Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, którą rozlicza na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. W firmie zatrudnił rodziców na podstawie nieodpłatnych umów zlecenia. Jakie skutki w podatku dochodowym będzie miało ich zatrudnienie?
W tym przypadku wartość nieodpłatnie świadczonej pracy stanowić będzie przychód z działalności gospodarczej wolny od opodatkowania, niewymagający wpisania do księgi.
W myśl art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Z kolei zgodnie z art. 735 § 1 K.c., jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.
Z tego wynika, że przedsiębiorca może w prowadzonej firmie korzystać z pracy swoich rodziców świadczonej w ramach umowy zlecenia bez wynagrodzenia. Nie ulega wątpliwości, że w takim przypadku przedsiębiorca, nie będąc zobowiązanym do zapłaty wynagrodzenia za pracę rodziców, uzyskuje wymierną korzyść majątkową. Na gruncie przepisów o podatku dochodowym uznaje się ją za przychód z nieodpłatnych świadczeń.
U przedsiębiorcy, który otrzymuje nieodpłatne świadczenia w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, wartość tych świadczeń stanowi przychód z tej działalności. Tak wynika z art. 14 ust. 2 pkt 8 updof, który stanowi, że do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125 updof.
W analizowanym przypadku, dotyczącym nieodpłatnego zatrudnienia w firmie rodziców przedsiębiorcy, istotne znaczenie ma zastrzeżenie wspomniane w przywołanym przepisie. Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 updof, wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych przez podatnika od osób, które w myśl przepisów o podatku od spadków i darowizn zaliczają się do I i II grupy podatkowej, jest wolna od podatku dochodowego. Przy czym, stosownie do art. 21 ust. 20 updof, zwolnienie to nie dotyczy świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 updof.
Mając na uwadze, że rodziców (czyli wstępnych) zalicza się do I grupy podatkowej (art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz. U. z 2016 r. poz. 205 ze zm.), należy stwierdzić, że w razie zatrudnienia przez przedsiębiorcę jego rodziców w ramach nieodpłatnego zlecenia, przychód uzyskany z tego tytułu będzie wolny od opodatkowania. Tym samym przedsiębiorca nie będzie wykazywał tego przychodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów prowadzonej na potrzeby rozliczenia podatku od dochodów z wykonywanej działalności.
Przypomnijmy, że takie stanowisko potwierdzają wyjaśnienia udzielone przez resort finansów na pytanie naszego Wydawnictwa. Pytaliśmy Ministerstwo Finansów, czy w sytuacji nieodpłatnej umowy zlecenia (o dzieło) zawartej z osobą zaliczoną do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, u prowadzącego działalność przedsiębiorcy (zleceniodawcy) powstanie przychód z tej działalności podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W odpowiedzi otrzymanej przez nas 20 kwietnia 2016 r. Ministerstwo stwierdziło, że: "(...) na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy (...) o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej »ustawą PIT«), do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się wartość otrzymanych przez przedsiębiorcę świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem jednak art. 21 ust. 1 pkt 125, w którym określone jest zwolnienie przedmiotowe. Zwolnienie to dotyczy wartości świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, które podatnik otrzymał od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
Od ww. zwolnienia ustawa PIT przewiduje wyjątek. Stosownie bowiem do art. 21 ust. 20 tej ustawy, zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 125, nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania (przez świadczeniobiorcę) przychodów zaliczonych do źródła - działalność wykonywana osobiście. Wyjątek ten nie ma zatem zastosowania w omawianej sprawie, ponieważ przychody uzyskane przez przedsiębiorcę (świadczeniobiorcę) z tytułu nieodpłatnych świadczeń zaliczane są do źródła - działalność gospodarcza na podstawie powołanego art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy PIT.
W konsekwencji, jeżeli przedsiębiorca otrzymuje nieodpłatne świadczenia od członków swojej rodziny, zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, przychody z tego tytułu wolne są od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy PIT".
|