Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Procedura podatkowa  »   Sposoby fiskusa na wyzbywających się majątku
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Sposoby fiskusa na wyzbywających się majątku

Gazeta Podatkowa nr 78 (1223) z dnia 28.09.2015
Małgorzata Żujewska

Podatnicy wyprzedają niekiedy swój majątek lub przekazują w darowiźnie najbliższym, aby uniknąć zapłaty podatków. Fiskus ma jednak swoje sposoby na zminimalizowanie niekorzystnych dla niego skutków takich działań. Wyzbywanie się majątku może być podstawą ustanowienia zabezpieczenia na pozostałych składnikach mienia podatnika, wystawienia nakazu natychmiastowej zapłaty podatku czy dochodzenia na drodze sądowej bezskuteczności dokonanych transakcji.

Zabezpieczenie podatku

Urząd skarbowy może bronić się przed wyzbywaniem się majątku przez podatnika już w trakcie postępowania podatkowego - przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Przewiduje to art. 33 § 2 Ordynacji podatkowej.

Podatnik powinien liczyć się z ustanowieniem zabezpieczenia, jeżeli przed wymiarem zobowiązania podatkowego wyprzedaje swoje mienie, udziela pożyczek krewnym czy przekazuje dziecku mieszkanie w darowiźnie, a takie działania mogą utrudnić lub udaremnić ściągnięcie podatku. Postępowanie zabezpieczające należy traktować jako pomocnicze w stosunku do egzekucji administracyjnej. Podstawowym celem tej procedury nie jest przymusowy pobór podatku, lecz zapewnienie środków na zaspokojenie należności, której wysokość nie została jeszcze ostatecznie wyliczona.

Urząd skarbowy, dokonując zabezpieczenia przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, podaje w decyzji o zabezpieczeniu przybliżoną kwotę podatku oraz należnych od niego odsetek za zwłokę. Warto zaznaczyć, że nie nalicza się odsetek za zwłokę za okres zabezpieczenia od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte zabezpieczeniem środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży objętych zabezpieczeniem rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych.

Nakaz zapłaty

Wyzbywanie się majątku może stać się powodem przyspieszenia realizacji wydanej, ale jeszcze nieostatecznej decyzji wymiarowej. Decyzja urzędu skarbowego obligująca podatnika do uregulowania podatku podlega zasadniczo realizacji dopiero wtedy, gdy stanie się ostateczna. Jeżeli więc takie rozstrzygnięcie zostanie zakwestionowane poprzez wniesienie odwołania, z uiszczeniem wynikającego z niego zobowiązania można poczekać do czasu wyjaśnienia sprawy przez izbę skarbową.

Nieostateczna decyzja może być jednak w wyjątkowych przypadkach opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności. Pozwala to dochodzić, także w trybie przymusowym, spornej kwoty. Podstawą wydania nakazu natychmiastowej realizacji decyzji może być m.in. wyzbywanie się przez podatnika majątku znacznej wartości, jeżeli takie działania zmniejszają lub wręcz pozbawiają fiskusa szans na przeprowadzenie w przyszłości skutecznej egzekucji. Stanowi o tym art. 239b Ordynacji podatkowej.

Nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności wymaga wydania postanowienia. Postanowienie to podlega kontroli instancyjnej i sądowoadministracyjnej. Oznacza to, że najpierw można wnieść na nie zażalenie. Jeżeli nie przyniesie to zmiany stanowiska urzędników, podatnik ma prawo złożyć skargę do sądu administracyjnego.

Podatnik, który po otrzymaniu decyzji wymiarowej rozporządza swoim mieniem ze szkodą dla fiskusa, naraża się także na odpowiedzialność karną. Wynika to z art. 300 § 2 Kodeksu karnego. Podatnikowi nie wolno usunąć, ukryć, zbyć, darować, zniszczyć, rzeczywiście lub pozornie obciążyć albo uszkodzić składniki swojego majątku, jeżeli miałoby to na celu udaremnienie egzekucji obowiązku wynikającego z decyzji. Za takie działania przewidziana jest kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Ryzykowne transakcje

Fiskus coraz częściej spotyka się z osobami, do których trafiły składniki mienia podatnika, w sądzie. Urząd skarbowy, działając w imieniu Skarbu Państwa (wierzyciela podatkowego), może na drodze cywilnej dochodzić uznania za bezskuteczną w stosunku do niego transakcji prowadzącej do wyzbycia się przez podatnika majątku, jeżeli ma ona na celu udaremnienie ściągnięcia zaległości podatkowych. Wygrana umożliwia prowadzenie egzekucji z przedmiotów majątkowych przekazanych przez podatnika osobom trzecim.

Rozwiązanie to, nazywane skargą pauliańską, stosuje się w przypadkach spełniających warunki określone w art. 527-534 Kodeksu cywilnego. Po pierwsze, podatnik dokonał czynności prawnej, w wyniku której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, np. otrzymała w darowiźnie nieruchomość. Po drugie, doszło do pokrzywdzenia Skarbu Państwa jako wierzyciela. Oznacza to, że w wyniku czynności podatnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed jej dokonaniem. Nie jest więc w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań podatkowych. Po trzecie, podatnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela podatkowego, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Jeśli tą osobą trzecią jest osoba pozostająca z dłużnikiem w bliskim stosunku, np. małżonek lub dziecko, domniemywa się, że o tym wiedziała. Umowę darowizny łatwiej zakwestionować. Fiskus może żądać uznania jej za bezskuteczną, chociażby obdarowany nie wiedział i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mógł dowiedzieć się, że podatnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela podatkowego.


Skarga pauliańska nie może być wniesiona po 5 latach od daty czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela.


Osoba, która w opisany sposób uzyskała korzyść majątkową, może zwolnić się od zadośćuczynienia roszczeniu fiskusa żądającego uznania czynności za bezskuteczną. Ma dwie możliwości. Pierwsza opcja to spłacić zaległości podatkowe obciążające podatnika, druga - wskazać fiskusowi wystarczające do jego zaspokojenia mienie podatnika.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613)

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.)

Ustawa z dnia 6.06.1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. nr 88, poz. 553 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Procedura podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.