Szkodliwe warunki pracy pod kontrolą

Środowisko pracy nie ogranicza się do pracownika wykonującego swoje zadania i kompletu urządzeń, które mają mu pomóc w pracy. Na stanowisku pracy występują również czynniki o charakterze niematerialnym, jak np. hałas czy drgania, oddziałujące na organizm człowieka. Część z nich jest szkodliwa lub uciążliwa, dlatego pracodawca jest zobowiązany do stałego monitoringu środowiska pracy pod kątem ich występowania.

Trudne warunki na stanowisku pracy

Środowisko pracy, w którym przebywa pracownik, nie zawsze jest neutralne. Specyfika wykonywanych przez zatrudnionego czynności wpływa na występowanie w otaczającym go środowisku pracy warunków szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych. Zaistnienie takich czynników powoduje powstanie po stronie pracodawcy dodatkowych obowiązków.

Jako zatrudniający, pracodawca jest zobligowany do przestrzegania przepisów bhp - od tych najbardziej ogólnych, zawartych m.in. w art. 207 K.p., po drobiazgowe regulacje z tej dziedziny. Wśród podstawowych obowiązków z zakresu bhp ciążących na pracodawcy, a dotyczących warunków szkodliwych w środowisku pracy, można wymienić m.in.:

• rozpoznawanie źródeł emisji czynników szkodliwych oraz warunków wykonywania pracy, które mają wpływ na poziom stężeń lub natężeń tych czynników bądź na poziom narażenia na ich oddziaływanie,
   
• konsultowanie z pracownikami lub ich przedstawicielami, w trybie zwyczajowo przyjętym, działań dotyczących rozpoznania i typowania czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz wykonywania badań, pomiarów i pobierania próbek tych czynników na stanowisku pracy,
   
• niezwłoczne informowanie pracowników narażonych na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy o aktualnych wynikach badań i pomiarów oraz udostępnianie im tych wyników i wyjaśnianie ich znaczenia.

Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy należy przeprowadzać w każdym przypadku zmiany w wyposażeniu technicznym, w procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy, o ile mogły mieć one wpływ na zmianę poziomu emisji czynników szkodliwych. Oczywiście badania czynników szkodliwych w środowisku pracy są zbyt specjalistyczne, aby pracodawca mógł je sam wykonać (choć obciążają go one finansowo). Do ich przeprowadzania powołane są laboratoria, które uzyskały akredytację w tym zakresie.

Czynniki szkodliwe, uciążliwe, niebezpieczne

Czynniki szkodliwe mogą mieć zróżnicowany wpływ na organizm pracownika. Niektóre mogą być mniej szkodliwe, a niektóre bardziej - w zależności od warunków panujących na danym stanowisku. Generalnie warunki szkodliwe na stanowisku pracy przejawiają się poprzez występowanie czynników szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych. Czynniki:

• szkodliwe - to takie czynniki, których oddziaływanie prowadzi lub może prowadzić do powstania schorzenia kwalifikowanego jako choroba zawodowa,
   
• uciążliwe - ich oddziaływanie może być przyczyną złego samopoczucia lub nadmiernego zmęczenia pracownika, jednak nie prowadzą one do trwałego pogorszenia stanu zdrowia,
   
• niebezpieczne - to czynniki mogące prowadzić do powstania u pracownika urazu (wystąpienia wypadku przy pracy).

Wśród czynników szkodliwych możemy wyróżnić czynniki fizyczne (m.in. hałas, drgania mechaniczne, mikroklimat), czynniki chemiczne (m.in. substancje toksyczne, drażniące, mutagenne, rakotwórcze) i biologiczne (m.in. bakterie, wirusy, grzyby). Pracodawca ma obowiązek prowadzić na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w jego zakładzie pracy, według wzoru określonego w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych (…).

Wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych należy przechowywać przez okres 3 lat, licząc od daty ich wykonania.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2.02.2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 33, poz. 166 ze zm.)