Facebook
Rozlicz prawidłowo swój PIT za 2023 rok
Wyjaśnienia, wskazówki i porady do sporządzania zeznań podatkowych

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Prawo do odprawy w nietypowych przypadkach
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Prawo do odprawy w nietypowych przypadkach

Gazeta Podatkowa nr 78 (1328) z dnia 29.09.2016
Agata Barczewska

Pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników objęci są tzw. ustawą o zwolnieniach grupowych, przewidującą odprawy dla pracowników zwalnianych z przyczyn ich niedotyczących. W przypadku typowych zwolnień z powodów ekonomicznych prawo do odprawy zazwyczaj nie budzi większych wątpliwości. Trudności pojawiają się wówczas, gdy przyczyn zwolnienia jest więcej albo to pracownik jest stroną rozwiązującą umowę.

Decyduje stan zatrudnienia

Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych, dotyczy pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Wskazana ustawa nie określa jednak, na jaki moment dokonywania zwolnień należy ustalać stan zatrudnienia w firmie objętej jej zakresem. W szczególności nie precyzuje, czy chodzi o ostatni dzień zatrudnienia, czy o moment dokonania czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę.

Pewną wskazówką pomocną przy rozstrzygnięciu tego problemu może być fakt, że omawiana ustawa w art. 1 (w którym ustalone są progi ilościowe zwolnień grupowych), posługuje się ogólnym sformułowaniem o dokonywaniu zwolnień. Przemawia to za przyjęciem, że chodzi o stan zatrudnienia występujący u pracodawcy w okresie od dokonania czynności powodującej rozwiązanie umowy, aż do ostatniego dnia zatrudnienia. W konsekwencji wystarczy, żeby pracodawca w ciągu tego okresu chociaż raz osiągnął stan zatrudnienia na poziomie 20 pracowników, aby powstał obowiązek wypłaty odprawy.

Odprawa za zmianę warunków umowy

W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę z powodów ekonomicznych leżących po jego stronie, prawo do odprawy nie budzi wątpliwości. Kwestia odprawy nie jest jednak tak jednoznaczna, jeżeli przyczyny nieleżące po stronie pracownika były podstawą wypowiedzenia zmieniającego. Wypowiedzenie to nie zmierza do ostatecznego rozwiązania stosunku pracy, a jedynie do modyfikacji jego warunków. Dopiero po odrzuceniu tego wypowiedzenia przez pracownika przekształca się ono w definitywne. Czy w takiej sytuacji można uznać, że pracownik nabywa prawo do odprawy, jeżeli jednym z powodów ustania zatrudnienia jest nieprzyjęcie przez niego wypowiedzenia zmieniającego?

Odpowiedź na powyższe pytanie każdorazowo zależy od okoliczności danej sprawy. W niektórych przypadkach pracownik, który odchodzi z pracy w wyniku przekształcenia wypowiedzenia zmieniającego w definitywne, nabędzie prawo do odprawy. Jednak będzie mu ona przysługiwała tylko wtedy, gdy przyczyna wypowiedzenia zmieniającego nie dotyczyła pracownika (patrz orzecznictwo w ramce). W razie tzw. zwolnień indywidualnych dokonywanych w oparciu o ustawę o zwolnieniach grupowych, dodatkowym warunkiem nabycia prawa do odprawy jest to, aby przyczyna zwolnienia nieleżąca po stronie pracownika była wyłącznym powodem rozwiązania stosunku pracy. Wyłączny powód zwolnienia to taki, bez którego zaistnienia pracodawca nie podjąłby decyzji o rozwiązaniu umowy, nawet jeżeli w danej sprawie występują jeszcze inne współprzyczyny zwolnienia.

Brak uzasadnienia nie wyklucza odprawy

W praktyce prawa pracy można się czasem spotkać z poglądem, że pracownicy zatrudnieni na podstawie umów terminowych, w tym umów na czas określony, nie mają prawa do odprawy. Pracodawcy prezentujący takie poglądy posługują się argumentem, że wypowiedzenie takiej umowy nie musi zawierać wskazania przyczyny rozwiązania umowy. Jest to jednak błędne rozumowanie.

Obiektywne wystąpienie przyczyny zwolnienia nieleżącej po stronie pracownika, połączone z podleganiem przez pracodawcę ustawie o zwolnieniach grupowych, powoduje nabycie prawa do odprawy - bez względu na rodzaj wypowiadanej umowy.

Przejęcie firmy bez prawa do odprawy

Kodeks pracy przewiduje możliwość przejścia pracownika do nowego pracodawcy, który przejął zakład pracy lub jego część. Przejęcie pracowników następuje wtedy na podstawie art. 231 K.p., jednak pracownicy mogą nie zaakceptować nowego pracodawcy. W takim przypadku przysługuje im prawo do rozwiązania stosunku pracy za 7-dniowym uprzedzeniem. Rozwiązanie stosunku pracy w powyższym trybie powoduje dla pracownika takie skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z wypowiedzeniem umowy przez pracodawcę (art. 231 § 4 K.p.). Nie oznacza to jednak, że pracownik automatycznie otrzyma odprawę. Do tego konieczne jest jeszcze, aby po przejściu pracownika do nowego pracodawcy warunki zatrudnienia pogorszyły się na tyle poważnie, że odmowa pracy w nowym zakładzie jest uzasadniona.

Prawo do odprawy w orzecznictwie sądowym

"Rozwiązanie stosunku pracy wskutek wypowiedzenia warunków płacy, które prowadziłoby do radykalnego obniżenia wynagrodzenia pracownika (przy niezmienionych wymaganiach), jeżeli nastąpiło z przyczyn wskazanych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach... (obecnie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. - przyp. redakcji), może być uznane za dokonane wyłącznie z tych przyczyn (...) i uzasadniać jego roszczenie o odprawę pieniężną".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2000 r., sygn. akt I PKN 79/00

 

"Rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 K.p. nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ustawy z 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. akt II BP 11/09

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2016 r. poz. 1474)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.