Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  VAT i akcyza  »   Pożyczka na gruncie ustawy o VAT
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Pożyczka na gruncie ustawy o VAT

Poradnik VAT nr 23 (431) z dnia 10.12.2016

W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Na gruncie ustawy o VAT usługą jest każde świadczenie na rzecz danej osoby, które nie jest dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, o czym stanowi art. 8 ust. 1 ustawy. Istotne jest, aby pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istniał związek prawny, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, a wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowiło wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 grudnia 2011 r., sygn. akt I FSK 1591/10, orzeczenie prawomocne).

1. Pożyczka jako czynność podlegająca VAT

Udzielanie pożyczek przez podatnika VAT spełnia przesłanki uznania takiej czynności za podlegającą opodatkowaniu VAT (niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy też statusu nabywcy bądź podmiotu udzielającego pożyczki). Mamy bowiem do czynienia ze świadczeniem na rzecz innego podmiotu polegającym na udostępnieniu (w zamian za wynagrodzenie, które przyjmuje najczęściej postać odsetek lub prowizji) kapitału na wskazany w umowie okres (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 marca 2016 r., nr IPPP2/4512-193/16-2/MT), a tego rodzaju działalność mieści się w definicji działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 23 października 2015 r., nr IBPP2/4512-778/15/EK). Dodać należy, że usługa udzielania pożyczek korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Należy w tym miejscu też podkreślić, że dla tego typu usług podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać od usługobiorcy (stosownie do treści art. 29a ust. 1 ustawy o VAT), a więc odsetki od udzielonej pożyczki oraz inne należności (np. prowizje) uiszczane przez pożyczkobiorcę w związku z zawarciem umowy pożyczki i korzystaniem z cudzego kapitału. Natomiast kwota udzielonej pożyczki (tj. kapitał) nie stanowi zapłaty w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a więc nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Aktywne druki i formularze Wzór faktury dokumentującej czynności
zwolnione z VAT dostępny jest
w serwisie www.druki.gofin.pl

Zgodnie z brzmieniem art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e) ustawy o VAT obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usługi udzielenia pożyczki powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Tym samym udzielenie przez podatnika pożyczki jest czynnością, która podlega opodatkowaniu VAT w momencie otrzymania odsetek lub prowizji. W przypadku gdy zostanie zapłacona tylko część odsetek (prowizji) obowiązek podatkowy powstanie tylko w odniesieniu do otrzymanej kwoty (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 lipca 2014 r., nr IPPP1/443-553/14-3/ISZ).


2. Faktura dokumentująca usługę udzielania pożyczki

Podatnik udzielający pożyczki nie ma bezwzględnego obowiązku wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT (w myśl art. 106b ust. 2 ustawy o VAT). Obowiązek wystawienia faktury powstanie tylko wtedy, gdy zażąda tego nabywca usługi (stosownie do treści art. 106b ust. 3 ustawy). Pożyczkodawca może jednak dobrowolnie wystawić fakturę dokumentującą udzieloną pożyczkę, nie czekając na żądanie ze strony pożyczkobiorcy.

Jeżeli zaś chodzi o termin wystawienia faktury dotyczącej udzielonej pożyczki, to należy odwołać się do treści art. 106i ustawy o VAT. Jeżeli faktura jest wystawiana na żądanie nabywcy usługi, to znajdzie zastosowanie art. 106i ust. 6 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem fakturę wystawia się:

1) zgodnie z art. 106i ust. 1 i 2 (tj. nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę bądź jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy) - jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty;

2) nie później niż 15. dnia od dnia zgłoszenia żądania - jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca, o którym mowa w pkt 1.

Natomiast jeżeli usługodawca dobrowolnie wystawia fakturę, to należy stosować ogólną regułę wynikającą z treści art. 106i ust. 1 ustawy o VAT, tj. faktura powinna być wystawiona nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę. Ponadto w myśl art. 106i ust. 7 pkt 1 ustawy o VAT faktura nie może być wystawiona wcześniej niż 30. dnia przed wykonaniem usługi.

Z przytoczonych regulacji wynika więc, że aby określić termin wystawienia faktury (zarówno sporządzanej dobrowolnie przez usługodawcę, jak i na żądanie usługobiorcy) konieczne jest ustalenie, kiedy nastąpiło wykonanie usługi udzielenia pożyczki. Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych przyjmują, że przez dzień wykonania tej usługi należy rozumieć dzień, w którym:

  • nastąpiła zapłata przez pożyczkobiorcę należnych odsetek lub
     
  • upłynął termin zapłaty odsetek naliczonych (niezapłaconych) - w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpiło pierwsze (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29 stycznia 2015 r., nr IBPP2/443-1082/14/IK).

Podobnie stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 8 marca 2012 r., nr IPPP3/443-89/12-2/SM oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 20 lutego 2013 r., nr IBPP2/443-1177/12/KO. W tej ostatniej organ podatkowy uznał datę płatności (wymagalności) odsetek za datę wykonania usługi przez pożyczkodawcę (chyba że dojdzie do wcześniejszej, niż określona w umowie, spłaty odsetek należnych, to wtedy usługa zostaje wykonana w dniu zapłaty tych odsetek). Wprawdzie interpretacje te odnoszą się do "starego" stanu prawnego obowiązującego do końca 2013 r. (wówczas obowiązek podatkowy nie powstawał na zasadach szczególnych, lecz z chwilą wykonania usługi, a jeśli wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, to z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wykonania usługi), niemniej jednak jeżeli chodzi o określenie momentu wykonania ww. usługi, to pozostają one wciąż aktualne.


3. Jak rozliczyć udzieloną pożyczkę?

Podatnik VAT czynny w ramach prowadzonej działalności gospodarczej udzielił oprocentowanej pożyczki na 10.000 zł innemu podatnikowi VAT. Czy w momencie udzielenia tej pożyczki pożyczkodawca powinien (może) wystawić fakturę na 10.000 zł ze stawką zwolnioną, czy powinien poczekać na zapłatę odsetek od pożyczki i ewentualnie wtedy wystawić fakturę, ale tylko na kwotę otrzymanych odsetek? Czy w deklaracji VAT-7 w momencie udzielenia pożyczki podatnik powinien ująć w podstawie opodatkowania kwotę w wysokości 10.000 zł?

Kwota udzielonej pożyczki (tj. kapitał) nie podlega opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT. Jeżeli więc kwota w wysokości 10.000 zł stanowi sumę pieniędzy, która została pożyczona usługobiorcy i nie jest to kwota odsetek należnych pożyczkodawcy z tytułu udzielonej pożyczki, to nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie jest ona zatem wykazywana ani w deklaracji VAT-7 jako czynność zwolniona od podatku, ani na fakturze dokumentującej udzielenie pożyczki. Podstawę opodatkowania stanowią bowiem w tym przypadku odsetki, jakie są należne pożyczkodawcy od pożyczkobiorcy z tytułu udzielonej pożyczki i to one będą wykazywane w deklaracji VAT-7 i na fakturach wystawianych przez usługodawcę. Poszczególne kwoty odsetek powinny być wykazywane w deklaracji VAT-7 zgodnie z momentem powstania obowiązku podatkowego wynikającym z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e) ustawy o VAT, tj. z chwilą ich otrzymania w całości lub w części przez pożyczkodawcę. Zaś faktury powinny być wystawiane na kwotę otrzymanych (lub należnych, a niezapłaconych w terminie) odsetek.

Natomiast jeżeli chodzi o wystawienie faktury dotyczącej udzielonej pożyczki, to jeżeli pożyczkodawca wystawia tę fakturę dobrowolnie (nie ma bowiem obowiązku jej wystawienia), to powinna ona być wystawiona nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę (tj. otrzymano kwotę odsetek albo upłynął termin ich zapłaty). Można też wystawić fakturę przed tym terminem, ale nie wcześniej niż 30. dnia przed wykonaniem usługi. Zaś jeżeli faktura wystawiana jest na żądanie nabywcy usługi, to należy ją wystawić zgodnie z terminami wynikającymi z art. 106i ust. 6 pkt 1 i pkt 2 ustawy o VAT w zależności od tego, kiedy zostało zgłoszone żądanie wystawienia faktury przez pożyczkobiorcę.

VAT i akcyza - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.