Wielu pracodawców w celu stworzenia atrakcyjnych warunków pracy oferuje swoim pracownikom, oprócz wynagrodzenia, dodatkowe benefity o charakterze niepieniężnym. Do typowych świadczeń tego rodzaju należą bony towarowe, karty medyczne, abonamenty do placówek świadczących usługi w zakresie rekreacji, składki na ubezpieczenie NNW. Prawo do ich otrzymywania przysługuje pracownikom zazwyczaj także wtedy, gdy z jakichś przyczyn, np. długotrwałej choroby lub pobytu na urlopie macierzyńskim (rodzicielskim, wychowawczym), nie otrzymują w danym miesiącu wynagrodzenia. W takich przypadkach płatnik może mieć problem z pobraniem zaliczki na podatek dochodowy.
Jak wynika z art. 12 ust. 1 ustawy o pdof, przychodami ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wpłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona. Ponadto należą do nich świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
W świetle powyższego wartość otrzymanych przez pracownika dodatkowych benefitów należy każdorazowo uznać za przychód ze stosunku pracy. Przychód ten podlega opodatkowaniu. Nie ma przy tym znaczenia, że w danym miesiącu zatrudniony nie otrzymał wynagrodzenia za pracę ani innego świadczenia pieniężnego od pracodawcy.
Wartość niepieniężnych świadczeń otrzymanych przez pracownika od pracodawcy stanowi przychód ze stosunku pracy.
Zakład pracy wypełniając rolę płatnika obowiązany jest obliczać i pobierać zaliczki na podatek dochodowy od dochodów pracowników uzyskanych w danym miesiącu. W zwykłych okolicznościach zaliczka pobierana jest z wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w danym miesiącu. Jeśli jednak świadczenie niepieniężne stanowi jedyny przychód pracownika w okresie rozliczeniowym, wówczas zaliczki nie ma od czego pobrać.
Możliwość odstąpienia przez pracodawcę w takim przypadku od poboru zaliczki długo była kwestią dyskusyjną, gdyż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jej nie rozstrzyga. Zdarzało się więc, że fiskus prezentował w tym zakresie bardzo rygorystyczne stanowisko. Zgodnie z nim brak możliwości poboru zaliczki nie zwalnia płatnika z obowiązku jej pobrania i wpłacenia, ponieważ przepisy zwolnienia takiego nie przewidują. Niedopuszczalne jest przy tym uzależnianie wpłaty zaliczki od zwrotu przez pracownika równowartości zaliczki. Fiskus wskazywał więc pośrednio płatnikowi, iż to on, z własnych środków, powinien uiścić zaliczkę, a ewentualne późniejsze rozliczenia pomiędzy nim a pracownikiem są poza zainteresowaniem organów podatkowych.
Powyższa wykładnia nie uwzględniała roli płatnika jako pośrednika w przekazywaniu należnej od dochodu podatnika zaliczki na podatek. Nie brała pod uwagę także tej istotnej okoliczności, że podatek dochodowy ma charakter osobisty i praktyka opłacania go za podatnika przez płatnika z własnych środków nieuchronnie prowadzi do powstania - po stronie podatnika - przychodu z otrzymanych nieodpłatnych świadczeń. Postępując zatem zgodnie ze stanowiskiem fiskusa, pracodawca wpadłby w swoistą spiralę podatkową - nie mogąc pobrać zaliczki od świadczenia niepieniężnego płaciłby ją z własnych środków, co zmuszałoby go do zapłaty kolejnej zaliczki od wpłaconej już zaliczki.
Nieprawidłowość przedstawionej wykładni dostrzegł Minister Finansów (interpretacja indywidualna z dnia 8 czerwca 2012 r., nr DD3/033/140/IMD/10/PK-424). Jego zdaniem z ustawowych regulacji nie wynika wcale, aby płatnik, który nie ma faktycznej możliwości pobrania zaliczki, był zobligowany zapłacić ją z własnych środków. Pracodawca dostatecznie wypełni swoje obowiązki płatnika, jeśli ujmie wartość świadczenia niepieniężnego w informacji PIT-11 sporządzanej za dany rok.
W tej sytuacji to pracownik rozliczy otrzymane świadczenie w zeznaniu rocznym. Będzie mógł przy tym zastosować pracownicze koszty uzyskania przychodu, przysługują one bowiem za każdy miesiąc pozostawania w zatrudnieniu, nawet gdy w miesiącu tym nie było wypłaty.
Przedstawione ograniczenie obowiązków płatnika nie dotyczy jednak tych pracodawców, którzy w tym samym miesiącu nie tylko oferują świadczenie niepieniężne, ale także wypłacają pracownikowi w imieniu ZUS zasiłek z ubezpieczenia społecznego. Wprawdzie zasiłki z ubezpieczenia społecznego nie należą do przychodów ze stosunku pracy, lecz do tzw. innych źródeł przychodów (art. 20 ust. 1 ustawy o pdof), ale, jak wynika z art. 32 ust. 2 ustawy o pdof, pracodawca ustala zaliczkę na podatek dochodowy od dochodu, za który uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy lub stosunków pokrewnych oraz zasiłki z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1 albo 3 lub w ust. 9 pkt 1-3 ustawy o pdof oraz potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) lub pkt 2a ustawy o pdof.
Jeżeli zatem pracownik w danym miesiącu otrzymał niepieniężne świadczenie ze stosunku pracy oraz zasiłek wypłacany przez pracodawcę w imieniu ZUS, to płatnik ma możliwość poboru zaliczki z kwoty zasiłku.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
|