Otrzymałem spadek po ojcu. Oprócz mnie spadkobiercami są również moi bracia. Czy mamy obowiązek podzielić spadek formalnie w sądzie? Nie ma między nami sporu co do tego, kto z jakich składników majątku ojca może korzystać. Czy przeprowadzenie formalności spadkowych jest w ogóle obowiązkowe?
Można powiedzieć, że zarówno stwierdzenie nabycia spadku, jak i dział spadku nie są obowiązkowe. Żaden przepis wprost i bezpośrednio nie nakłada na spadkobiercę obowiązku przeprowadzenia tych formalności. Czasem jednak inne przepisy wymagają zaktualizowania dokumentacji (np. wpisu w księdze wieczystej, danych z dowodu rejestracyjnego pojazdu) i wówczas wykazanie praw do składników odziedziczonych może nastąpić jedynie poprzez przedstawienie stosownego orzeczenia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku bądź aktu notarialnego poświadczającego dziedziczenie. Im szybciej spadkobiercy uregulują chociaż tę kwestię (formalnego potwierdzenia praw do spadku), tym lepiej. Prowadzenie tego rodzaju postępowań za kilka czy kilkanaście lat stworzy wiele problemów.
Z kolei działu spadku nigdy nie trzeba przeprowadzać, bo z chwilą dziedziczenia każdy spadkobiercą staję się współwłaścicielem masy spadkowej. Współwłasność, podobnie jak wspólność majątku spadkowego, może trwać dowolny okres. Z praktycznego punktu widzenia nie zaleca się jednak zwłoki w podjęciu tej czynności. Podstawową zaletą działu spadku jest to, że po dokonaniu określonej czynności spadkobiercy stają się wyłącznymi właścicielami ściśle określonych rzeczy i praw, a więc że stan współwłasności masy spadkowej znika (przy dziale całkowitym) bądź ulega znacznemu uszczupleniu (przy dziale częściowym). O ile bezpośredni spadkobiercy pozostają często ze sobą w zgodzie, to już ich następcy (spadkobiercy, osoby obdarowane) nie muszą wykazywać takiej samej chęci do zawierania porozumienia i niejednokrotnie wtedy dochodzi do sporów.
Działu spadku nie trzeba dokonywać w sądzie. Można to zrobić w formie umowy. Jeśli jednak w skład spadku wchodzi nieruchomość, dział spadku w połączeniu ze zniesieniem współwłasności wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Sądowy dział spadku powinien zasadniczo obejmować cały spadek. Natomiast podział umowny może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku. Opłata sądowa od takiego postępowania wynosi 500 zł, a gdy spadkobiercy złożą zgodny wniosek podziału, tylko 300 zł. Jeśli dział spadku połączony jest ze zniesieniem współwłasności, wówczas opłata sądowa wynosi odpowiednio 1.000 zł albo 600 zł (dział spadku u notariusza może być w takiej sytuacji droższy, choć na pewno szybszy).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
