Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Procedura podatkowa  »   Zasady stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasady stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania

Gazeta Podatkowa nr 63 (1313) z dnia 8.08.2016
Małgorzata Żujewska

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania to kolejny sposób na uszczelnienie systemu podatkowego, a przez to na wzrost dochodów budżetowych. Rozwiązanie to daje podstawę do zniwelowania korzyści podatkowych uzyskanych w wyniku stosowania sztucznych konstrukcji prawnych - zgodnych z prawem cywilnym lub handlowym, ale sprzecznych z celem przepisów podatkowych. Podatnicy mogą zminimalizować ryzyko zastosowania wobec nich klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, uzyskując opinię zabezpieczającą.

Unikanie opodatkowania

Celem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania jest przeciwdziałanie agresywnej optymalizacji podatkowej, czyli stosowaniu konstrukcji prawnych niemających uzasadnienia gospodarczego, a zmierzających przede wszystkim do zmniejszenia obciążeń podatkowych. Rozwiązanie to funkcjonuje w polskim systemie podatkowym od 15 lipca 2016 r.

Klauzula zostanie zastosowana, jeżeli czynność (lub zespół powiązanych ze sobą czynności) - chociaż formalnie zgodna z prawem, np. cywilnym czy handlowym - cechuje sztuczność. Dokonano jej przede wszystkim dla uzyskania korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem ustaw podatkowych. Względy ekonomiczne lub gospodarcze przedstawiane oficjalnie przez podatnika są mało istotne. Działania uważa się za sztuczne, jeżeli normalnie nie zostałyby powzięte, gdyby kierowano się innymi celami niż wyłącznie chęcią osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej z intencją prawodawcy kształtującego zakres obciążeń fiskalnych. O sztuczności może świadczyć nieuzasadnione dzielenie operacji, połączenie odrębnych zdarzeń w jedną całość w sposób nietypowy dla danej branży, angażowanie pośredników mimo braku wskazań ekonomicznych czy występowanie elementów prowadzących do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do wyjściowego.

Korzyścią podatkową osiągniętą dzięki takim posunięciom może być: niepowstanie, odsunięcie w czasie powstania lub obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego, powstanie lub zawyżenie straty podatkowej, powstanie albo podwyższenie nadpłaty lub zwrotu podatku. Rozmiary korzyści muszą przy tym przekroczyć 100 tys. zł.

Skutki klauzuli

Efektem zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania jest zniwelowanie korzyści podatkowej uzyskanej w wyniku niedozwolonej optymalizacji podatkowej. Zakwestionowana czynność pozostanie ważna i skuteczna w sferze prawa cywilnego, ale jej skutki podatkowe zostaną określone inaczej, niż to wynika z jej sztucznego - formalnego - charakteru.

Skutki podatkowe mogą być na nowo zdefiniowane w dwojaki sposób. Czynność uznaje się za niebyłą, jeżeli nie miała ona żadnego innego celu poza doprowadzeniem do uzyskania nieuprawnionej korzyści podatkowej. Skutki podatkowe określa się na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki zaistniałby, gdyby czynności nie dokonano. Stanowi o tym art. 119a § 5 Ordynacji podatkowej. Takie proste anulowanie skutków podatkowych nie nastąpi, jeżeli podjęte działania optymalizacyjne nie są pozbawione sensu gospodarczego. Urzędnicy muszą wówczas podjąć próbę odtworzenia przebiegu zdarzeń, jaki mógłby zaistnieć, gdyby dokonano czynności odpowiedniej. Odpowiednią czynnością - swoistym wzorcem - jest czynność, której podatnik mógłby w danych okolicznościach dokonać, jeżeli działałby rozsądnie i kierował się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i istotą przepisu ustawy podatkowej. Może to oznaczać np. opodatkowanie transakcji według wyższej stawki niż została zastosowana przez strony. Wynika to z art. 119a § 2-4 Ordynacji podatkowej.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania ma zastosowanie do korzyści podatkowych uzyskanych po 15 lipca 2016 r. Korzyści osiągnięte po tej dacie mogą więc być zakwestionowane chociażby czynność, którą wykorzystano do nieuprawnionego obejścia lub obniżenia obciążeń podatkowych, została dokonana wcześniej.

Prawo do korekty

Ryzyko zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania występuje w sprawach wymiarowych. Chodzi o sprawy dotyczące: określenia lub ustalenia kwoty zobowiązania podatkowego, określenia straty podatkowej, stwierdzenia nadpłaty lub określenia wysokości nadpłaty albo zwrotu podatku, odpowiedzialności podatnika za podatek niepobrany przez płatnika, odpowiedzialności lub uprawnień spadkobiercy.

Postępowania podatkowe w przypadkach, w których może być wydana decyzja z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, prowadzi Minister Finansów. Nie zawsze musi je samodzielnie wszcząć. Może również przejąć prowadzenie postępowania od organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Spór może zakończyć się bez wydawania decyzji. Podatnik ma bowiem prawo skorygować swoje deklaracje w trakcie postępowania (pierwszoinstancyjnego) dotyczącego unikania opodatkowania. Normalnie złożenie korekty rozliczeń w toku postępowania podatkowego, w zakresie nim objętym jest nieskuteczne. Korekty rozliczeń zakwestionowanych w związku z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania można złożyć w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o wyznaczeniu terminu do wypowiedzenia się na temat zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Minister Finansów może w zakresie zasadności stosowania klauzuli posiłkować się opiniami Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania.

Opinia dla podatnika

Podatnicy, aby zminimalizować ryzyko zastosowania wobec nich klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, mogą wystąpić do Ministra Finansów o wydanie tzw. opinii zabezpieczającej. W takich sprawach nie uzyska się indywidualnej interpretacji podatkowej.


20.000 zł - opłata za wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej.


Wniosek może dotyczyć czynności planowanej, rozpoczętej lub dokonanej. Należy w nim m.in. szczegółowo opisać tę czynność, wskazać jej ekonomiczne lub gospodarcze uzasadnienie, określić skutki podatkowe, przedstawić własne stanowisko w sprawie. Do wniosku można załączyć dokumentację dotyczącą spornego przedsięwzięcia, w szczególności oryginały lub kopie umów albo ich projektów.

Minister Finansów ma na rozpatrzenie wniosku 6 miesięcy od jego otrzymania. Odmowę wydania opinii zabezpieczającej - a następuje ona, jeżeli okoliczności przedstawione we wniosku wskazują na możliwość zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania - można zaskarżyć do sądu administracyjnego.

Klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie stosuje się:

» jeżeli korzyść podatkowa lub suma korzyści podatkowych osiągniętych przez podmiot z tytułu czynności nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100.000 zł, a w przypadku podatków rozliczanych okresowo - jeżeli korzyść podatkowa z tytułu czynności nie przekracza 100.000 zł,
» do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą - w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia jej uchylenia lub zmiany,
» do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie - w zakresie objętym wnioskiem, do dnia doręczenia zmiany opinii zabezpieczającej,
» do VAT oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych,
» jeżeli zastosowanie innych przepisów prawa podatkowego pozwala na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania (np. zasady ceny rynkowej w PIT i CIT, klauzuli nadużycia prawa do zwolnienia dla dywidend, reguł opodatkowania dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.)

Procedura podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.