Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają m.in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące. Mogą one zostać objęte tym ubezpieczeniem na swój wniosek, pod warunkiem, że podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zdarza się, że niektórzy chcą opłacać wyższą dobrowolną składkę chorobową. W tym przypadku powinni jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach towarzyszących jej płatności.
Składka limitowana
Od 1 stycznia 2014 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe osób, które podlegają mu dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Przypomnijmy, iż do końca 2013 r. podstawa wymiaru tej składki nie mogła przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, co oznaczało, że limit ten był ustalany co 3 miesiące. Aktualnie wysokość miesięcznego limitu ustalona jest na okres roku kalendarzowego.
W 2014 r. podstawa wymiaru dobrowolnej składki chorobowej nie może przekraczać miesięcznie kwoty 9.365 zł (3.746 zł × 250%).
Taki limit oznacza, że osoby, które mają możliwość zadeklarowania wyższej podstawy wymiaru dobrowolnej składki chorobowej, nie mogą jej podwyższać całkiem dowolnie. Muszą pilnować wskazanego ograniczenia. Mowa tu o prowadzących pozarolniczą działalność. Osoby te opłacają bowiem składki na ubezpieczenia społeczne, w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, od zadeklarowanych kwot (nie niższych niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych lub 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę). W ich przypadku podstawa wymiaru dobrowolnej składki chorobowej może więc oscylować w określonych granicach (patrz tabela). Te same ograniczenia podstawy wymiaru dobrowolnej składki chorobowej dotyczą osób współpracujących z przedsiębiorcą.
Przedsiębiorca: | Miesięczna podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w 2014 r. | |
minimalna | maksymalna | |
- opłacający składki społeczne na ogólnych zasadach | 2.247,60 zł | 9.365 zł |
- korzystający z ulgi w opłacaniu składek społecznych | 504 zł |
Na co zwrócić uwagę?
Przedsiębiorcy, którzy decydują się na podwyższenie podstawy wymiaru dobrowolnej składki chorobowej, powinni pamiętać, że nie można zwiększyć wyłącznie podstawy wymiaru tej składki. W tym przypadku muszą oni podwyższyć przede wszystkim podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Wynika to z tego, że podstawę wymiaru składki chorobowej (jak również wypadkowej) stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składkę chorobową generalnie nalicza się więc od tej samej kwoty, od której naliczane są składki emerytalno-rentowe. Przy ustalaniu jej podstawy nie stosuje się jednak rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Należy zaznaczyć, że ograniczenie wysokości dobrowolnej składki chorobowej nie ma zastosowania do składek na pozostałe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe i wypadkowe. Oznacza to, że biorąc obecnie do podstawy wymiaru składek społecznych kwotę wyższą niż 9.365 zł, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe powinny zostać wyliczone od pełnej podstawy, natomiast dobrowolna składka chorobowa od kwoty 9.365 zł.
Z kolei podwyższając podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych ponad miesięczny limit podstawy wymiaru dobrowolnej składki chorobowej, należy pamiętać o rocznym ograniczeniu podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych (w 2014 r. wynosi 112.380 zł). Opłacanie ich w takiej wysokości może bowiem szybko wygenerować podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych przewyższającą kwotę stanowiącą ich roczny limit.
Zwiększenie podstawy wymiaru składek społecznych zwiększa też automatycznie (do tej samej wysokości) podstawę wymiaru składki na FP. Przedsiębiorca nalicza ją bowiem od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych (bez stosowania jej ograniczenia do kwoty rocznego limitu), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie.
Podwyższenie podstawy wymiaru składek społecznych nie zwiększa natomiast "z automatu" podstawy wymiaru składki zdrowotnej przedsiębiorcy.
Należy dodać, że o decyzji w zakresie zwiększenia podstawy wymiaru składek społecznych, w tym dobrowolnej chorobowej, przedsiębiorca nie musi zawiadamiać organu rentowego na dodatkowym formularzu. O jej podwyższeniu informuje ZUS w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.
Brak wpłaty to brak świadczenia
Osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym (zarówno obowiązkowym jak i dobrowolnym), po spełnieniu określonych warunków, przysługują świadczenia z tego ubezpieczenia (np. zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy). Jeśli jednak przedsiębiorca z różnych przyczyn nie zapłaci do ZUS składek na ubezpieczenia społeczne (w tym dobrowolnej składki chorobowej) lub zapłaci je w zaniżonej wysokości albo po obowiązującym go terminie płatności, organ rentowy wyłącza go z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ustaje ono bowiem m.in. od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy za część miesiąca został pobrany zasiłek. Wtedy ubezpieczenie ustaje od dnia następującego po dniu, za który zasiłek ten przysługiwał. W konsekwencji wyłączenie przedsiębiorcy z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego powoduje, że nie ma on prawa do świadczeń z tego ubezpieczenia.
Należy zaznaczyć, że ZUS nie ma obowiązku informowania przedsiębiorcy o ustaniu dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Przedsiębiorca opłacający dobrowolną składkę na to ubezpieczenie powinien więc zwracać szczególną uwagę na terminową jej płatność.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.)
|