Pracodawca ograniczający zatrudnienie zaproponował pracownicy będącej w wieku przedemerytalnym rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 31 stycznia br. Następnie zmienił proponowany termin na ostatni dzień marca. Przed jego upływem pracownica wystąpiła z wnioskiem aby stosunek pracy obowiązywał dalsze dwa miesiące. Wszystkie negocjacje stron odbywały się w formie ustnej. Czy doszło do rozwiązania umowy o pracę?
Naszym zdaniem nie. Brak zgody pracownika na którykolwiek z elementów porozumienia, a w szczególności datę rozwiązania umowy powoduje, że takie porozumienie jest bezskuteczne.
Porozumienie stron jest jednym z trybów rozwiązywania umów o pracę wymienionych w art. 30 § 1 K.p. i może dotyczyć każdego rodzaju umowy o pracę. Do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem dochodzi na skutek zgodnego oświadczenia woli obu stron stosunku pracy (por. wyrok SN z dnia 14 listopada 2009 r., sygn. akt I PK 94/09, M.P.Pr. 2010/2/58). Jako sposób bezkonfliktowy nie wymaga ani konsultacji związkowej, ani podawania przyczyny uzasadniającej ustanie zatrudnienia. Co istotne przy tym trybie zgodną wolą stron zostaje objęty nie tylko sposób rozwiązania umowy, ale również termin jej ustania, który nie jest obwarowany żadnymi ograniczeniami. Gdyby strony nie określiły w treści porozumienia daty rozwiązania umowy o pracę, skutek ten następuje w dniu zawarcia porozumienia (por. wyrok SN z dnia 11 stycznia 2001 r., sygn. akt I PKN 844/2000, OSNP 2002/18/432).
Ważne: Z propozycją rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron może wystąpić zarówno pracownik, jak i pracodawca. |
Wystąpienie przez pracownika lub pracodawcę z propozycją rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron stanowi ofertę zgodnego zakończenia stosunku pracy, do której stosuje się odpowiednio art. 66 i następne K.c. w związku z art. 300 K.p. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 października 2000 r. (sygn. akt I PKN 58/00, OSNP 2002/9/211). Należy wyjaśnić, że składający ofertę rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron jest nią związany aż do upływu terminu oznaczonego w ofercie na oczekiwanie odpowiedzi (art. 66 § 1 K.c.). Jeżeli strona w piśmie zawierającym ofertę w tej sprawie oznaczy datę ustania stosunku pracy, to jest to równocześnie termin, do którego wiąże go oferta i do którego druga strona może skutecznie ofertę przyjąć. W sytuacji opisanej w pytaniu pracownica nie zgodziła się na termin zakończenia stosunku pracy (31 marca br.) chcąc pozostawać w zatrudnieniu jeszcze przez dalszy wyznaczony okres. Nie można zatem uznać, że strony porozumiały się co do daty ustania stosunku pracy. W wyroku z dnia 14 września 1998 r. (sygn. akt I PKN 315/98, OSNP 1999/19/617) Sąd Najwyższy stwierdził, że jeśli pracownik w piśmie zawierającym ofertę rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron oznaczył datę tego rozwiązania, to następuje ono tylko w przypadku złożenia przez pracodawcę do tego czasu oświadczenia woli o przyjęciu oferty (art. 30 § 1 pkt 1 K.p. w związku z art. 66 § 1 i art. 67 K.c.). Z kolei w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 listopada 2009 r. (sygn. akt I PK 94/09) Sąd ten wyjaśnił, że: "(…) porozumienie stron co do rozwiązania stosunku pracy jest umową pracownika i pracodawcy. Zawarcie umowy polega zaś ujmując rzecz najogólniej na zgodnych oświadczeniach woli stron zmierzających do wywołania określonych w jej treści skutków prawnych. Umowa stron stosunku pracy odnosząca się do jego rozwiązania wymaga zatem objęcia zgodną wolą stron zarówno tego, iż więź łącząca pracownika i pracodawcę ma ustać, jak i trybu i terminu dokonania tej czynności. (…)".
Porozumienie stron w sprawie rozwiązania stosunku pracy jest umową pracownika i pracodawcy. Zawarcie umowy polega na zgodnych oświadczeniach stron zmierzających do wywołania określonych w jej treści skutków prawnych. Umowa odnosząca się do jej rozwiązania wymaga objęcia zgodną ich wolą zarówno kwestii ustania łączącej ich więzi, jak również terminu dokonania tej czynności. W okolicznościach faktycznych wskazanych w pytaniu drugi warunek nie został spełniony. Między stronami nie ma bowiem konsensusu dotyczącego terminu zakończenia stosunku pracy. Zatem umowa o pracę nie mogła ulec rozwiązaniu z dniem 31 marca br.
|