Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Bezpieczne warunki pracy także dla zleceniobiorców
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Bezpieczne warunki pracy także dla zleceniobiorców

Gazeta Podatkowa nr 56 (1097) z dnia 14.07.2014
Agata Barczewska

Jednym z powodów zatrudniania pracowników na podstawie umowy zlecenia czy o dzieło jest chęć zaoszczędzenia na kosztach zatrudnienia. Pracownikowi cywilnoprawnemu nie trzeba zapewniać urlopu wypoczynkowego, wynagrodzenia chorobowego, minimalnej płacy czy innych uprawnień pracowniczych. Nie oznacza to jednak, że tacy pracownicy nie mają zagwarantowanego pewnego minimum bezpiecznej pracy. W zależności od konkretnych warunków minimum to może być ustalone na podobnym poziomie jak dla pracowników etatowych.


Kontrakt cywilny nie uchyla bhp

Podpisanie umowy cywilnej z osobą fizyczną zwalnia podmiot zatrudniający z większości obowiązków związanych z zatrudnieniem pracownika w ramach stosunku pracy. Przepisy prawa pracy odnoszą się bowiem do pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy, a jedynie sporadycznie do osób zatrudnionych na innej podstawie prawnej. Status pracownika w myśl art. 2 K.p. ma osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Zleceniobiorcy czy wykonawcy dzieła pozostają więc poza zakresem regulacji prawa pracy. Trzeba przy tym pamiętać, że pracodawca, który zatrudni np. zleceniobiorcę w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy, tj. pod swoim kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez siebie wyznaczonym, z wyłączeniem możliwości zlecenia pracy osobie trzeciej jako podwykonawcy, naraża się na zarzut ukrywania zatrudnienia etatowego pod pozorem cywilnoprawnego. W konsekwencji cywilnoprawna forma współpracy może zostać zakwestionowana przez państwowego inspektora pracy lub sąd pracy.

Można jednak założyć, że w większości przypadków praca na podstawie cywilnoprawnej nie ma charakteru typowo pracowniczego. W takim przypadku pracodawca faktycznie nie musi dopełniać szeregu uciążliwych formalności związanych z zatrudnieniem pracownika, jak chociażby sporządzenie informacji dodatkowej, zapoznanie z przepisami zakładowymi czy założenie teczki osobowej. Jednak sprawą otwartą jest już stosowanie przepisów dotyczących zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, tzw. przepisów bhp. Regulacje z tej tematyki są bardzo rozbudowane i często drobiazgowe. Pracodawca cywilnoprawny musi mieć na uwadze, że w zależności od tego, jak kształtują się warunki pracy na stanowisku pracownika cywilnoprawnego, może wystąpić obowiązek ich przestrzegania. Zakres stosowania przepisów bhp w odniesieniu do takich pracowników zależy właśnie od warunków, w jakich wykonują oni pracę.


Wymogi bhp w zależności od stanowiska

Co do zasady, pracodawca nie ma obowiązku kierowania osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych na profilaktyczne badania lekarskie czy na szkolenia z zakresu bhp. Przepisy Kodeksu pracy oraz odpowiednich rozporządzeń wyraźnie wskazują, że wymóg odbycia wspomnianych badań oraz szkoleń dotyczy tylko pracowników, z którymi nawiązano stosunek pracy. Jeden z końcowych przepisów Kodeksu pracy, tj. art. 304, wprowadza jednak wyjątek od tej zasady. W myśl art. 304 K.p. obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o których mowa w art. 207 § 2 K.p., powinien być realizowany również wobec osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. Przepis konkretyzuje przy tym, że chodzi o obowiązki bhp w zakresie określonym w art. 207 § 2 K.p. Zobowiązuje on pracodawcę do m.in.:

  • organizowania pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
     
  • zapewniania przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp,
     
  • reagowania na potrzeby w zakresie zapewnienia bhp i zapobiegania wypadkom przy pracy,
     
  • uwzględniania ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych.

Wymogi te ciążą na pracodawcy także w stosunku do zleceniobiorców czy pracujących na podstawie umowy o dzieło. Z kolei pracownicy cywilnoprawni są zobowiązani do m.in. brania udziału w szkoleniu i instruktażu bhp oraz poddawania się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom profilaktycznym. Są to obowiązki analogiczne do powinności pracownika etatowego, jednak zakres ich przestrzegania wobec pracowników cywilnoprawnych określa pracodawca. Im bardziej warunki pracy będą odbiegały od standardowych, tym więcej przepisów bhp będzie mogło znaleźć zastosowanie.


Badania i szkolenia nie tylko przy etacie

Obowiązek odbycia przez zleceniobiorcę czy wykonawcę dzieła wstępnych badań oraz szkoleń bhp nie ma charakteru bezwzględnego. Jeżeli warunki pracy są typowe, w zasadzie nie zachodzi konieczność przeprowadzenia takich badań i szkoleń. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku pracy w warunkach, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne. Wówczas pracodawca powinien zadbać, aby pracownik, niezależnie od podstawy prawnej jego zatrudnienia, posiadał minimum wiedzy odnośnie bhp oraz był pod względem zdrowotnym zdolny do wykonywania danej pracy.


Pracodawca nie jest ustawowo zobowiązany do ponoszenia kosztów szkoleń bhp i badań wstępnych pracowników cywilnoprawnych.


Jak wskazuje Państwowa Inspekcja Pracy w swoim stanowisku z dnia 8 sierpnia 2007 r. (znak GNP/426/07/PE): "Jeśli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy - pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp". Pracodawca może uzależnić zawarcie umowy cywilnoprawnej od poddania się zleceniobiorcy (wykonawcy) tym badaniom i szkoleniom. Ponoszenie kosztów z tym związanych powinno być uregulowane w umowie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.