Facebook
Rozlicz prawidłowo swój PIT za 2023 rok
Wyjaśnienia, wskazówki i porady do sporządzania zeznań podatkowych

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Kiedy pracownik nie odpowiada za szkodę?
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Kiedy pracownik nie odpowiada za szkodę?

Gazeta Podatkowa nr 42 (1292) z dnia 25.05.2016
Agata Barczewska

Ponoszenie odpowiedzialności materialnej za szkodę może być związane z dużym ryzykiem po stronie pracownika. Jeżeli mienie pracodawcy zostało mu powierzone, warunki odpowiedzialności za ewentualne szkody w tym mieniu są dla niego wyraźnie niekorzystne. W razie wystąpienia szkody w mieniu powierzonym domniemanie zawinionego wyrządzenia tej szkody obciąża pracownika. Jednak nawet przy tak surowych zasadach, w niektórych sytuacjach może on uchylić się od odpowiedzialności.

Z powierzonego mienia trzeba się rozliczyć

Pracownik ponosi odpowiedzialność materialną za mienie powierzone, jeżeli mienie to zostało mu przekazane z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się. Przy czym nie wystarczy samo przekazanie pracownikowi mienia - musi być ono przeprowadzone prawidłowo, co wymaga na ogół uprzedniej inwentaryzacji mienia. Pracownik może ponosić odpowiedzialność za szkodę w mieniu powierzonym na podstawie:

  • umowy o odpowiedzialności materialnej,
     
  • powierzenia mienia potwierdzonego podpisaniem przez pracownika odpowiedniej deklaracji czy stosownego oświadczenia,
     
  • poprzez potwierdzenie odbioru towaru lub
     
  • w sposób domniemany, w drodze faktycznego przyjęcia we władanie maszyn, urządzeń i narzędzi,

pod wspólnym warunkiem, że mienie powierzono prawidłowo. Powierzenie może nastąpić na podstawie inwentaryzacji zdawczo-odbiorczej, poprzez odbiór przez pracownika rzeczy za pokwitowaniem, przez spis z natury lub w drodze powierzenia mienia pracownikowi za potwierdzeniem przyjęcia dostawy towaru.

Zgodnie z art. 124 K.p. pracownik może przejąć odpowiedzialność materialną za powierzone mu:

  • pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
     
  • narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

Prawidłowe powierzenie mienia następuje z chwilą rzeczywistego przekazania pracownikowi mienia w miejscu lub pomieszczeniu tak przystosowanym, aby pracownik miał zachowaną możliwość sprawowania nad nim bezpośredniego nadzoru. Spełnienie tego warunku ma istotny wpływ na powstanie odpowiedzialności materialnej pracownika. Zaniedbanie pracodawcy w tym zakresie może skutkować nawet uchyleniem tej odpowiedzialności co do całości wyrządzonej szkody.

Dobre warunki pieczy nad mieniem

Okolicznością uchylającą odpowiedzialność pracownika za szkodę w mieniu powierzonym może być niezapewnienie przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia. Ten udział pracodawcy w powstaniu szkody może przejawiać się m.in. brakiem należytej kontroli i nadzoru nad mieniem, niewłaściwą organizacją procesu pracy w zakresie gospodarowania mieniem powierzonym pracownikowi, czy też powierzeniem mienia pracownikowi, który nie ma odpowiednich kwalifikacji do czuwania nad nim. Jak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 lutego 1984 r., sygn. akt IV PR 17/84, "Pracownik, któremu zakład pracy powierzył mienie z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się, odpowiada za tę część niedoboru w mieniu, która jest wynikiem jego umyślnego działania lub zaniechania. Nie ponosi natomiast odpowiedzialności za niedobór w powierzonym mu mieniu, który powstał bez jego winy wskutek uchybień lub zaniedbań zakładu pracy w zakresie nadzoru i organizacji pracy".

Trzeba jednak nadmienić, że to pracownik, w celu zwolnienia się z odpowiedzialności za szkodę, musi wykazać, że szkoda w mieniu powierzonym powstała wskutek wystąpienia okoliczności od niego niezależnych. Ciężar dowodu w razie ewentualnego sporu sądowego przerzucony jest więc na pracownika.

Nawet kradzież nie usprawiedliwia

Zdarzają się niekiedy przypadki, gdy szkoda w mieniu powierzonym powstaje wskutek kradzieży. Mogłoby się wówczas wydawać, że pracownik nie będzie ponosił odpowiedzialności za takie sytuację. Jednak, wbrew pozorom, kradzież mienia powierzonego bądź jego części (oczywiście przez osoby postronne) nie jest okolicznością automatycznie zwalniającą pracownika z odpowiedzialności materialnej za powierzone mu mienie. Uchylenie odpowiedzialności może nastąpić tylko wówczas, gdy pracownik odpowiedzialny materialnie swoim zachowaniem nie stwarza dogodnych warunków do popełnienia kradzieży. Konieczne jest w tej sytuacji prawidłowe wykonywanie przez pracownika obowiązków związanych z pieczą nad mieniem.

Wystąpienie odpowiedzialności za mienie powierzone w orzecznictwie SN

"Ujawnienie niedoboru kasowego w sytuacji, gdy pracodawca zapewnił warunki zabezpieczenia powierzonych pieniędzy, łączy się z domniemaniem zawinionego wyrządzenia szkody przez pracownika materialnie odpowiedzialnego (art. 124 § 1 pkt 1 KP)".

(Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1999 r., sygn. akt I PKN 73/99)


"Stwierdzenie, iż gdyby nie miały miejsca określone uchybienia ze strony pracodawcy lub innych osób, to do powstania niedoboru by nie doszło, uzasadnia przyjęcie przyczynienia się pracodawcy do powstania szkody wyrządzonej przez pracownika w mieniu powierzonym (art. 117 § 1 w związku z art. 127 kp)".

(Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1998 r., sygn. akt I PKN 120/98)


"Pracownik odpowiedzialny za mienie powierzone na zasadach wspólnej odpowiedzialności materialnej (art. 125 KP), niezależnie od zakresu przyczynienia się pracodawcy do powstania szkody, nie może całkowicie uwolnić się na podstawie art. 124 § 3 KP od odpowiedzialności za niedobór, jeżeli ustalono w jego pracy konkretne zaniedbania, które spowodowały powstanie braków".

(Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1998 r., sygn. akt I PKN 387/98)

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.