W świetle obowiązujących obecnie przepisów ustawy o rachunkowości, uproszczone sprawozdania finansowe za 2015 r. mogą sporządzić jednostki mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a i 1b ww. ustawy, oraz jednostki małe określone w art. 3 ust. 1c i 1d ww. ustawy. Minimalny zakres informacyjny, jaki musi być zawarty w sprawozdaniu finansowym sporządzanym przez te jednostki określono odpowiednio:
Co istotne, aby jednostka mała lub mikro mogła w ogóle skorzystać z uproszczeń przy sporządzaniu sprawozdania finansowego, konieczne jest podjęcie w tym zakresie formalnej decyzji przez jej organ zatwierdzający. Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości, organem zatwierdzającym jest organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego jednostki. Przykładowo w spółce akcyjnej organem zatwierdzającym jest walne zgromadzenie, które powinno podjąć stosowną decyzję w formie uchwały. Przypominamy, iż uchwały walnego zgromadzenia powinny być umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza (por. art. 421 § 1 K.s.h.).
Ponadto stosowne zmiany wynikające z ograniczenia zakresu informacji prezentowanych w sprawozdaniu należy zamieścić w polityce (zasadach) rachunkowości danej jednostki.
Jeśli organ zatwierdzający nie podejmie stosownej decyzji, to jednostka mikro lub mała (pomimo spełnienia pozostałych warunków określonych w ww. art. 3 ust. 1a i 1b oraz ust. 1c i 1d ustawy o rachunkowości) sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z załącznikiem nr 1 do ww. ustawy, czyli w pełnym zakresie.
Należy zauważyć, że ustawa o rachunkowości nie nakazuje sporządzania uproszczonych sprawozdań finansowych przewidzianych dla jednostek mikro (załącznik nr 4) i jednostek małych (załącznik nr 5), lecz wyłącznie stwarza taką możliwość.
Jednostka mikro może sporządzić uproszczone sprawozdanie finansowe według załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości. Obejmuje ono uproszczony bilans (wraz z informacjami ogólnymi) oraz uproszczony rachunek zysków i strat (por. art. 46 ust. 5 pkt 4 i art. 47 ust. 4 pkt 4 ww. ustawy). Taka jednostka może nie sporządzać informacji dodatkowej, pod warunkiem że przedstawi informacje uzupełniające do bilansu określone w załączniku nr 4 do ustawy (por. art. 48 ust. 3 ww. ustawy). Ponadto - na podstawie art. 48a ust. 3 oraz art. 48b ust. 4 ustawy o rachunkowości - może ona nie sporządzać zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych. Oznacza to, że jednostka mikro nie ma obowiązku sporządzania takich elementów sprawozdania finansowego jak zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym czy rachunek przepływów pieniężnych, nawet w przypadku, gdy jej sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu, jak to ma miejsce w każdym przypadku spółki akcyjnej.
Dodatkowo, jednostka mikro, która ma obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności, może nie sporządzać tego sprawozdania, pod warunkiem że w informacji dodatkowej (jeżeli jest sporządzana) lub jako informacje uzupełniające do bilansu przedstawi informacje dotyczące nabycia udziałów (akcji) własnych określone w załączniku nr 4 do ustawy o rachunkowości (por. art. 49 ust. 4 ww. ustawy).
W stosunku do sprawozdania finansowego jednostki mikro, tj. sporządzonego z zastosowaniem uproszczeń określonych w ustawie o rachunkowości, przyjmuje się, że przedstawia ono rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy tej jednostki (por. art. 49a ustawy o rachunkowości).
Zakres informacyjny sprawozdania finansowego dla jednostek małych został określony w załączniku nr 5 do ustawy o rachunkowości i obejmuje uproszczony bilans, uproszczony rachunek zysków i strat oraz informację dodatkową. W ramach uproszczeń jednostki małe mogą ponadto nie sporządzać zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym (art. 48a ust. 4 ww. ustawy) oraz rachunku przepływów pieniężnych (art. 48b ust. 5 ww. ustawy). Oznacza to, że przykładowo spółka akcyjna (każde jej roczne sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu), czy spółka z o.o. (której sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu po spełnieniu kryteriów określonych w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości), które przyjęły status jednostki małej (tj. spełniają ww. kryteria niezbędne do tego, aby stać się jednostką małą w świetle ww. ustawy) mogą nie sporządzać zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych.
Jednostka mała, która ma obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności, może nie sporządzać tego sprawozdania (por. art. 49 ust. 5 ww. ustawy), pod warunkiem że w informacji dodatkowej przedstawi informacje dotyczące nabycia udziałów własnych, o których mowa w art. 49 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy.
Ponadto jednostka mała, która zamierza sporządzić sprawozdanie z działalności, może nie wykazywać w tym sprawozdaniu wskaźników niefinansowych oraz informacji dotyczących zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia, o których mowa w art. 49 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Taką możliwość wprowadza art. 49 ust. 6 ww. ustawy.
Należy zauważyć, że bez względu na wielkość jednostki (duża, mała, mikro) obowiązuje zasada, że roczne sprawozdanie finansowe składa się z:
Jeżeli sprawozdanie finansowe podlega corocznemu badaniu, to obejmuje ponadto zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych.
Pełny zakres sprawozdania finansowego dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji określono w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości.
Uwzględniając obowiązujące przepisy ustawy o rachunkowości, organy zatwierdzające jednostek mikro i małych mogą podjąć decyzję, że ich roczne sprawozdania finansowe będą sporządzane według:
Jeżeli roczne sprawozdanie finansowe jednostki mikro lub małej podlega obowiązkowemu badaniu na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości, to zależnie od decyzji organu zatwierdzającego może ona sporządzić zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych określone w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości bądź zrezygnować z ich sporządzania. Formalnie organ zatwierdzający jednostki mikro lub małej ma większe niż wymienione wyżej możliwości doboru poszczególnych elementów rocznego sprawozdania finansowego. Stosowanie uproszczeń nie jest obowiązkowe, dlatego też mogą one dotyczyć tylko wybranych tytułów. Zauważyć bowiem należy, że w art. 3 ust. 1a oraz art. 3 ust. 1c ustawy o rachunkowości wymieniono generalnie wszystkie przepisy wprowadzające uproszczenia, odpowiednio dla:
Tym samym umożliwiono organowi zatwierdzającemu przyjęcie wszystkich ww. uproszczeń lub wyboru tylko niektórych z nich do stosowania przez jednostkę.
Oznacza to, że jednostka mikro lub mała może sporządzić poszczególne elementy sprawozdania finansowego według różnych załączników. Przykładowo organ zatwierdzający jednostki małej może podjąć decyzję, że bilans sporządzany będzie według załącznika nr 1, zaś rachunek zysków i strat oraz dodatkowe informacje i objaśnienia według załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości.
Naszym zdaniem - chociaż ustawa o rachunkowości daje możliwości wybiórczego stosowania uproszczeń w zakresie sprawozdawczości finansowej - wskazane byłoby stosowanie wzorców określonych w jednym wybranym załączniku.
 |
Sprawozdania finansowe dla jednostek małych i mikro dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl w zakładce Rachunkowość |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
