Zasiłki macierzyńskie podwyższone do kwoty świadczenia rodzicielskiego w raportach ZUS

W przypadku gdy po pomniejszeniu o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego (wynoszącego 1.000 zł), uzupełnia się ją do kwoty tego świadczenia. Wypłacone przez płatnika (np. pracodawcę) podwyższenie zasiłku macierzyńskiego powinno być wykazywane w raporcie miesięcznym ZUS RSA z odpowiednim kodem świadczenia/przerwy, tj. 329. Zacznie on jednak obowiązywać dopiero od 1 kwietnia 2016 r. Do tego czasu rozliczając te świadczenia w raportach ZUS (za styczeń i luty 2016 r.) należy posługiwać się dotychczasowymi kodami oznaczającymi zasiłek macierzyński. Trzeba też od tego świadczenia naliczyć składki do ZUS.

Prawo do podwyższonego zasiłku

Osobami uprawnionymi do otrzymania podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do kwoty 1.000 zł są osoby, które mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w związku z urodzeniem się dziecka lub przyjęciem dziecka na wychowanie. Ma to miejsce zarówno wtedy, gdy zasiłek macierzyński przysługuje w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, w okresie urlopu wychowawczego, jak i wówczas, gdy zasiłek ten przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, i o ile spełniony jest warunek dotyczący kwoty tego zasiłku. Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres:

1) urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,

2) dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, jeśli prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tych urlopów powstało przed dniem 2 stycznia 2016 r.,

3) urlopu rodzicielskiego.

Składki za okres pobierania zasiłku

Osoby pobierające zasiłek macierzyński podlegają tylko ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Płatnikiem składek za taką osobę jest płatnik zasiłku macierzyńskiego. Jeśli zasiłek wypłaca np. pracodawca, wówczas również on musi rozliczać składki emerytalno-rentowe przez cały okres zasiłkowy.

Zgłoszenie do ubezpieczeń osoby pobierającej zasiłek macierzyński polega na wykazywaniu jej (w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego) w imiennym raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40. Kod ten stosuje się niezależnie od rodzaju urlopu, za który jest pobierany zasiłek macierzyński. Składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe nalicza w tym raporcie od kwoty wypłaconego zasiłku. Z informacji ZUS z dnia 14 grudnia 2015 r. pt. "Podwyższenie kwoty zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego", zamieszczonej na stronie internetowej www.zus.pl wynika, że podwyższenie kwoty zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego jest częścią zasiłku macierzyńskiego.

Powstała zatem wątpliwość, czy w sytuacji, gdy zasiłek macierzyński pracownicy został podwyższony do kwoty świadczenia rodzicielskiego, składki emerytalno-rentowe należy wyliczyć odpowiednio od kwoty zasiłku macierzyńskiego przed podwyższeniem, czy też od kwoty zasiłku łącznie z podwyższeniem. W związku z tym nasze Wydawnictwo wystąpiło z pytaniem do ZUS. W odpowiedzi, którą otrzymaliśmy 27 stycznia br., ZUS wyjaśnił, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest zasiłek i że pojęcie to oznacza również podwyższony zasiłek.

Wobec powyższego składki emerytalno-rentowe pracodawca powinien naliczyć w takim przypadku od łącznej kwoty zasiłku przed podwyższeniem (brutto) oraz kwoty podwyższenia.

Składki emerytalno-rentowe osobom pobierającym zasiłek macierzyński finansuje budżet państwa, dlatego pracodawca tylko wykazuje je w dokumentach rozliczeniowych, ale ich nie wpłaca.

Raport świadczeniowy

Oprócz raportu składkowego, za osobę pobierającą zasiłek macierzyński pracodawca sporządza też raport ZUS RSA. Wykazuje w nim (np. w bloku III.B.) kwotę zasiłku macierzyńskiego, jaką wypłacił pracownikowi (pole 06.), kod świadczenia/przerwy (pole 02.) w zależności od rodzaju urlopu, za który został wypłacony zasiłek macierzyński (patrz tabela) oraz okres, za który zasiłek został wypłacony (pola 03. i 04.). W tym raporcie jako kod tytułu ubezpieczenia należy podać kod pracowniczy, tj. 01 10 X X. Wypłacając pracownikowi zasiłek macierzyński (po pomniejszeniu o zaliczkę na pdof) w kwocie niższej niż wysokość świadczenia rodzicielskiego (tj. niższej niż 1.000 zł) i uzupełniając go następnie do kwoty tego świadczenia, w raporcie ZUS RSA pracodawca powinien wykazać te świadczenia jedną kwotą i - do 31 marca br. - z tym samym kodem świadczenia (przykład).

Wypłacone przez płatnika podwyższenie zasiłku macierzyńskiego podlega sumowaniu w deklaracji ZUS DRA - obecnie (tj. w ZUS DRA za styczeń i luty br.) w polu 01. bloku V.

Przykład Pracownica urodziła dziecko 5 sierpnia 2015 r. W okresie od 5 sierpnia do 22 grudnia 2015 r. przebywała na podstawowym urlopie macierzyńskim, natomiast od 23 grudnia 2015 r. do 2 lutego 2016 r. - na dodatkowym urlopie macierzyńskim. Począwszy od 5 sierpnia 2015 r. pracodawca wypłaca jej zasiłek macierzyński. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy wynosi 1.020 zł. Stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego przysługującego w wysokości 100% podstawy wymiaru wynosi 34 zł. Zasiłek macierzyński przysługujący pracownicy za styczeń 2016 r. wyniósł 1.054 zł brutto, natomiast po pomniejszeniu o zaliczkę na pdof - 911 zł. Pracownicy wypłacono podwyższenie zasiłku macierzyńskiego za styczeń 2016 r. w kwocie 89 zł (1.000 zł - 911 zł). W raporcie ZUS RSA sporządzonym za styczeń 2016 r. pracodawca wykazał wypłacony pracownicy zasiłek macierzyński wraz z podwyższeniem w łącznej kwocie 1.143 zł (1.054 zł + 89 zł) z kodem świadczenia/przerwy 325 (kwotę tę wykazał też w bloku V. w polu 01. deklaracji ZUS DRA sporządzonej za styczeń br.). Od tej samej kwoty naliczył pracownicy składki emerytalno-rentowe w raporcie ZUS RCA sporządzonym za styczeń 2016 r. Styczniowe raporty ZUS RSA i ZUS RCA wypełnił w następujący sposób: