Imprezy i paczki z okazji Dnia Dziecka - skutki podatkowo-składkowe

Zbliża się Dzień Dziecka. Z tej okazji wiele zakładów pracy stara się uprzyjemnić ten dzień dzieciom pracowników (byłych pracowników) poprzez przygotowanie dla nich podarunków czy zapewnianie innych atrakcji (np. imprez kulturalnych, rekreacyjno-sportowych). Nie zawsze odbywa się to bez konsekwencji finansowych u pracowników. W tym miejscu należy zaznaczyć, że ewentualny przychód do opodatkowania powstanie u pracownika, a nie u jego dziecka. W piśmie podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z 27 marca 2013 r., będącym odpowiedzią na interpelację poselską nr 14833 czytamy, że: "Z definicji przychodów ze stosunku pracy wynika (…), że ustawodawca zaliczył do nich nie tylko pieniądze, ale również wartość otrzymanych świadczeń w naturze czy świadczeń nieodpłatnych. Użyty (…) zwrot »w szczególności« oznacza, że wskazane kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Dlatego też do przychodów ze stosunku pracy zaliczane są również wypłaty oraz świadczenia dotyczące rodziny pracownika, jeżeli podstawą ich uzyskania jest stosunek pracy lub stosunek pokrewny łączący pracownika z pracodawcą. W konsekwencji również pokryte przez pracodawcę koszty imprezy (…) organizowanej dla dzieci pracownika czy otrzymane dla dzieci pracownika paczki świąteczne stanowią przychód tego pracownika ze stosunku pracy, a nie jego dzieci. Gdyby bowiem nie łączący pracownika z pracodawcą stosunek pracy, członek rodziny pracownika (dziecko) nie otrzymałby tego świadczenia".

Nie w każdym przypadku otrzymanie wymienionych na początku świadczeń będzie wiązało się z uzyskaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Jak bowiem wynika z art. 21 ust. 1 pkt 67 updof, wolna od podatku jest wartość otrzymanych przez pracownika, w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Przy czym świadczeniami rzeczowymi nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.

Przychody ze stosunku pracy stanowią również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jednak w określonych przypadkach przychód ten także korzysta ze zwolnienia z oskładkowania.

Jak wynika z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.), podstawy wymiaru składek nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Wobec tego, wartość świadczeń na rzecz dzieci pracowników z okazji Dnia Dziecka, jeśli świadczenia te mają charakter pomocy socjalnej i zostały sfinansowane ze środków ZFŚS:

• nie podlega opodatkowaniu na zasadach przewidzianych w powołanym art. 21 ust. 1 pkt 67 updof,
   
• nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne,
   
• nie jest uwzględniana w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).

Natomiast wartość tego rodzaju świadczeń sfinansowanych ze środków obrotowych pracodawcy podlega opodatkowaniu oraz oskładkowaniu.

1) Z okazji Dnia Dziecka dzieci pracowników będą uczestniczyć w imprezie sportowo-rekreacyjnej. W ramach atrakcji zapewniony jest m.in. poczęstunek. Impreza zostanie sfinansowana ze środków obrotowych pracodawcy. Koszt poczęstunku określono ryczałtowo. Jak ustalić przychód do opodatkowania z tytułu zapewnionego poczęstunku przypadający na uczestnika imprezy?

Problem ewentualnego powstania przychodu i ustalenia jego wysokości przypadającej na uczestnika imprezy, w sytuacji gdy nie da się przyporządkować wartości świadczenia do konkretnego pracownika, nie jest jednoznacznie rozstrzygnięty. Pomimo korzystnych orzeczeń, z których wynika, że w takiej sytuacji przychód nie powstaje, fiskus w dalszym ciągu stoi na stanowisku, iż w celu ustalenia przychodu, należy podzielić kwotę wydatków poniesionych przez pracodawcę na zorganizowanie imprezy przez liczbę zaproszonych uczestników, np. rodziców i dzieci. Następnie określoną w ten sposób wartość jednostkową świadczenia nakazuje przypisać osobom biorącym udział w imprezie. Tak wynika z powołanej wcześniej odpowiedzi na interpelację poselską. Podobnie problem ustalenia przychodu przypadającego na uczestnika imprezy rozstrzygnął np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 6 lutego 2014 r., nr IPTPB1/415-687/13-4/DS. W interpretacji tej czytamy: "(…) pracownik otrzymał świadczenie i jest to świadczenie o określonej wartości w związku z wzięciem udziału w imprezie, o której mowa we wniosku, bez względu na to, w jakim stopniu konsumował posiłki, napoje i korzystał z atrakcji. (…) wartość świadczenia, jaką Wnioskodawca winien doliczyć do przychodu danego uczestnika, należy obliczyć dzieląc całkowity koszt organizacji imprezy przez liczbę osób zaproszonych (wszystkich osób uprawnionych do korzystania z ZFŚS), a następnie tak ustaloną cenę jednostkową przypisać tylko osobom w niej uczestniczącym". 

Pozostaje więc albo z ostrożności ustalić przychód w podany sposób i opodatkować go, albo dochodzić swoich racji przed sądem. Odmienne bowiem stanowisko zajął np. WSA we Wrocławiu w wyroku z 23 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 1916/13 (orzeczenie nieprawomocne). W uzasadnieniu tego wyroku którego czytamy: "Przyjęcie (…), że przychodem pracownika, podlegającym opodatkowaniu jest wartość nieodpłatnego świadczenia wyliczona przez podzielenie poniesionych przez pracodawcę kosztów zorganizowania imprezy integracyjnej na ilość osób na tę imprezę zaproszonych lub w niej uczestniczących, nie znajduje umocowania w obowiązujących przepisach prawa, w szczególności art. 11 ust. 1, 2a oraz art. 12 ust. 1 i 3 u.p.d.f. Przyjęcie za prawidłowe stanowiska wyrażonego w zaskarżonej interpretacji indywidualnej skutkowałoby opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie wartości otrzymanego przez pracownika nieodpłatnego świadczenia, jak stanowią przepisy ustawy, ale opodatkowaniem prawa do korzystania przez pracownika z takiego świadczenia, bez względu na to czy pracownik ze świadczenia faktycznie skorzystał i w jakim zakresie. (…) w przypadku świadczeń nieodpłatnych opodatkowaniu może podlegać tylko przychód rzeczywiście otrzymany, a nie możliwy do otrzymania (wartość otrzymanego świadczenia, a nie możliwość skorzystania ze świadczenia). O przychodzie pracownika można mówić wówczas, gdy skorzystał faktycznie z postawionych do jego dyspozycji nieodpłatnych świadczeń, a ponadto możliwe było ustalenie wartości otrzymanego świadczenia według zasad określonych w art. 11 ust. 2b w związku z art. 12 ust. 3 u.p.d.f.".

2) Z okazji Dnia Dziecka przekażemy paczki dzieciom naszych pracowników. Zakup paczek został w całości sfinansowany ze środków ZFŚS. Ich wartość jest zróżnicowana w zależności od sytuacji materialnej pracowników. Zaznaczamy, że niektórzy pracownicy uzyskali już w tym roku świadczenia z ZFŚS lub ze środków obrotowych. Prosimy o zaprezentowanie na przykładach sposobu opodatkowania i oskładkowania tych świadczeń w różnych wariantach.

Na początek przypominamy, że wartość pieniężna świadczeń finansowanych w całości z ZFŚS lub funduszy związków zawodowych korzysta ze zwolnienia od podatku, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Warunki jakie powinny być spełnione, by móc skorzystać z tego zwolnienia, uregulowane zostały w art. 21 ust. 1 pkt 67 updof (powołanym w pkt 1.1 tego opracowania). Natomiast wartość pieniężna świadczeń sfinansowanych z ZFŚS nie stanowi podstawy wymiaru składek ZUS w całości (§ 2 ust. 1 pkt 19 powołanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

3) Zakup paczek z okazji Dnia Dziecka zamierzamy sfinansować z dwóch źródeł, tj. z ZFŚS oraz ze środków obrotowych firmy. Czy wartość pieniężna paczek podlega opodatkowaniu oraz oskładkowaniu?

Wartość świadczeń finansowanych z ZFŚS korzysta ze zwolnienia od podatku na zasadach przewidzianych w art. 21 ust. 1 pkt 67 updof (powołanym w pkt 1.1 tego opracowania). Jednym z warunków skorzystania ze zwolnienia jest sfinansowanie tych świadczeń w całości ze środków tego funduszu. Warunek ten, jak wynika z pytania, nie został spełniony, wobec tego wartość pieniężna zakupionych paczek podlega w całości opodatkowaniu, natomiast korzysta ze zwolnienia z oskładkowania ale tylko w części sfinansowanej ze środków funduszu.