Spółka dokonuje zakupów od kontrahenta krajowego. Faktury wystawiane są w euro. Według jakiego kursu ustalić wartość w złotówkach? Czy błędem będzie zastosowanie tego samego kursu co sprzedawca do ustalenia kwoty VAT?
Jeżeli polski podatnik wystawia polskiemu kontrahentowi fakturę w walucie obcej, to musi pamiętać, że – zgodnie z art. 106e ust. 11 ustawy o VAT – kwotę VAT wykazuje się w złotych przy zastosowaniu zasad przeliczania na złote przyjętych dla przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania. |
Zasady przeliczania kwot wykazywanych na fakturach wskazane są w art. 31a ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, przeliczenia na złote kwot wyrażonych w walucie obcej dokonuje się według kursu średniego danej waluty ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Podatnik może również wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez EBC na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W takim przypadku waluty inne niż euro należy przeliczyć z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro.
Jeżeli jednak podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, przeliczenia powinien dokonać według kursu średniego danej waluty ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury (lub odpowiedniego kursu EBC).
Przypominamy, że obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, w dniu dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem art. 19a ust. 5 i 7–11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1 ustawy o VAT. Tak więc za podstawowy termin powstania obowiązku podatkowego uznaje się chwilę dokonania dostawy towarów lub moment wykonania usługi. Ogólna zasada dotycząca powstania obowiązku podatkowego w VAT nie jest zatem związana z datą wystawienia faktury.
Jak wynika z pytania jednostka (nabywca) otrzymała od krajowego dostawcy fakturę wystawioną w walucie obcej. Problem dotyczy wyceny tej faktury i sposobu ujęcia w księgach rachunkowych.
Dla celów bilansowych zasady przeliczania na złote polskie transakcji wyrażanych w walutach obcych reguluje art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Na podstawie tego przepisu zobowiązania w walutach obcych wprowadza się do ksiąg po ich przeliczeniu według kursu średniego ogłoszonego dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień ich powstania, który pokrywa się najczęściej z dniem wystawienia faktury zakupu.
Z kolei dla celów podatkowych koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote – zgodnie z art. 15 ust. 1 updop i art. 11a ust. 2 updof – według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Jest to najczęściej data wystawienia faktury zakupu (por. art. 24c ust. 7 updof i art. 15a ust. 7 updop).
Przykład
Podatnik kupił i otrzymał towar 6 maja 2014 r. Fakturę w walucie obcej kontrahent wystawił 6 maja 2014 r., przeliczając kwotę VAT po średnim kursie NBP z 5 maja 2014 r., tj. po kursie z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego. Kwotę podatku wykazaną w fakturze nabywca uznał za kwotę podatku naliczonego. Do przeliczenia kosztu podatkowego nabywca zastosował średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury, czyli również kurs z 5 maja 2014 r. |
Przykład
Podatnik kupił i otrzymał towar 6 maja 2014 r. Fakturę w walucie obcej kontrahent wystawił 7 maja 2014 r., przeliczając kwotę VAT wykazaną w tej fakturze po średnim kursie NBP z 5 maja 2014 r. (tj. po kursie z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego). Kwotę podatku wykazaną w fakturze nabywca uznał za kwotę podatku naliczonego. Nabywca do przeliczenia kosztu podatkowego zastosował zaś średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury, czyli kurs z 6 maja 2014 r. |
Reasumując: Dla celów bilansowych i podatkowych do przeliczenia na złote transakcji zakupu stosuje się ten sam kurs, tzn. kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu (najczęściej jest to data wystawienia faktury zakupu). Jeżeli sprzedawca wystawi fakturę w dniu dokonania dostawy, to również on do przeliczenia transakcji zastosuje analogiczny kurs.
Kwotę zobowiązania wskazane jest ustalić jako sumę wartości netto przeliczonej po odpowiednim kursie i kwoty VAT wykazanej w fakturze w polskich złotych. |
W omawianej kwestii należy również uwzględnić przepisy regulujące zagadnienie różnic kursowych. Różnice kursowe dla celów podatkowych ustala się na podstawie jednej z metod wskazanych w art. 9b ust. 1 updop i art. 14b ust. 1 i 2 updof, tj. na podstawie:
1) art. 15a updop i art. 24c updof (tzw. metoda podatkowa), albo
2) przepisów o rachunkowości, pod warunkiem że w okresie nie krótszym niż trzy lata podatkowe, licząc od początku roku podatkowego, w którym została przyjęta ta metoda, sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe będą badane przez podmioty uprawnione do ich badania.
Generalnie dla celów podatku dochodowego różnice kursowe ustalane zgodnie z art. 15a updop oraz art. 24c updof odnoszą się do kwot netto kosztu lub przychodu, natomiast przy ustalaniu różnic kursowych dla celów ustawy o rachunkowości uwzględniane są kwoty brutto, a więc łącznie z VAT. |
Z uwagi na fakt, iż faktura zawiera także kwotę VAT wyrażoną w walucie obcej i w walucie polskiej oraz kwotę brutto wyrażoną w walucie obcej, która to kwota stanowi zobowiązanie lub należność jednostki do zapłaty, to w sensie ekonomicznym różnice kursowe powstają również na kwocie VAT. Różnice te można rozpatrywać w kategorii straty lub zysku, ale na podstawie ww. art. 15a updop i art. 24c updof nie mogą one zostać zaliczone do podatkowej kategorii przychodów, bądź kosztów. Innymi słowy, różnica kursowa powstała na kwocie VAT jest tylko kategorią ekonomiczną. Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe, w tym m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 5 lutego 2013 r., nr IPTPB3/423-411/12-2/KJ.
Wyjątek od powyższej zasady wystąpi w przypadku podmiotów, które ustalają różnice kursowe na podstawie przepisów o rachunkowości, wówczas to kosztem bądź przychodem będą różnice kursowe naliczone od całości (brutto) zobowiązania lub należności, a więc łącznie z VAT. Oznacza to, że różnice ustalone dla celów rachunkowych będą również rozliczane w przychody i koszty podatkowe. Potwierdzają to organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 14 września 2011 r., nr IBPBI/2/423-704/11/AP.
Przykład
Fakturę wystawiono w tym samym dniu, w którym dokonano dostawy towarów
I. Założenia:
1. Spółka z o.o. 6 maja 2014 r. nabyła towar od dostawcy krajowego za kwotę netto: 6.000 EUR plus 23% VAT. Fakturę wystawiono 6 maja 2014 r. Zapłaty dokonano 23 maja 2014 r.
2. Do obliczeń przyjęto:
a) średni kurs NBP z 5 maja 2014 r., z tabeli kursów 085/A/NBP/2014: 4,2056 zł/EUR,
b) średni kurs NBP z 22 maja 2014 r., z tabeli kursów 098/A/NBP/2014: 4,1755 zł/EUR.
3. Do rozchodu waluty z rachunku walutowego spółka stosuje kurs średni NBP z dnia poprzedzającego operację. Ponadto różnice kursowe rozlicza metodą podatkową. W przykładzie pomijamy ustalenie różnicy od własnych środków pieniężnych.
4. Na fakturze wykazano VAT należny w kwocie: 1.380 EUR × 4,2056 zł/EUR = 5.803,73 zł. Tak wykazana kwota podatku stanowi dla nabywcy VAT naliczony.
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
1. FZ – zakup towarów: | |||
a) wartość netto zakupu: 6.000 EUR × 4,2056 zł/EUR = | |
30 | |
b) VAT naliczony podlegający odliczeniu | 5.803,73 zł | |
|
c) wartość do zapłaty: 7.380 EUR × 4,2056 zł/EUR = | 31.037,33 zł | 21 | |
2. PZ – przyjęcie towarów do magazynu | 25.233,60 zł | 33 | 30 |
3. WB – zapłata za nabyty towar: 7.380 zł × 4,1755 zł/EUR = | 30.815,19 zł | 21 | |
4. PK – rozliczenie różnic kursowych: | |||
a) od wartości netto: 6.000 EUR × (4,2056 zł/EUR – 4,1755 zł/EUR) = | 180,60 zł | 21 | 75-0 |
b) od kwoty VAT: 5.803,73 zł – (1.380 EUR × 4,1755 zł/EUR) = | 41,54 zł | 21 | 75-0 |
III. Księgowania:
Przykład
Fakturę wystawiono po dostawie towarów
I. Założenia:
1. Spółka z o.o. 15 maja 2014 r. nabyła towar od dostawcy krajowego za kwotę netto: 6.000 EUR plus 23% VAT. Fakturę wystawiono 16 maja 2014 r. Zapłaty dokonano 23 maja 2014 r.
2. Do obliczeń przyjęto:
a) średni kurs NBP z 14 maja 2014 r., z tabeli kursów 092/A/NBP/2014: 4,1828 zł/EUR,
b) średni kurs NBP z 15 maja 2014 r., z tabeli kursów 093/A/NBP/2014: 4,1824 zł/EUR,
c) średni kurs NBP z 22 maja 2014 r., z tabeli kursów 098/A/NBP/2014: 4,1755 zł/EUR.
3. Do rozchodu waluty z rachunku walutowego stosuje kurs średni NBP z dnia poprzedzającego operację. Ponadto różnice kursowe rozlicza metodą podatkową. W przykładzie pomijamy ustalenie różnicy od własnych środków pieniężnych.
4. Na fakturze wykazano VAT należny w kwocie: 1.380 EUR × 4,1828 zł/EUR = 5.772,26 zł. Tak wykazana kwota podatku stanowi dla nabywcy VAT naliczony.
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
1. FZ z 16 maja 2014 r. – zakup towarów: | |||
a) wartość netto zakupu: 6.000 EUR × 4,1824 zł/EUR = | |
30 | |
b) VAT naliczony podlegający odliczeniu | 5.772,26 zł | |
|
c) wartość do zapłaty: 25.094,40 zł + 5.772,26 zł = | 30.866,66 zł | 21 | |
2. PZ – przyjęcie towarów do magazynu | 25.094,40 zł | 33 | 30 |
3. WB – zapłata za nabyty towar: 7.380 zł × 4,1755 zł/EUR = | 30.815,19 zł | 21 | |
4. PK – rozliczenie różnic kursowych: | |||
a) od wartości netto: 6.000 EUR × (4,1824 zł/EUR – 4,1755 zł/EUR) = | 41,40 zł | 21 | 75-0 |
b) od kwoty VAT: 5.772,26 zł – (1.380 EUR × 4,1755 zł/EUR) = | 10,07 zł | 21 | 75-0 |
III. Księgowania:
|