Podatkowe skutki sprzedaży rzeczy prywatnych

Handel rzeczami używanymi poza działalnością gospodarczą zyskuje na popularności. Coraz częściej decydujemy się na sprzedaż takich rzeczy. Zazwyczaj w tym celu umieszczamy swoją ofertę na tablicy ogłoszeń czy też w portalach wyspecjalizowanych w kojarzeniu sprzedawców i nabywców towarów z tzw. drugiej ręki. Nie zawsze jednak taka transakcja pozostaje neutralna w podatku dochodowym. W okolicznościach wskazanych w ustawie o pdof kwoty uzyskane z takiej sprzedaży podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Przychód ograniczony czasowo

W ustawie o pdof przychody osiągane poza działalnością gospodarczą ze sprzedaży składników majątku ruchomego zaliczane są do źródła przychodów, jakim jest odpłatne zbycie rzeczy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o pdof. Wysokość tego przychodu ustala się w oparciu o art. 19 ust. 1 tej ustawy, co oznacza, że określa ją wartość wyrażona w cenie wskazanej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Powstawanie omawianego przychodu jest ograniczone czasowo. Sprzedaż rzeczy generuje go bowiem wyłącznie wtedy, gdy ma miejsce przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jej nabycie. W efekcie sprzedaż rzeczy może powodować powstanie obowiązku zapłaty podatku dochodowego tylko wówczas, gdy okres jej posiadania był krótszy niż pół roku. Początek biegu półrocznego okresu wyznacza koniec miesiąca, w którym podatnik nabył jej własność (przykład).

Wyznaczanie przychodu

Rzeczy ruchome należące do majątku niezwiązanego z prowadzeniem działalności gospodarczej zbywane są zazwyczaj odpłatnie w ramach umowy sprzedaży. Dla sprzedaży takich rzeczy nie została zastrzeżona żadna szczególna forma, nie jest również wymagane sporządzenie umowy na piśmie. Warto jednak dla celów dowodowych, związanych z ustaleniem ewentualnego obowiązku podatkowego, zawrzeć ją w formie pisemnej. Jak już bowiem wskazaliśmy, podstawą ustalenia wysokości przychodu jest cena określona w umowie. Jeżeli jednak sprzedający poniósł wydatki związane ze zbyciem rzeczy, np. koszty ogłoszeń prasowych czy internetowych, wówczas o ich wartość - jako koszty odpłatnego zbycia - obniży cenę określoną w umowie i dopiero w ten sposób określi wysokość przychodu ze sprzedaży.

Konsekwencje zaniżenia ceny

Zaniżanie ceny sprzedaży rzeczy bez uzasadnionej przyczyny w kontekście ustalania obowiązku podatkowego może się okazać nieopłacalne. Gdy bowiem cena określona w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej rzeczy, a podatnik nie potrafi uzasadnić takiej różnicy (np. duży stopień zużycia, uszkodzenia rzeczy, przestarzałe oprogramowanie), organ podatkowy upoważniony jest do jej określenia w wysokości wartości rynkowej. Wówczas bierze pod uwagę ceny rynkowe podobnych rzeczy z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca sprzedaży. Wobec tego, gdy zachodzą okoliczności mające wpływ na obniżenie tej ceny, należy je wiarygodnie udokumentować oraz warto wskazać w umowie.

Podstawa i sposób opodatkowania

Przychód ze sprzedaży rzeczy nie stanowi jeszcze podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Podstawę tę wyznacza dochód ustalony zgodnie z art. 24 ust. 6 ustawy o pdof. Z przepisu tego wynika, że jest nim różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży rzeczy a kosztem jej nabycia, zmniejszona o nakłady dokonane w czasie posiadania rzeczy.

Koszt nabycia rzeczy wyznacza kwota należna zbywcy rzeczy oraz koszty związane z jej zakupem. Kwotą należną zbywcy jest kwota wynikająca np. z faktury lub umowy zakupu rzeczy. Z kolei koszty związane z zakupem to takie wydatki, jak m.in. koszty transportu. Jeżeli rzecz sprowadzono z zagranicy, to do kosztów związanych z zakupem zalicza się m.in. wydatki na tłumaczenie dokumentów czy też ubezpieczenie rzeczy w drodze.

Do kategorii nakładów poniesionych w trakcie posiadania rzeczy należą głównie wydatki związane z jej remontem lub ulepszeniem, które mają wpływ na zwiększenie jej wartości. Wśród nich znajdzie się zatem np. tuningowanie samochodu, renowacja antyków, remont lub wymiana części w sprzęcie RTV czy AGD, dokupienie dodatkowego oprogramowania do sprzętu elektronicznego. Zaliczeniu do tej kategorii nie podlegają jednak wydatki związane z bieżącą eksploatacją rzeczy. Podatnik powinien zadbać o udokumentowanie również tego typu wydatków.

Co prawda z przepisów ustawy o pdof nie wynika, że brak dowodów poniesienia wydatków dyskwalifikuje je jako koszty uzyskania przychodów. Jednak fakt, że sprzedający obniża o wskazane wydatki podstawę opodatkowania powoduje, że to po jego stronie leży obowiązek udowodnienia przed organem podatkowym rzeczywistego poniesienia wydatku, oraz jego wysokości.

Dochód uzyskany ze sprzedaży rzeczy podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Nie ma jednak obowiązku jego zapłaty w trakcie roku podatkowego, w którym doszło do sprzedaży, nie podlega on również wykazaniu w żadnej deklaracji. Dopiero po zakończeniu roku należy go rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym sprzedano rzecz. Rozlicza się go wraz z innymi dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej (np. dochodami z pracy, ze zleceń, z emerytury). W tym samym terminie trzeba zapłacić podatek dochodowy z tego tytułu.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)