Osoba fizyczna otrzymała nieodpłatnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dwa ekspresy do kawy, z których jeden przeznaczony będzie na cele osobiste właściciela, a drugi na potrzeby prowadzonej działalności. Jak zaksięgować te operacje?
Otrzymana nieodpłatnie nagroda w formie ekspresu do kawy, który będzie przez jednostkę wykorzystywany w prowadzonej działalności, posiada określoną wartość użytkową. Tym samym spełnia definicję aktywów, określoną w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości. Na podstawie art. 28 ust. 2 tej ustawy, otrzymane nieodpłatnie aktywa wycenia się i ujmuje w księgach rachunkowych według ceny sprzedaży takich samych lub podobnych przedmiotów, czyli według ich aktualnej ceny rynkowej. Przepis ten stanowi bowiem, iż w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny – jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.
Wprowadzając otrzymane przez jednostkę składniki aktywów do ksiąg rachunkowych należy uwzględnić ponadto przepisy art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h) oraz art. 41 ustawy o rachunkowości. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h) ustawy o rachunkowości, otrzymane nieodpłatnie aktywa, w tym w drodze darowizny, zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych. Z kolei art. 41 ust. 2 ustawy o rachunkowości stanowi, iż przyjęte nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, środki trwałe zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów, o ile – stosownie do innych ustaw – nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Następnie zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od tych środków trwałych.
Jeśli nagroda przeznaczona na cele prowadzonej działalności gospodarczej (tutaj: w postaci ekspresu) spełnia kryteria określone w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości dla środków trwałych (tzn. przewidywany okres jej ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok, jest ona kompletna, zdatna do użytku i przeznaczona na potrzeby jednostki), to wprowadzenie jej do ewidencji środków trwałych pytającej jednostki odbędzie się zapisem:
|
Następnie równolegle do miesięcznych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się rozliczenia konta 84 w pozostałe przychody operacyjne, następującymi zapisami:
1) zaliczenie w koszty działalności operacyjnej miesięcznego odpisu amortyzacyjnego: |
– Wn konto 40-0 "Amortyzacja" lub odpowiednie konto zespołu 5, – Ma konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych" oraz |
2) zapis równoległy – rozliczenie przychodów: |
– Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów", – Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". |
Co istotne, ustawa o rachunkowości nie określa wartości, która stanowi o zaliczeniu do środków trwałych. Zasadniczo wszystkie składniki, które jednostka zamierza użytkować dłużej niż rok, spełniające pozostałe kryteria wymienione w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości, stanowią środki trwałe.
Jednostka może jednak w swojej polityce rachunkowości przyjąć zasadę, że składniki majątku nieprzekraczające pewnej wartości (np. 3.500 zł lub innej wartości ustalonej przez jednostkę zgodnie z zasadą ostrożności) nie są zaliczane w księgach rachunkowych do środków trwałych, lecz odnoszone są bezpośrednio w koszty zużycia materiałów w miesiącu oddania ich do używania – jeśli oczywiście nie zniekształci to obrazu sytuacji finansowej i majątkowej oraz wyniku finansowego jednostki.
Nieodpłatne przyjęcie ekspresu, którego wartość nie przekracza kwoty granicznej ustalonej przez jednostkę dla środków trwałych, zaksięgować można zapisem:
Przy czym wskazane jest ujęcie tak zakwalifikowanego składnika aktywów w pozabilansowej ewidencji ilościowej. Wynika to z konieczności kontrolowania przez jednostkę przedmiotów odpisanych jednorazowo w koszty jako materiały. |
Przykład
I. Założenia:
1. Osoba fizyczna otrzymała nieodpłatnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ekspres do kawy o wartości: 1.000 zł, który przekazała na potrzeby prowadzonej działalności.
2. Z zasad (polityki) rachunkowości jednostki wynika, że składniki majątku nieprzekraczające wartości 3.500 zł nie są zaliczane w księgach rachunkowych do środków trwałych, lecz odnoszone są bezpośrednio w koszty zużycia materiałów w miesiącu oddania ich do używania.
3. Ewidencję kosztów działalności operacyjnej jednostka prowadzi wyłącznie na kontach zespołu 4.
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
1. PK – nieodpłatne otrzymanie ekspresu do kawy i przekazanie go na potrzeby prowadzonej działalności | |
|
|
III. Księgowania:
Dla celów podatkowych nagrody otrzymane przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą stanowią przychód z tej działalności podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychód ten przedsiębiorca powinien podatkowo rozliczyć w okresie, w którym nagrodę uzyskał. Jednocześnie, skoro nabycie nagrody (ekspresu) nastąpiło nieodpłatnie, to jej wartość nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej. Nie został bowiem spełniony wymóg poniesienia kosztu (por. art. 22 ust. 1 updof). Równowartość ww. przychodu będzie stanowiła koszt podatkowy dopiero, jeśli podatnik uzyska przychód np. ze sprzedaży ekspresu.
Przykład
I. Założenia:
1. Osoba fizyczna otrzymała nieodpłatnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ekspres do kawy o wartości: 4.800 zł, który przekazała na potrzeby prowadzonej działalności.
2. Ekspres ujęto w ewidencji środków trwałych jednostki. Miesięczny odpis amortyzacyjny dokonywany od tego składnika majątku wynosi: 80 zł.
3. Ewidencję kosztów działalności operacyjnej jednostka prowadzi wyłącznie na kontach zespołu 4.
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
1. PK – nieodpłatne otrzymanie ekspresu do kawy i przyjęcie go do ewidencji środków trwałych | |
01 | 84 |
2. PK – miesięczny odpis amortyzacyjny | 80 zł | |
|
3. PK – odpisanie wartości otrzymanego środka trwałego na dobro pozostałych przychodów operacyjnych (proporcjonalnie do odpisów amortyzacyjnych) | 80 zł | 84 | 76-0 |
III. Księgowania:
Dla celów podatkowych, w sytuacji przedstawionej na przykładzie, wartość otrzymanej nieodpłatnie nagrody stanowi dla przedsiębiorcy przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej tej nagrody stanowią koszty uzyskania przychodu.
Jeśli w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przedsiębiorca otrzyma nagrodę rzeczową, ale nie ma zamiaru jej wykorzystywać w tej działalności i od razu przeznaczy ją na cele osobiste, to nagrody tej nie powinien ewidencjonować w swoich księgach rachunkowych. |
Otrzymaną nagrodę ujmuje się w księgach rachunkowych, gdy spełnia ona definicję aktywów, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem, przez aktywa rozumie się kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Korzyścią tą może być np. przychód ze sprzedaży rzeczy albo też korzyść z tytułu użytkowania rzeczy na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, w razie uznania jej np. za środek trwały (wyposażenie).
W przypadku gdy otrzymana w ramach działalności nagroda zostanie od razu przekazana na cele osobiste właściciela, nie może być uznana za składnik aktywów. Nie przyniesie ona bowiem w przyszłości żadnych korzyści ekonomicznych w działalności przedsiębiorcy.
Należy jednak pamiętać, iż wartość otrzymanej nagrody podatnik powinien statystycznie doliczyć do przychodów podatkowych z prowadzonej przez siebie działalności. Otrzymanie takiej nagrody w ramach prowadzonej przez osobę fizyczną działalności gospodarczej powoduje bowiem dla celów podatkowych powstanie przychodu z tej działalności.
|