Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Nadgodziny w rocznym okresie rozliczeniowym
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Nadgodziny w rocznym okresie rozliczeniowym

Gazeta Podatkowa nr 5 (1255) z dnia 18.01.2016
Ewa Madejek

Od 23 sierpnia 2013 r. obowiązują przepisy, zgodnie z którymi pracodawcy mają prawo do wydłużania obowiązujących u nich okresów rozliczeniowych do 12 miesięcy, niezależnie od obowiązującego systemu czasu pracy. Jest to możliwe, gdy wprowadzenie takiego okresu uzasadniają przyczyny obiektywne, techniczne lub dotyczące organizacji pracy. Także w tak długim okresie rozliczeniowym mogą wystąpić godziny nadliczbowe, które wymagają rekompensaty.

Rozliczanie nadgodzin dobowych

Ustanowione w Kodeksie pracy okresy rozliczeniowe służą okresowemu rozliczaniu przez pracodawcę czasu pracy i wynagrodzenia. Zasadniczo każdy kolejny okres rozliczeniowy powinien rozpoczynać się z rozliczonym na "zero" czasem pracy. Dotyczy to zwłaszcza pracy w nadgodzinach lub w dniach wolnych od pracy. Przy czym także w rocznym okresie rozliczeniowym możliwe jest "przejście" części nierozliczonych nadgodzin na kolejny roczny okres rozliczeniowy. Taka sytuacja może mieć miejsce w przypadku rekompensaty nadgodzin czasem wolnym, udzielanym na pisemny wniosek pracownika na mocy art. 1512 § 1 K.p. Jak bowiem wynika z powołanego przepisu, nie jest w takiej sytuacji wymagane, aby udzielenie czasu wolnego miało miejsce w ramach jednego okresu rozliczeniowego. Pozwala to na wskazanie przez pracownika terminu udzielenia czasu wolnego także w kolejnym okresie rozliczeniowym.

W przypadku wystąpienia w rocznym okresie rozliczeniowym godzin nadliczbowych przekraczających normy dobowe lub przedłużony wymiar dobowy, należy je rekompensować na bieżąco. Może być za nie wypłacane normalne wynagrodzenie wraz z dodatkiem, co powinno następować w miesiącu wystąpienia takich nadgodzin. Można także, obok normalnego wynagrodzenia, udzielić czasu wolnego za nadgodziny. Za każdą przepracowaną godzinę nadliczbową pracownik na swój wniosek może otrzymać w zamian jedną godzinę wolną od pracy, bez gwarancji pełnego wynagrodzenia. Przy czym wniosek pracownika powinien wskazywać termin skorzystania z czasu wolnego, który może nastąpić także po zakończeniu bieżącego okresu rozliczeniowego (patrz przykład i ramka).

Natomiast gdy czas wolny jest udzielany w drodze jednostronnej decyzji pracodawcy, wówczas za każdą nadgodzinę dobową przysługuje pracownikowi 1,5 godziny czasu wolnego. Jednocześnie pracownik w miesiącu odebrania czasu wolnego zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia, a czas wolny powinien zostać mu udzielony do końca okresu rozliczeniowego (art. 1512 § 2 K.p.).

Nadgodziny średniotygodniowe

Planowanie pracy pracownika w rocznym okresie rozliczeniowym odbywa się, tak jak i w innych okresach rozliczeniowych, w oparciu o prawidłowo obliczony wymiar czasu pracy. Po przepracowaniu takiego okresu (przy bieżącym rozliczaniu nadgodzin dobowych), na koniec rocznego okresu rozliczeniowego mogą pozostać do rozliczenia nadgodziny średniotygodniowe.

Praca w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy występuje, gdy pracownik w danym okresie rozliczeniowym przepracuje więcej niż przeciętnie 40 godzin na tydzień (z wyjątkiem szczególnych grup pracowników). Ustalenia, czy doszło do takich przekroczeń, dokonuje się po zakończeniu okresu rozliczeniowego, gdyż dopiero wtedy możliwe jest porównanie liczby godzin faktycznie przepracowanych z obowiązującym wymiarem.

Za nadgodziny średniotygodniowe normalne wynagrodzenie wypłaca się w miesiącu ich wystąpienia. Natomiast dodatki za tego rodzaju nadgodziny wypłaca się z wynagrodzeniem za ostatni miesiąc okresu rozliczeniowego, gdyż dopiero wtedy mogą być one ustalone.

Przykład

Pracownik objęty rocznym okresem rozliczeniowym od stycznia do grudnia 2015 r., w maju 2015 r. przepracował 40 godzin nadliczbowych z przekroczeń dobowych. W tym samym miesiącu złożył wniosek o udzielenie w zamian czasu wolnego w lipcu 2015 r. W sierpniu 2015 r. również pracował w nadgodzinach (z przekroczeń dobowych) przez 32 godziny. Zostały one zrekompensowane wypłatą normalnego wynagrodzenia wraz z dodatkami w miesiącu ich wystąpienia.

Po rozliczeniu rocznego okresu rozliczeniowego w dniu 31 grudnia okazało się, że w całym okresie rozliczeniowym pracownik o 24 godziny przekroczył normę tygodniową. Godziny te zostały na bieżąco opłacone normalnym wynagrodzeniem.

W dniu 31 grudnia 2015 r., przed wypłatą wynagrodzenia, pracownik złożył wniosek o udzielenie 24 godzin czasu wolnego w styczniu 2016 r. Zaakceptowanie przez pracodawcę wniosku pracownika o udzielenie czasu wolnego za nadgodziny w kolejnym rocznym okresie rozliczeniowym pozostaje w zgodzie z przepisami, gdyż nie wykluczają one rekompensowania czasem wolnym nadgodzin średniotygodniowych.


"(...) godziny nadliczbowe z przekroczenia dobowej normy czasu pracy powstają w dniu, w którym wystąpiły. Wtedy też pracownik nabywa prawo do opłacenia tych godzin, oprócz normalnego wynagrodzenia, stosownym dodatkiem. Pracodawca może zostać zwolniony z obowiązku finansowej rekompensaty przekroczeń dobowych (wypłaty dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych) jedynie wtedy, gdy przed terminem płatności wynagrodzenia za pracę przypadającym bezpośrednio po wystąpieniu godzin nadliczbowych z przekroczenia normy dobowej pracownik wystąpi z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego bądź pracodawca skorzysta z możliwości przewidzianej w art. 1512 § 2 K.p. i oznaczy w grafiku pracownika termin udzielenia czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych.

W opinii Departamentu działania pracownika (złożenie wniosku) lub pracodawcy (wskazanie terminu odbioru czasu wolnego) zmierzające do uniknięcia wypłaty dodatku za przepracowane godziny ponad normę dobową powinny nastąpić przed najbliższym terminem wypłaty wynagrodzenia. W przeciwnym razie pracodawca jest obowiązany wypłacić dodatek, mimo że okres rozliczeniowy nie uległ zakończeniu".

Stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektora Pracy z dnia 21 kwietnia 2009 r. (znak: GPP-306-4560-32/09/PE/RP)

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.