Wypowiedzenie umowy o pracę można skrócić

Kodeksowe regulacje dotyczące okresu wypowiedzenia, szczególnie trzymiesięcznego, mogą być dużym obciążeniem dla pracodawców znajdujących się w kłopotach finansowych. Również pracownik nie zawsze jest zainteresowany pozostawaniem w zatrudnieniu do końca tego okresu, jeżeli szuka nowej pracy lub z innych powodów chce szybciej zakończyć współpracę z pracodawcą. W takich sytuacjach "receptą" jest możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia.

Jednostronna decyzja pracodawcy

Pracodawca może w niektórych okolicznościach samodzielnie zdecydować o skróceniu okresu wypowiedzenia. Zgodnie z art. 36¹ § 1 K.p. pracodawca może podjąć decyzję w tej sprawie bez zgody pracownika, jeżeli:

• dotyczy to trzymiesięcznego wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony,
   
• wypowiedzenie następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracownika.

Powołany przepis umożliwia skrócenie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia do najwyżej 1 miesiąca. Przy czym data poinformowania pracownika o takiej czynności nie jest dowolna. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1990 r., sygn. akt I PR 391/90, oświadczenie woli zakładu pracy o skróceniu okresu wypowiedzenia w trybie art. 36¹ § 1 K.p. może być złożone tylko łącznie z wypowiedzeniem umowy o pracę, a nie w okresie późniejszym.

Za skróconą część wypowiedzenia pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Jednak w takiej sytuacji pracodawca musi wypłacić pracownikowi odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

Istotne znaczenie ma również regulacja art. 36¹ § 2 K.p. Zgodnie z tym przepisem, okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym czasie bez pracy do okresu zatrudnienia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 23 kwietnia 1990 r., sygn. akt III PZP 3/90.

Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że za okres, za który przyznano odszkodowanie, pracownikowi nie przysługuje urlop wypoczynkowy. Nie jest on bowiem okresem zatrudnienia, lecz podlega jedynie wliczeniu do stażu pracy.

Koniec wypowiedzenia za zgodą pracownika

Skrócenie okresu wypowiedzenia może zostać zastosowane również wtedy, gdy zdecydują o tym wspólnie pracodawca i pracownik. Podstawą takiego rozwiązania jest art. 36 § 6 K.p., zgodnie z którym strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy.

Wskazany tryb skrócenia okresu wypowiedzenia różni się istotnie od jednostronnej czynności pracodawcy dokonanej na podstawie art. 36¹ K.p. Ze względu na to, że pracownik wyraża zgodę na wcześniejsze odejście z pracy, przy skróceniu wypowiedzenia za porozumieniem nie stosuje się regulacji chroniących go przed jego ujemnymi następstwami. Takie rozwiązanie może przede wszystkim dotyczyć każdego okresu wypowiedzenia, nie tylko trzymiesięcznego, a rozwiązanie umowy o pracę nie musi następować z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników.

Skrócenie okresu wypowiedzenia w trybie art. 36 § 6 K.p. nie jest ograniczone do określonego przedziału czasowego. Wypowiedzenie może zostać skrócone nawet do kilku dni. Inaczej niż w przypadku jednostronnej decyzji pracodawcy, pracownik nie musi zostać formalnie powiadomiony o skróceniu okresu wypowiedzenia. Jest to bowiem zbędne w sytuacji, gdy wypowiedzenie zostaje skrócone w wyniku porozumienia zawartego przez tego pracownika z pracodawcą. Takie porozumienie może zostać zawarte do końca okresu wypowiedzenia umowy o pracę.

Akceptacja przez pracownika wcześniejszego zakończenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę powoduje, że nie przysługują mu w takiej sytuacji uprawnienia wynikające z zastosowania art. 36¹ K.p. Pracownikowi nie przysługuje zatem odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia, nie jest on również wliczany do stażu pracy.

W świadectwie tylko tryb rozwiązania umowy

Niekiedy przy wypełnianiu świadectwa pracy zdarzają się omyłki polegające na wskazaniu porozumienia zawartego w trybie art. 36 § 6 (dotyczącego skrócenia okresu wypowiedzenia) jako podstawy rozwiązania umowy o pracę. Jednak regulacja wskazanego przepisu zawiera jednoznaczne stwierdzenie, że zastosowanie na jego podstawie skróconego okresu wypowiedzenia nie zmienia trybu rozwiązania tej umowy.

Nieprawidłowe wskazanie w świadectwie porozumienia stron jako podstawy ustania zatrudnienia może mieć ujemne skutki dla pracownika, przykładowo w zakresie uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Pracodawca powinien zatem dochować należytej staranności przy wypełnianiu tego dokumentu, jeżeli zawarł z pracownikiem porozumienie o zastosowaniu skróconego okresu wypowiedzenia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)