Nie tylko pracownicy zatrudnieni na pełny etat korzystają z ochrony wynagrodzenia za pracę przed potrąceniami. Tak samo jest chroniona pensja pracowników zatrudnionych na część etatu. W ich przypadku przy realizacji potrąceń również należy stosować kodeksowe zasady, w tym zachowywać kwotę wolną od potrąceń. Jednak w odniesieniu do niepełnoetatowców obowiązuje kwota wolna w obniżonym wymiarze.
Wynagrodzenie za pracę jest elementem nawiązanego pomiędzy pracodawcą a pracownikiem stosunku pracy. Za wykonaną pracę pracodawca jest obowiązany wypłacać pracownikowi wynagrodzenie (art. 22 K.p.). Podlega ono szerokiej ochronie przed potrąceniami. Pracodawca nie może bowiem dokonywać z niego potrąceń z dowolnego powodu i w nieokreślonej wysokości. Ogranicza go m.in. maksymalna wysokość potrącenia, jak i kwota wolna. Kwota wolna nie obowiązuje jedynie w przypadku potrąceń alimentacyjnych.
Podstawę do ustalenia kwot wolnych od potrąceń stanowi obowiązujące w danym roku kalendarzowym minimalne wynagrodzenie za pracę. W 2016 r. będzie ono wynosiło 1.850 zł, a w pierwszym roku pracy 1.480 zł.
W myśl art. 871 K.p. wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
Kwoty wolne dotyczą też tzw. potrąceń dobrowolnych, dokonywanych na podstawie pisemnej zgody pracownika. W ich przypadku kwotą wolną od potrąceń jest:
Kodeks pracy przewiduje, że w odniesieniu do pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do ich wymiaru czasu pracy (art. 871 § 2 K.p.).
Dokonując ustalenia tej niższej kwoty wolnej należy najpierw obliczyć wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru czasu pracy pracownika. Dopiero wówczas dokonuje się odliczeń składkowo-podatkowych. Powyższa kolejność ustalania kwoty wolnej dla niepełnoetatowca wynika ze stanowiska Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej przedstawionego w piśmie z dnia 7 stycznia 2014 r.
Ponadto jak wskazał Główny Inspektor Pracy w piśmie znak: GPP-364-4560-8-1/11/PE/RP, kwotę wolną od potrąceń dobrowolnych, podobnie jak w przypadku potrąceń dokonywanych na podstawie art. 87 § 1 K.p., należy pomniejszać proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika.
Departament Prawny GIP wypowiedział się także odnośnie ustalenia kwoty wolnej dla pracownika w pierwszym roku pracy. Uznał, że oblicza się ją na podstawie wynagrodzenia minimalnego przysługującego w tym okresie. Zatem podstawę do ustalenia kwoty wolnej w pierwszym roku pracy stanowi 80% wynagrodzenia minimalnego (pismo znak: GPP-416-4560-465/07/PE). Innego zdania jest jednak Ministerstwo Pracy. Uważa ono, że nie ma podstaw do różnicowania wysokości kwoty wolnej w zależności od roku pracy.
W tabelach przedstawiamy kwoty wolne od potrąceń dla pracowników niepełnoetatowych w 2016 r. Ich wysokość jest obliczona przy przyjęciu, że w przyszłym roku nie ulegnie zmianie obecna wysokość składek ZUS, podatku dochodowego, kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej zaliczkę na podatek.
wymiar czasu pracy | przy zastosowaniu podstawowych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek | przy zastosowaniu podstawowych kosztów i bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek | przy zastosowaniu podwyższonych kosztów i kwoty zmniejszającej podatek | przy zastosowaniu podwyższonych kosztów i bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek |
100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych | ||||
1/4 | 393,58 zł | 342,17 zł | 398,62 zł | 347,17 zł |
1/2 | 711,34 zł | 664,34 zł | 716,34 zł | 669,34 zł |
3/4 | 1.033,52 zł | 986,52 zł | 1.038,52 zł | 991,52 zł |
75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych | ||||
1/4 | 295,19 zł | 256,63 zł | 298,97 zł | 260,38 zł |
1/2 | 533,51 zł | 498,26 zł | 537,26 zł | 502,01 zł |
3/4 | 775,14 zł | 739,89 zł | 778,89 zł | 743,64 zł |
90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych | ||||
1/4 | 354,22 zł | 307,95 zł | 358,76 zł | 312,45 zł |
1/2 | 640,21 zł | 597,91 zł | 644,71 zł | 602,41 zł |
3/4 | 930,17 zł | 887,87 zł | 934,67 zł | 892,37 zł |
80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych | ||||
1/4 | 314,86 zł | 273,74 zł | 318,90 zł | 277,74 zł |
1/2 | 569,07 zł | 531,47 zł | 573,07 zł | 535,47 zł |
3/4 | 826,82 zł | 789,22 zł | 830,82 zł | 793,22 zł |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)
|