Facebook
Rozlicz prawidłowo swój PIT za 2023 rok
Wyjaśnienia, wskazówki i porady do sporządzania zeznań podatkowych

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Zasady ustalania odpisów amortyzacyjnych
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasady ustalania odpisów amortyzacyjnych

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 23 (431) z dnia 1.12.2016

Czy przepisy ustawy o rachunkowości określają metodę amortyzacji oraz moment jej rozpoczęcia?

1. Termin rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych
W myśl przepisów ustawy o rachunkowości rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania (por. art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Oznacza to, że prawo bilansowe daje możliwość rozpoczęcia amortyzacji bezpośrednio po przyjęciu środka trwałego do użytkowania lub później.

Pamiętać jednak należy, że na podstawie przepisów podatkowych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środka trwałego począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek trwały wprowadzono do ewidencji (art. 16h ust. 1 pkt 1 updop oraz art. 22h ust. 1 pkt 1 updof). W ustawach o podatku dochodowym ustawodawca określił termin rozpoczęcia amortyzacji, tzn. miesiąc następny po przyjęciu środka trwałego do używania.

Jak widać, przepisy bilansowe i podatkowe nie wykluczają się. Termin rozpoczęcia amortyzacji zawarty w ustawach podatkowych, tj. w miesiącu następującym po miesiącu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji "mieści się" w terminie określonym ustawą o rachunkowości - to znaczy, nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania. Wobec czego wybór co do momentu rozpoczęcia amortyzacji pozostawia się jednostce.

Moment rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych środków trwałych, którym może być np. miesiąc oddania środka trwałego do użytkowania lub miesiąc następujący po miesiącu oddania środka trwałego do użytkowania, jednostka określa w zasadach (polityce) rachunkowości.

Należy jednak zauważyć, że w świetle art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości, dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych. Jednostki ustalają we własnym zakresie wartość graniczną dla niskocennych składników majątku trwałego i zamieszczają w tej kwestii odpowiednią adnotację w dokumentacji wymaganej art. 10 ustawy o rachunkowości. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wartość ta była analogiczna jak wartość określona w przepisach podatkowych i wynosiła 3.500 zł.

Dla celów podatkowych, w stosunku do składników majątku o wartości początkowej równej lub niższej niż 3.500 zł, dopuszczalna jest również jednorazowa amortyzacja. Można jej dokonać już w miesiącu oddania tego środka trwałego do używania albo w miesiącu następnym (art. 16f ust. 3 updop oraz art. 22f ust. 3 updof).


2. Określenie metody amortyzacji bilansowej
Ustawa o rachunkowości nie określa metody amortyzacji możliwej do zastosowania przez jednostkę, ale wymaga, aby ją ustalić (zob. art. 32 ust. 1). Wybór metody ustawodawca pozostawia kierownikowi jednostki.

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowanego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji (art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Zgodnie z art. 32 ust. 2 ww. ustawy, przy ustaleniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

  • liczba zmian, na których pracuje środek trwały,
     
  • tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
     
  • wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,
     
  • prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,
     
  • przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Przepisy art. 32 ustawy o rachunkowości określają również moment ustalenia okresu lub stawki i metody amortyzacji, jakim jest dzień przyjęcia środka trwałego do używania. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Metodę amortyzacji ustala kierownik jednostki. Wybrana metoda amortyzacji powinna odzwierciedlać sposób i tryb czerpania korzyści ekonomicznych z danego środka trwałego, przy uwzględnieniu m.in.: intensywności jego wykorzystania, postępu techniczno-technologicznego (starzenia moralnego), planu remontów i ulepszeń czy sezonowości. Może to być np. metoda degresywna, liniowa, progresywna lub naturalna. Można stosować różne metody amortyzacji do poszczególnych grup, podgrup, rodzajów i obiektów inwentarzowych.

W praktyce najczęściej stosowane są metody liniowa i degresywna (określana również jako metoda amortyzacji przyspieszonej lub metoda amortyzacji malejącej). Wynika to z faktu, że obie z nich są dopuszczalne do stosowania przez przepisy podatkowe.

Metoda liniowa polega na systematycznym rozłożeniu wartości początkowej na przewidywane lata używania danego środka trwałego, proporcjonalnie do upływu czasu w równych ratach. Amortyzacja liniowa zakłada, że środek trwały zużywa się równomiernie w ciągu całego okresu użytkowania.

Jeżeli kierownik jednostki uzna, że dany składnik aktywów wykorzystywany będzie z większą częstotliwością w pierwszych latach użytkowania niż w kolejnych (w kolejnych latach użytkowania środek trwały będzie coraz mniej przydatny), uzasadniony będzie wówczas wybór metody degresywnej. Metoda ta oznacza naliczanie wyższych odpisów amortyzacyjnych w pierwszych latach użytkowania składnika aktywów; odpisy będą stopniowo malały. Przy tej metodzie stosuje się stawkę amortyzacyjną, przy pomocy której dokonuje się amortyzacji liniowej, podwyższoną odpowiednim współczynnikiem. Odpisy amortyzacyjne oblicza się:

  • w pierwszym roku używania od wartości początkowej brutto,
     
  • w latach następnych od wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne,
     
  • w roku, w którym roczna kwota amortyzacji obliczona metodą degresywną jest niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej metodą liniową - przechodzi się na metodę liniową.

Opisana zasada obliczania amortyzacji degresywnej została określona w przepisach podatkowych. Można ją stosować do maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych (por. art. 16k ust. 1 updop oraz art. 22k ust. 1 updof). Naszym zdaniem dla celów bilansowych można stosować metodę degresywną określoną dla celów podatkowych - informując o tym w polityce rachunkowości danej jednostki.

Przykład

I. Założenia:

W grudniu 2015 r. jednostka zakupiła nową maszynę o wartości: 45.000 zł. Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną rozpoczęła od stycznia 2016 r. Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności wynosi 8 lat. Współczynnik podwyższający stawkę amortyzacyjną wynosi 2.

II. Ustalenie odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną:

1. Ustalenie rocznej procentowej stawki amortyzacji: So = (100 : 8) = 12,5%.

2. Roczne odpisy amortyzacyjne z zastosowaniem metody liniowej: 45.000 zł × 12,5% = 5.625 zł.

3. Odpisy amortyzacyjne z zastosowaniem degresywnej metody amortyzacji:

a) w 2016 r.: 45.000 zł × (12,5% × 2) = 11.250 zł,

b) w 2017 r.: (45.000 zł - 11.250 zł) × (12,5% × 2) = 8.437,50 zł,

c) w 2018 r.: (45.000 zł - 11.250 zł - 8.437,50 zł) × (12,5% × 2) = 6.328,13 zł,

d) w 2019 r.: (45.000 zł - 11.250 zł - 8.437,50 zł - 6.328,13 zł) × (12,5% × 2) = 4.746,09 zł; od tego roku jednostka zacznie stosować liniową metodę amortyzacji, ponieważ kwota amortyzacji obliczona metodą degresywną jest mniejsza od rocznej kwoty amortyzacji ustalonej metodą liniową, która wynosi: 5.625 zł,

e) w 2020 r.: 5.625 zł,

f) w 2021 r.: 5.625 zł,

g) w 2022 r.: 2.109,37 zł.

III. Odpisy amortyzacyjne do końca okresu użytkowania maszyny z zastosowaniem metody degresywnej:

Rok obrotowy Kwota rocznej amortyzacji (zł) Łączna kwota amortyzacji (zł) Wartość netto środka trwałego (zł)
2016 11.250,00 11.250,00 33.750,00
2017 8.437,50 19.687,50 25.312,50
2018 6.328,13 26.015,63 18.984,37
2019 5.625,00 31.640,63 13.359,37
2020 5.625,00 37.265,63 7.734,37
2021 5.625,00 42.890,63 2.109,37
2022 2.109,37 45.000,00 0,00

Przykład

I. Założenia:

Na podstawie danych z poprzedniego przykładu.

II. Ustalenie odpisów amortyzacyjnych metodą liniową:

  1. Ustalenie rocznej procentowej stawki amortyzacji: So = (100 : 8) = 12,5%.
     
  2. Roczne odpisy amortyzacyjne z zastosowaniem metody liniowej: 45.000 zł × 12,5% = 5.625 zł.

III. Odpisy amortyzacyjne do końca okresu użytkowania maszyny z zastosowaniem metody liniowej:

Rok obrotowy Kwota rocznej amortyzacji (zł) Łączna kwota amortyzacji (zł) Wartość netto środka trwałego (zł)
2016 5.625 5.625 39.375
2017 5.625 11.250 33.750
2018 5.625 16.875 28.125
2019 5.625 22.500 22.500
2020 5.625 28.125 16.875
2021 5.625 33.750 11.250
2022 5.625 39.375 5.625
2023 5.625 45.000 0
Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.