Dopłaty wnoszone w celu sfinansowania działań inwestycyjnych spółki z o.o.

W związku z rozwojem spółki z o.o. wspólnicy podjęli uchwałę o wniesieniu dopłat. Pozyskane w ten sposób środki zostaną wykorzystane przez spółkę na finansowanie działań inwestycyjnych. Jak zaksięgować otrzymane dopłaty? Czy rozliczyć je wynikowo, czy kapitałowo?

Kwestie związane z wnoszeniem dopłat do kapitału spółki z o.o. regulują przepisy art. 177-179 Kodeksu spółek handlowych. Wynika z nich, że dopłaty mogą być wnoszone do spółki z o.o. wyłącznie wtedy, gdy wyraźnie przewiduje to umowa spółki. Jeżeli z umowy spółki nie wynika możliwość wnoszenia dopłat, to warunkiem skutecznego ich wniesienia jest zmiana umowy.

Przepisy K.s.h. nie określają celów, na które mogą być przeznaczone dopłaty. Co do zasady, służą one powiększeniu majątku spółki w celu zwiększenia efektywności jej działania i mogą być wykorzystane na sfinansowanie bieżącej działalności, planowanych inwestycji, ale również na pokrycie strat powstałych w wyniku wcześniejszej działalności spółki.

Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.

Organem realizującym postanowienia uchwały o wniesieniu dopłat jest zarząd spółki. Należy do niego wezwanie wspólników do uiszczenia dopłat. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, do dopłat zastosowanie ma art. 178 § 2 K.s.h. Zgodnie z nim, jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych. Spółka z o.o. ma także prawo domagać się naprawienia szkody powstałej na skutek niedotrzymania terminu uiszczenia kwoty dopłaty.

Dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Zwrot powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom (patrz: art. 179 K.s.h.).

Dokonując ewidencji księgowej dopłat należy uwzględnić art. 36 ust. 2e ustawy o rachunkowości. W myśl tego przepisu, w razie powzięcia uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określającej termin i wysokość dopłat, równowartość dopłat ujmuje się w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje się jako składnik kapitału własnego dopóty, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób uzasadniający jego odpisanie. Uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych "Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)".

Uwzględniając powyższe, w księgach rachunkowych wniesienie dopłat przez wspólników do spółki z o.o. może zostać ujęte zapisem:

Należy pamiętać, że dopłaty wnoszone do spółki z o.o. podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jako zmiana umowy spółki. Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje z chwilą dokonania czynności prawnej. Podstawę opodatkowania w przypadku dopłat stanowi kwota tych dopłat, a stawka podatku wynosi 0,5% (por. art. 1 ust. 3 pkt 2, art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. c) oraz art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o PCC). PCC ujmuje się w księgach rachunkowych, w ciężar kosztów rodzajowych, zapisem:

Generalnie dopłaty nie zwiększają w spółce z o.o. podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Jak wynika z art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o PDOP, do przychodów nie zalicza się m.in. dopłat wnoszonych do spółki. Warunkiem zastosowania tego wyłączenia jest jednak wniesienie dopłat w trybie i na zasadach określonych w K.s.h. Co istotne, jeżeli wniesienie dopłat nastąpi z naruszeniem przepisów Kodeksu spółek handlowych, to wyłączenie z przychodów nie będzie miało zastosowania.

Ponieważ dopłaty nie są przychodem, wydatków poniesionych przez spółkę w związku z ich wniesieniem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP. Przede wszystkim chodzi tutaj o PCC od wniesienia dopłat oraz o ewentualne odsetki wypłacane wspólnikom, jeżeli z umowy spółki lub uchwały wspólników wynika, że wnoszone dopłaty są oprocentowane (por. art. 16 ust. 1 pkt 13a ustawy o PDOP).

Ponadto należy pamiętać, że u wspólników wnoszących dopłaty nie są one kosztem uzyskania przychodów (por. art. 16 ust. 1 pkt 53 ustawy o PDOP). Warto dodać, że nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na sfinansowanie odsetek od pożyczki zaciągniętej w celu wniesienia dopłat (tak wynika z wyroku NSA z 3 lipca 2012 r., sygn. akt II FSK 2620/10). Natomiast odsetki z tytułu oprocentowania dopłat przewidzianego w umowie spółki lub w uchwale wspólników są przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychodem takim nie są dla wspólników zwracane dopłaty (por. art. 12 ust. 4 pkt 21 ustawy o PDOP oraz art. 21 ust. 1 pkt 51 ustawy o PDOF).

Dekretacja:

Księgowania: