Koszty związane z inwestycjami w cudzym majątku

Wykorzystywane w prowadzeniu działalności gospodarczej obce składniki majątku często wymagają dostosowania do specyficznych potrzeb podmiotu je użytkującego. Suma nakładów ponoszonych na ten cel tworzy wartość początkową inwestycji w obcych środkach trwałych - specyficznej kategorii składników amortyzowanych i rozliczanych w kosztach.

Firma rozszerzając rynki zbytu wynajęła w sąsiedniej miejscowości część pawilonu handlowego z przeznaczeniem na zorganizowanie w nim biura obsługi klientów. Aby go dostosować do nowej funkcji, musimy wykonać w nim pewne prace budowlano-montażowe. Czy powinniśmy je zakwalifikować jako inwestycję w obcym środku trwałym?

Inwestycje w obcych środkach trwałych nie mają swojej definicji w ustawach o podatku dochodowym. Przyjmuje się, że rezultatem dokonania takich inwestycji powinno być ulepszenie środków dzierżawionych, wynajmowanych, leasingowanych lub używanych na potrzeby działalności gospodarczej na podstawie innej umowy. Z kolei z ulepszonymi środkami trwałymi mamy do czynienia wówczas, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza kwotę 3.500 zł i skutkuje wzrostem ich wartości użytkowej, której miernikami są ustawowo określone parametry (art. 22g ust. 17 ustawy o pdof oraz art. 16g ust. 13 ustawy o pdop).

Wartość początkową inwestycji w obcym środku trwałym wyznacza cena nabycia lub koszt jej wytworzenia, które koryguje się o ewentualne różnice kursowe naliczone do dnia przekazania jej do używania.

Jeśli zatem nakłady wskazane w pytaniu spełnią omówione kryteria, wówczas należy je zakwalifikować jako inwestycję w obcym środku trwałym.

Podpisałem z innym przedsiębiorcą 2-letnią umowę najmu maszyny produkcyjnej (grupa 4 KŚT). Żeby ją dostosować do własnych potrzeb produkcyjnych, dokonałem jej modernizacji, a wartość poniesionych na ten cel wydatków, która wyznacza wartość początkową inwestycji w obcym środku trwałym, wyniosła 4.100 zł. Według jakiej stawki amortyzacyjnej powinienem ją amortyzować, skoro stawka amortyzacyjna dla maszyny wynosi 10%?

Dla inwestycji w obcych środkach trwałych ustawodawca przewidział możliwość stosowania dwóch rodzajów stawek amortyzacyjnych. Oprócz stawek z Wykazu stawek amortyzacyjnych odpowiadających środkom trwałym, które są w ich wyniku ulepszane (w omawianym przypadku - 10%), stworzył również możliwość ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych, wyznaczając jednocześnie minimalne okresy ich amortyzacji (art. 22j ust. 4 ustawy o pdof oraz art. 16j ust. 4 ustawy o pdop). Dla inwestycji w obcych środkach trwałych zaliczonych do grup 3-6 i 8 KŚT, których wartość początkowa nie przekracza 25.000 zł, okres ten wynosi 24 miesiące, gdy wartość ta jest większa od tej kwoty i mniejsza niż 50.000 zł - 36 miesięcy, a w pozostałych przypadkach - 60 miesięcy.

Inwestycje w obcych środkach trwałych w podatku dochodowym podlegają amortyzacji niezależnie od przewidywanego okresu używania.

Stąd w sytuacji opisanej w pytaniu Czytelnik może amortyzować wskazaną w nim inwestycję przy zastosowaniu 10% stawki z Wykazu, jak i - z racji jej wartości - 50% stawką, co z uwagi na wynikający z umowy okres najmu maszyny będzie dla niego korzystniejsze.

W 2015 r. dokonałem inwestycji w obcym lokalu niemieszkalnym. Dla inwestycji tej ustaliłem indywidualną 10% stawkę amortyzacyjną. Czy na podstawie art. 22i ust. 2 ustawy o pdof mogę ją od 2017 r. podwyższyć?

NIE. Ze wskazanego w pytaniu przepisu wynika, że podatnicy mogą podstawowe stawki amortyzacyjne podwyższać wyłącznie w odniesieniu do:

• budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych lub złych,
   
• maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej,
   
• maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT poddanych szybkiemu postępowi technicznemu.

Wobec tego nie ma podstaw do stosowania zawartych w nim uregulowań do inwestycji w obcych środkach trwałych. Dla nich - jak już wskazano w odpowiedzi na poprzednie pytanie - ustawodawca przewidział natomiast oprócz stawek z Wykazu - możliwość ustalania indywidualnych stawek amortyzacyjnych.

Lokal, w którym 4 lata temu dokonaliśmy inwestycji w obcym środku trwałym, musimy z przyczyn ekonomicznych zamienić na mniejszy. Czy niezamortyzowaną część tej inwestycji możemy rozliczyć w kosztach jako stratę z jej likwidacji?

TAK. Z art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o pdof oraz art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o pdop wynika, że kosztami podatkowymi nie są straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.

Stąd przedsiębiorca, który rezygnuje z użytkowania inwestycji w obcym środku trwałym przed jej całkowitym zamortyzowaniem, może poniesioną z tego tytułu stratę rozliczyć bezpośrednio w kosztach podatkowych, o ile nie jest ona wynikiem zmiany rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej i wynika z działań uzasadnionych ekonomicznie, mających zachować lub zabezpieczyć źródło przychodów.

Przez 3 lata na potrzeby firmowe wynajmowałem budynek, w którym dokonałem ulepszenia. Obecnie po zakończeniu umowy najmu właściciel postanowił zwrócić mi poniesione na ten cel nakłady. Czy wartość otrzymanego zwrotu powinienem uznać za przychód firmowy?

Jeśli właściciel budynku (lokalu) zwraca najemcy wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych, wówczas otrzymana kwota stanowi przychód podatkowy, w tej części, w której wartość inwestycji została pokryta odpisami amortyzacyjnymi oraz rozliczona w kosztach podatkowych jako strata z likwidacji. Do przychodów nie kwalifikuje się bowiem zwróconych wydatków niezaliczonych do kosztów podatkowych (art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o pdof oraz art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o pdop).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).