy (niepełny) w księgach faktoranta

W przypadku faktoringu niewłaściwego (niepełnego) faktor nabywa wierzytelność od faktoranta, nie przejmując jednak ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika.

Z punktu widzenia zasad rachunkowości zawarcie umowy faktoringu niewłaściwego traktowane jest analogicznie jak umowa pożyczki lub kredytu. Stąd też otrzymanie na rachunek bankowy środków pieniężnych od faktora (banku) księgowane jest koncie 13-0 "Rachunek bieżący" lub 13-1 "Rachunek walutowy", w korespondencji z kontem 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Pożyczka faktoringowa) lub 13-4 "Kredyty bankowe" (w analityce: Zobowiązanie wobec banku z tytułu faktoringu niepełnego).

Zobowiązanie wobec faktora z tytułu postawionych do dyspozycji środków wygasa w momencie spłaty należności przez dłużnika. Dlatego dopiero z chwilą otrzymania od faktora informacji o spłacie wierzytelności przez dłużnika następuje rozliczenie konta 24 lub 13-4 z kontem dłużnika, co odbywa się zapisem: Wn konto 24 lub 13-4, Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami". Do tego czasu w ewidencji księgowej faktoranta - mimo przekazania do banku należności - na koncie 20 nadal będą figurować "zastawione" należności, a dodatkowo na koncie 24 lub 13-4 pojawi się zobowiązanie wobec banku. Jeżeli natomiast dłużnik nie dokona zapłaty na rachunek bankowy faktora w wyznaczonym terminie, wierzytelność powróci do faktoranta, a to oznacza, że faktorant zobowiązany będzie do zwrotu pożyczki (lub kredytu) faktoringowej. Księguje się to zapisem: Wn konto 24 lub 13-4, Ma konto 13-0. Podobnie jak w przypadku faktoringu właściwego, koszty usług faktoringowych faktorant zalicza w księgach rachunkowych do kosztów finansowych (konto 75-1).

Przykład

I. Założenia:

Na podstawie danych z poprzedniego przykładu, przy założeniu, że zgodnie z postanowieniami umowy faktor nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. WB - otrzymanie pożyczki od faktora po potrąceniu opłaty za usługę 23.862 zł 13-0 24
2. FZ - faktura dokumentująca usługę faktoringową:      
   a) wartość brutto (zobowiązanie ogółem) 1.968 zł 30 24
   b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 368 zł 22-1 30
   c) wartość netto: 1.968 zł - 368 zł =  1.600 zł 75-1 30
3. PK - rozliczenie wierzytelności pod datą uzyskania informacji od faktora o uregulowaniu zapłaty przez dłużnika 25.830 zł 24 20

III. Księgowania:

Faktoring niewłaściwy (niepełny) w księgach faktoranta

W sytuacji gdy na skutek braku spłaty należności przez dłużnika wierzytelność powróci do faktoranta, nie wystąpią księgowania z poz. 3. Zwrot pożyczki księgowany będzie zapisem:

      - Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Pożyczka faktoringowa),
      - Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

4. Należności i zobowiązania z tytułu faktoringu w bilansie

W sytuacji zawarcia umowy faktoringu właściwego, gdy należność od faktora nie zostanie uregulowana do dnia bilansowego, powinna ona zostać wykazana - w wysokości salda Ma konta 24 - w aktywach bilansu (sporządzonego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości), jako inne należności krótkoterminowe, odpowiednio w pozycji:

  • B.II.1 lit. b), jeśli są to należności od jednostek powiązanych,
     
  • B.II.2 lit. b), jeśli są to należności od pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale,
     
  • B.II.3 lit. c), jeśli są to należności od pozostałych jednostek.

Jeżeli natomiast przy faktoringu niewłaściwym jednostka nie otrzyma do dnia bilansowego informacji od faktora o spłacie należności, to kwotę należności widniejących jako saldo Wn na koncie 20 "Rozrachunki z odbiorcami" powinna wykazać w aktywach bilansu (sporządzonego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości), jako należności krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług, odpowiednio w pozycji:

  • B.II.1 lit. a), jeśli są to należności od jednostek powiązanych,
     
  • B.II.2 lit. a), jeśli są to należności od pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale,
     
  • B.II.3 lit. a), jeśli są to należności od pozostałych jednostek.

Natomiast kwotę zobowiązania wobec faktora (banku), stanowiącą saldo Ma konta 24 lub 13-4, wskazane jest - naszym zdaniem - wykazać w pasywach bilansu w pozycji B.III.3 lit. c), jako inne zobowiązania finansowe wobec pozostałych jednostek.

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.