Dynamiczny rozwój indywidualnej działalności gospodarczej wiąże się najczęściej ze znacznym zwiększeniem obrotów. To powoduje niekiedy, że kontynuowanie przez przedsiębiorcę prowadzenia firmy w takiej formie grozi zbyt dużym ryzykiem (np. odpowiedzialnością całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy). Dlatego niektórzy przedsiębiorcy decydują się na jej przekształcenie np. w spółkę kapitałową. Pod względem składkowym korzystnie jest to zrobić z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego.
Ubezpieczenie w ZUS
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania. Z okresu tego wyłączony jest jedynie czas, w którym działalność została zawieszona.
W razie przekształcenia indywidualnej działalności gospodarczej w inną formę działalności (wymienioną w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, nic się nie zmienia.
Zmiana danych w ZUS
Konsekwencją przekształcenia przez przedsiębiorcę indywidualnej działalności w spółkę (osobową czy kapitałową) jest przede wszystkim zmiana jego danych identyfikacyjnych w ZUS (na druku ZUS ZIPA). Przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą podaje jako dane identyfikacyjne płatnika składek na własne ubezpieczenia NIP, REGON i PESEL. Z kolei każdy ze wspólników spółki, nawet jeśli jest to jednoosobowa spółka z o.o., jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia i w swoich danych identyfikacyjnych jako płatnika składek (na druku ZUS ZFA) powinien podać swój NIP i PESEL. Numer REGON wspólnik podaje tylko jeśli oprócz działalności w spółce prowadzi odrębną indywidualną działalność gospodarczą.
Konieczna też będzie zmiana kodu tytułu ubezpieczenia. Osoba prowadząca indywidualną działalność zgłasza się do ubezpieczeń w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia:
Z kolei osoba prowadząca pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o. zgłasza się do ubezpieczeń w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 43.
Zmiany kodu tytułu ubezpieczenia dokonuje się poprzez:
Jak naliczyć składki?
Problemu z rozliczeniem składek ubezpieczeniowych nie powinno być w przypadku, gdy zmiana kodu tytułu ubezpieczenia - spowodowana przekształceniem indywidualnej działalności w spółkę - następuje z końcem miesiąca kalendarzowego.
Wątpliwości co do prawidłowego rozliczenia składek za przedsiębiorcę mogą się natomiast pojawić, gdy omawiana zmiana nastąpi w trakcie miesiąca kalendarzowego. Wówczas za ten miesiąc osoba prowadząca działalność, która rozlicza składki wyłącznie za siebie, sporządza i przekazuje do ZUS dwie deklaracje rozliczeniowe ZUS DRA oznaczając je (w polu 02. w bloku I) odpowiednim zakresem numeracji:
Jeśli natomiast osoba prowadząca pozarolniczą działalność opłaca składki nie tylko za siebie, ale również za inne osoby ubezpieczone (np. osobę współpracującą), rozliczenia składek na własne ubezpieczenia społeczne - z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia - powinna dokonać w dwóch blokach raportu ZUS RCA.
W dokumentach tych (tj. deklaracji rozliczeniowej lub raporcie) płatnik powinien wykazać składki na ubezpieczenia społeczne obliczone od ustalonej proporcjonalnie podstawy ich wymiaru w stosunku do okresu podlegania ubezpieczeniom z danym kodem tytułu ubezpieczenia.
Inaczej jest natomiast ze składką zdrowotną. Przedsiębiorca powinien ją opłacić odrębnie od każdego rodzaju działalności. Jeżeli bowiem ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego rodzaju działalności, składka zdrowotna jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności. Wśród nich wymienia się zarówno pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, jak i działalność gospodarczą prowadzoną w formie jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej czy partnerskiej.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców stanowi zadeklarowana kwota. Zaproponowana przez nich wysokość tej podstawy nie może być jednak niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.
Prowadząc kilka rodzajów działalności w jednym miesiącu (tu: dwa) przedsiębiorca powinien za taki miesiąc kalendarzowy naliczyć i opłacić składkę zdrowotną od każdego rodzaju prowadzonej w tym miesiącu działalności. Przekształcenie indywidualnej działalności w spółkę w trakcie miesiąca kalendarzowego oznacza, że przedsiębiorca, który ją przekształcił, prowadził w tym miesiącu dwa rodzaje działalności. W konsekwencji powinien więc zapłacić za ten miesiąc dwie (pełne) składki zdrowotne rozliczając jej osobno z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia.
|
Przykład Pan Robert od kilku lat prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. Jako przedsiębiorca opłaca z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2014 r. - od kwoty 2.247,60 zł) oraz składkę zdrowotną od najniższej podstawy jej wymiaru (w 2014 r. - 3.004,48 zł). Jest zgłoszony do ubezpieczeń w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 0 0. Zatrudnia kilkunastu pracowników, więc składki ubezpieczeniowe co miesiąc rozlicza za siebie w raporcie ZUS RCA. Od 17 kwietnia 2014 r. przekształcił działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę z o.o., w wyniku czego wyrejestrował się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 0 0, podając jako datę wyrejestrowania 17 kwietnia 2014 r. i ponownie zgłosił się (z tą samą datą) do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 43 0 0. W dokumentach rozliczeniowych sporządzonych za kwiecień 2014 r. składki rozliczył za siebie w dwóch blokach raportu ZUS RCA:
|
| ||||||||||||
|
||||||||||||
