Zleceniobiorca podlegający ubezpieczeniu chorobowemu, które jest dla niego dobrowolne, w razie choroby, macierzyństwa lub też konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem bądź innym chorym członkiem rodziny, może - po spełnieniu określonych przez ustawodawcę warunków - skorzystać z odpowiedniego w danej okoliczności świadczenia. Podstawę jego wymiaru z reguły stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, chyba że prawo do świadczenia uzyska przed upływem tego okresu.
Zleceniobiorca zaliczany jest do ubezpieczonych niebędących pracownikami, dla których podstawę wymiaru zasiłku ustala się na zasadach określonych w rozdziale 9 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową, z uwzględnieniem niektórych przepisów dotyczących pracowników.
Oznacza to, że podstawę tę z reguły stanowi odpowiednio:
Pełnym miesiącem kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego dla ubezpieczonych niebędących pracownikami, zgodnie z wyjaśnieniami ZUS zawartymi w komentarzu do ustawy zasiłkowej, dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl, jest miesiąc, w którym ubezpieczenie rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca (np. 1 lutego, 1 marca, 1 kwietnia). Jako niepełny kalendarzowy miesiąc ubezpieczenia traktuje się zatem m.in. miesiąc, w którym przed datą objęcia ubezpieczeniem przypada sobota lub dzień ustawowo wolny od pracy (np. maj 2016 r., gdy ubezpieczeniem chorobowym dana osoba została objęta 2 maja 2016 r.).
Ponadto uwzględnieniu podlega przychód uzyskany za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek. Za taki nieprzerwany okres uważa się także kolejne nieprzerwane okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu kolejnych umów zlecenia zawartych z tym samym zleceniodawcą oraz okresy, między którymi wystąpiła przerwa przypadająca na niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy.
Przeciętny miesięczny przychód stanowiący podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie przychodu ubezpieczonego za okres odpowiednio 12 lub pełnych miesięcy ubezpieczenia przez liczbę miesięcy, w których przychód ten został osiągnięty (przykład 1).
Przez przychód natomiast należy rozumieć kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na to ubezpieczenie.
Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo była ona krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. Po dłuższej przerwie między świadczeniami podstawę kolejnego ustala się na nowo.
Jeśli się zdarzy, że w uwzględnianych miesiącach przychód zleceniobiorcy uległ zmniejszeniu wskutek niewykonywania pracy w okresie pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego albo odbywania ćwiczeń wojskowych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:
Przy czym w przypadku, gdy przychód ubezpieczonego w każdym miesiącu uległ zmniejszeniu z wymienionych wyżej przyczyn, uwzględnieniu podlega przychód za wszystkie miesiące.
Jeśli natomiast zmniejszenie przychodu nastąpiło z innych przyczyn niż wskazane wyżej, to przychód za taki miesiąc nie podlega wyłączeniu z tej podstawy. Zostaje uwzględniony, w kwocie faktycznie wypłaconej, nawet jeśli w danym miesiącu zlecenie było wykonywane przez mniej niż połowę miesiąca.
Jeśli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku stanowi:
Przy czym, jeżeli u płatnika składek w miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku, nie ma innych ubezpieczonych, których przychód powinien zostać przyjęty, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przychód osiągnięty przez ubezpieczonego.
Jeśli jednak okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, przy ustaleniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego stosuje się odpowiednio przepis art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Oznacza to, że przyjmuje się przychód ubezpieczonego za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (prawo do zasiłku), po uzupełnieniu go do pełnej miesięcznej kwoty, od której zostałaby opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, gdyby osoba ta podlegała ubezpieczeniu chorobowemu przez pełny miesiąc kalendarzowy. Co istotne, przychód podlega uzupełnieniu także za okres niezdolności do pracy, za który ubezpieczonemu przysługuje zasiłek, przypadającej w miesiącu kalendarzowym, w którym powstała niezdolność do pracy (przykład 2).
Kwota uzupełnionego do pełnego miesiąca przychodu nie może przekraczać kwoty 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą 13,71%.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała w drugim kalendarzowym miesiącu ubezpieczenia chorobowego i trwa nieprzerwanie cały miesiąc (od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca), a pierwszy miesiąc ubezpieczenia jest niepełnym kalendarzowym miesiącem, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględniana jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za pierwszy kalendarzowy miesiąc ubezpieczenia chorobowego.
|
Przykład 1 Pan Krzysztof był zatrudniony na umowę zlecenia u tego samego zleceniodawcy w okresie: 1) od 2 stycznia do 30 czerwca 2015 r., 2) od 3 sierpnia do 31 października 2015 r. oraz 3) od 2 listopada 2015 r. do 30 czerwca 2016 r. Z tego tytułu we wskazanych okresach podlegał m.in. dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Ubezpieczony ten chorował przez 14 dni czerwca 2016 r. Ponieważ posiadał on wymagany 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, nabył prawo do zasiłku chorobowego za cały okres udokumentowanej zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA niezdolności do pracy. Przy ustalaniu podstawy wymiaru należnego panu Krzysztofowi zasiłku chorobowego, biorąc pod uwagę fakt, iż:
Tym samym przeciętny miesięczny przychód stanowiący podstawę wymiaru zasiłku chorobowego został obliczony poprzez podzielenie przychodu zleceniobiorcy za okres od września 2015 r. do maja 2016 r., tj. za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia poprzedzające powstanie niezdolności do pracy, przez 9 (tj. liczbę uwzględnianych miesięcy).
Pani Magdalena przez dwa lata, do 31 maja 2016 r. włącznie, pracowała na etacie, po czym z dniem 20 czerwca 2016 r. zatrudniła się na umowę zlecenia i z tego tytułu (również od 20 czerwca 2016 r.) przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Odpłatność za wykonywanie umowy zlecenia określono w kwotowej stawce godzinowej. W dniu 5 lipca 2016 r. ubezpieczona ta stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Ponieważ przerwa między okresami ubezpieczenia chorobowego nie przekracza 30 dni i łącznie daje ponad 90 dni ubezpieczenia chorobowego, pani Magdalena nabyła prawo do zasiłku chorobowego za cały okres orzeczonej zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA niezdolności do pracy, tj. od 5 do 31 lipca 2016 r. Biorąc pod uwagę, iż niezdolność ta powstała przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca ubezpieczenia chorobowego oraz okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przychód ubezpieczonej za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, tj. za lipiec 2016 r. po uzupełnieniu do pełnej miesięcznej kwoty, od której zostałaby opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, gdyby ubezpieczona podlegała temu ubezpieczeniu przez pełny miesiąc kalendarzowy. Z tytułu świadczonej w lipcu 2016 r. w ramach umowy zlecenia pracy pani Magdalena otrzymała wynagrodzenie w wysokości 384 zł, co po odliczeniu 13,71% daje kwotę 331,35 zł (tj. 384 zł - 384 zł × 13,71%). Podstawa wymiaru zasiłku, po uzupełnieniu przychodu za lipiec do pełnego miesiąca, wynosi zatem 2.567,96 zł, co wynika z wyliczenia: 331,35 zł : 4 dni × 31 dni = 2.567,96 zł. |
|
Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą Nierzadko umowa zlecenia zawierana jest z pracodawcą, z którym osoba wykonująca umowę pozostaje w stosunku pracy lub w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W takim przypadku ubezpieczonemu przysługuje tylko jedno świadczenie chorobowe. Podstawę jego wymiaru stanowi wynagrodzenie ze stosunku pracy, które za poszczególne (uwzględniane) miesiące sumuje się z wynagrodzeniem uzyskanym z tytułu pracy wykonywanej w ramach umowy zlecenia. Z tym zastrzeżeniem, że wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia:
Ponadto przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się wynagrodzenie z tytułu kolejnych umów:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 372)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
