Niepłacenie rat kredytu może skończyć się wypowiedzeniem umowy przez bank i szybkim wszczęciem procedury egzekucyjnej. Banki znajdują się w uprzywilejowanej pozycji, bo mogą same, na podstawie pisemnego oświadczenia klienta zawartego w umowie kredytu, wystawić tzw. bankowy tytuł egzekucyjny. Ma on taką samą moc jak wyrok wydany przez sąd i po nadaniu mu klauzuli wykonalności stanowi podstawę egzekucji komorniczej.
Bankowy tytuł egzekucyjny
Bankom łatwiej jest egzekwować należności dzięki możliwości wystawienia bankowych tytułów egzekucyjnych. Przy podpisaniu umowy kredytu banki wymagają złożenia przez kredytobiorcę pisemnego oświadczenia o poddaniu się egzekucji. W oświadczeniu tym zawarta jest kwota zadłużenia, do której bank może wystawić bankowy tytuł egzekucyjny oraz termin, do którego bank może wystąpić o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności. Dysponując takim oświadczeniem, bank może na podstawie ksiąg bankowych lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych wystawić przeciw zadłużonemu klientowi, który nie spłaca rat (b.t.e.).
Możliwość samodzielnego wystawienia b.t.e. jest dla banku sporym ułatwieniem. Bankowy tytuł egzekucyjny ma taką samą moc jak tytuły egzekucyjne pochodzące od sądu, np. wyroki lub nakazy zapłaty. Jedyną formalnością "sądową" jest złożenie przez bank wniosku do sądu o nadanie klauzuli wykonalności na bankowy tytuł egzekucyjny. Sąd sprawdza wówczas tylko to, czy b.t.e. zawiera wymagane prawem elementy, jest zgodny z oświadczeniem kredytobiorcy i czy wniosek o nadanie mu klauzuli wykonalności złożono w terminie. Odbywa się to na posiedzeniu niejawnym, dłużnik o tym fakcie nie jest zawiadamiany. Dysponując klauzulą wykonalności, bank może skierować sprawę do komornika.
Sposoby obrony
To, że bank samodzielnie wystawia bankowy tytuł egzekucyjny nie oznacza, że dłużnik banku jest całkowicie bezbronny. Najczęściej dłużnik dowiaduje się o tym, że został wystawiony b.t.e. i że sąd nadał mu klauzulę wykonalności dopiero od komornika. Na tym etapie można złożyć zażalenie na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności lub skorzystać z dalej idącego środka, jakim jest wytoczenie przeciw bankowi powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części.
Pierwszy sposób, czyli składanie zażalenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności jest zasadne wtedy, gdy klauzula została nadana, mimo iż nie zostały spełnione formalne przesłanki do jej nadania (np. upłynął wskazany w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji termin, w którym bank był uprawniony do wystąpienia o nadanie takiej klauzuli). Składanie zażalenia na postanowienie o klauzuli nie ma sensu wtedy, gdy kwestionuje się zasadność wypowiedzenia umowy kredytu.
Drugi sposób, czyli wytoczenie przeciw bankowi powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części (art. 840 Kodeksu postępowania cywilnego) pozwala na podniesienie większej ilości zarzutów.
W powództwie takim dłużnik banku może podnieść wszelkie zarzuty dotyczące wierzytelności banku, objętej bankowym tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym w sądową klauzulę wykonalności. Mogą to być zarówno zarzuty powstałe przed wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego, przed nadaniem klauzuli wykonalności, jak i po jej nadaniu. Można więc bronić się twierdzeniami o braku podstaw do wypowiedzenia umowy, skutecznym dokonaniu potrącenia, błędnym wyliczeniu kwoty zadłużenia itp.
Wniesienie powództwa przeciwegzekucyjnego nie wstrzymuje automatycznie egzekucji komorniczej. W pozwie można złożyć wniosek o zabezpieczenie powództwa przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Opłata od pozwu wynosi 5% wartości przedmiotu sporu.
Terminy przedawnienia
Roszczenia banku o spłatę kredytu, jako związane z prowadzoną przez bank działalnością gospodarczą, przedawniają się z upływem trzech lat. Wynika to z art. 118 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.). Datą początkową dla obliczania przedawnienia poszczególnych rat są terminy ich spłaty określone w umowie kredytu. Jeśli bank wypowiedział umowę kredytu, to raty dotychczas niewymagalne stały się wymagalne wraz z upływem terminu wypowiedzenia i od tego dnia należy dla tych rat liczyć trzyletni termin przedawnienia. Wystąpienie z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg terminu przedawnienia - należy go naliczać od początku.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.)
Ustawa z dnia 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
