Projekt kolejnych zmian ustawy o rachunkowości - dalsze uproszczenia

Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji www.rcl.gov.pl opublikowano projekt z dnia 30 września 2014 r. ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw.

Projektowane zmiany wynikają z obowiązku implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zwanej dalej Dyrektywą 2013/34.

Jej celem jest poprawa warunków wykonywania działalności gospodarczej i ograniczenia lub zniesienia barier hamujących rozwój przedsiębiorczości, poprzez możliwość m.in. sporządzenia uproszczonego sprawozdania finansowego przez małe jednostki (poprzednia nowelizacja dotyczyła mikro jednostek), a także stosowania uproszczonych zasad rachunkowości dla szerszego katalogu jednostek niż dotychczas w zakresie umów leasingu, odroczonego podatku dochodowego oraz wyceny instrumentów finansowych.

Definicja małej jednostki

Zgodnie z ww. projektem, do jednostek małych zaliczane będą spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji), spółki cywilne oraz inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej oraz osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego: 17.000.000 zł,

b) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy: 34.000.000 zł,

c) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty: 50 osób.

Dodatkowo, z uproszczeń przewidzianych dla małych jednostek będą mogły korzystać także podmioty, które dobrowolnie prowadzą księgi rachunkowe pomimo braku takiego obowiązku.

Z katalogu małych podmiotów wyłączono jednostki zainteresowania publicznego oraz jednostki sektora finansów publicznych.

Uproszczenia przewidziane dla małych jednostek

Uproszczenia zaprezentowane w projekcie obejmują:

• możliwość sporządzania skróconego sprawozdania finansowego (jedynie uproszczonego bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej z ograniczoną ilością ujawnień określonych w załączniku nr 2 do projektu);
   
• zwolnienie ze sporządzania sprawozdania z działalności, pod warunkiem że niektóre informacje, objęte dotychczas jego zakresem informacyjnym, zostaną przez małe jednostki ujawnione w informacji dodatkowej;
   
• zwolnienie z obowiązku sporządzania zestawienia zmian w kapitale własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych.

Ponadto przewidziano dodatkowe uproszczenia - niezwiązane z Dyrektywą 2013/34 - polegające na możliwości:

1) klasyfikowania umów leasingu w sposób uproszczony, tj. według zasad określonych w przepisach podatkowych,

2) odstąpienia od ustalania aktywów i tworzenia rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

3) zwolnienia ze stosowania rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. nr 149, poz. 1674).

Warunkiem stosowania uproszczeń z pkt 1-3 jest spełnienie dwóch z trzech wielkości określonych dla małych jednostek w poprzednim roku obrotowym.

Inne zmiany przewidziane w projekcie

W przepisach projektu wprowadzono ponadto zmiany w zakresie:

• zdefiniowania pojęcia istotności poprzez przyjęcie, że informację należy uznać za istotną, jeżeli jej pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na decyzje podejmowane przez użytkowników na podstawie sprawozdań finansowych danej jednostki. Istotność poszczególnych pozycji ocenia się w kontekście innych podobnych pozycji. A zatem nie można uznać kilku pozycji za nieistotne, jeżeli łącznie stanowią one istotną pozycję;
   
• nowego zakresu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych (oraz usunięcia z ustawy o rachunkowości kategorii zysków i strat nadzwyczajnych) poprzez uzupełnienie wykazu pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych o koszty i przychody związane ze zdarzeniami losowymi;

w związku z tym jednostka nie będzie zobligowana do wyodrębnienia w księgach rachunkowych i prezentowania w rachunku zysków i strat informacji dotyczących strat i zysków nadzwyczajnych. W informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego wszystkie jednostki będą natomiast ujawniać kwotę i charakter poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów o nadzwyczajnej wartości lub które wystąpiły incydentalnie. Zdarzenia te na podstawie ich charakteru będą zakwalifikowane do odpowiednich kategorii kosztów lub przychodów;

• zniesienia obowiązku publikacji sprawozdań finansowych przez spółdzielnie w Monitorze Spółdzielczym, z jednoczesnym pozostawieniem obowiązku składania tych sprawozdań finansowych wraz z innymi dokumentami do Krajowego Rejestru Sądowego,
   
• doprecyzowania przepisów ustawy o rachunkowości w zakresie terminów przeprowadzania inwentaryzacji gruntów, w celu usunięcia wątpliwości interpretacyjnych; przyjęto, że inwentaryzacja gruntów odbywa się corocznie metodą weryfikacji,
   
• ujednolicenia przepisów w zakresie terminu przeliczania na walutę polską wielkości wyrażonych w euro, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości oraz art. 24a ust. 6 ustawy o PDOF, według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski (z 30 września) na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy,
   
• umożliwienia bankom przechowywania dowodów księgowych dotyczących poszczególnych rat kredytów i pożyczek w formie elektronicznej,
   
• sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych,
   
• wprowadzenia nowego sprawozdania dotyczącego płatności na rzecz administracji rządowych dla dużych jednostek.

Do tematu wprowadzenia planowanych zmian będziemy wracali na łamach naszego czasopisma.