Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  VAT i akcyza  »   Nowe zasady odliczania VAT w 2016 r. – kto musi ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Nowe zasady odliczania VAT w 2016 r. – kto musi stosować prewspółczynnik?

Poradnik VAT nr 2 (410) z dnia 20.01.2016
1. Zmiana zasad proporcjonalnego odliczania VAT

Zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom w odniesieniu do zakupów związanych z działalnością opodatkowaną podatkiem VAT, natomiast zakupy towarów i usług związane z czynnościami zwolnionymi z VAT, nie uprawniają do odliczenia VAT naliczonego. Przy zakupach związanych z działalnością "mieszaną" czyli zwolnioną z VAT i opodatkowaną, gdy nie można przypisać danego zakupu do danego rodzaju czynności, podatnicy dokonują odliczenia VAT proporcjonalnie. Do końca 2015 r. nie była natomiast uregulowana zasada postępowania w sytuacji gdy podatnik dokonywał zakupu towaru czy usługi związanego zarówno z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą, jak i z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. W rezultacie w takich przypadkach podatnicy odliczali VAT naliczony w całości. Od 1 stycznia 2016 r. podatnicy nie mogą już w tych sytuacjach odliczać VAT w pełnej wysokości.

Uwaga

Podatnicy, którzy dokonują zakupu towarów i usług związanych zarówno z wykonywaną działalnością gospodarczą, jak i z czynnościami pozostającymi poza regulacjami ustawy o VAT, od 1 stycznia 2016 r. na mocy art. 86 ust. 2a ustawy o VAT muszą ustalić proporcję (prewspółczynnik), według której odliczać będą VAT naliczony.


2. Podmioty, które stosują prewspółczynnik

Stosowanie ograniczeń w odliczaniu VAT poprzez tzw. prewspółczynnik, dotyczy podmiotów, które:

  • dokonują zakupu towarów i usług wykorzystywanych do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza,
     
  • nie mogą przyporządkować dokonanego zakupu jako służącego w całości do prowadzonej działalności gospodarczej.
Przykład

Fundacja działająca przy klubie piłkarskim poza statutową działalnością prowadzi również działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT (sprzedaż odzieży sportowej). Zarówno na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, jak i na potrzeby działalności statutowej fundacja wynajmuje lokal użytkowy, płacąc wynajmującemu miesięczny czynsz. Od dnia 1 stycznia 2016 r. podatnik może odliczać VAT z faktur dokumentujących najem proporcjonalnie – przy zastosowaniu prewspółczynnika.

Należy przy tym pamiętać, że odliczania VAT na podstawie prewspółczynnika nie stosuje się w odniesieniu do zakupu towarów i usług:

  • na potrzeby osobiste, w sytuacji gdy wykorzystanie tych towarów czy usług podlega opodatkowaniu na podstawie odpowiednio art. 7 ust. 2 lub art. 8 ust. 2 ustawy o VAT,
     
  • wykorzystywanych do nieodpłatnego użycia pojazdów samochodowych do innych celów niż działalność gospodarcza podatnika, które na mocy art. 8 ust. 5 ustawy nie podlega opodatkowaniu VAT.
Przykład

W 2015 r. podatnik zakupił samochód osobowy, który wykorzystywany jest przez niego na potrzeby działalności gospodarczej, ale również częściowo na potrzeby osobiste. Przy nabyciu samochodu podatnik odliczył 50% podatku naliczonego. Jego używanie do celów prywatnych, na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy o VAT nie podlega opodatkowaniu VAT. W stosunku do ww. samochodu nie mają zastosowania przepisy ograniczające odliczanie VAT przy zastosowaniu prewspółczynnika.


3. Sposoby określenia proporcji

Obowiązkiem podatnika, w sytuacji gdy wykonuje on oprócz działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT również działalność pozostającą poza zakresem tego podatku, jest ustalenie na podstawie danych za poprzedni rok podatkowy proporcji, w jakiej zakup służy wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, a w jakiej – innym celom, pozostającym poza regulacją ustawy o VAT. Zatem prewspółczynnik na 2016 r. ustalić należy w oparciu o dane z roku 2015.

Uwaga

Sposób określenia proporcji – zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT – powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Przy ustalaniu prewspółczynnika, należy pamiętać, że sposób określenia proporcji będzie najbardziej odpowiadał specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1) będzie zapewniał dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz

2) będzie obiektywnie odzwierciedlał część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie będzie możliwe.

W ustawie o VAT wskazano przykładowe dane, w oparciu o które podatnik będzie mógł wyznaczyć sposób określenia proporcji. Aby móc proporcję tę ustalić, zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy o VAT – podatnik może wykorzystać w szczególności następujące dane:

1) średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;

2) średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;

3) roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;

4) średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

Uwaga

Co do zasady podatnik może sam zdecydować w oparciu o jaką metodę ustali prewspółczynnik na dany rok. Metoda ta powinna odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

3.1. Prewspółczynnik ustalony na podstawie protokołu

Jeżeli podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i w stosunku do dokonywanych przez niego nabyć, prewspółczynnik ustalony na podstawie danych za ubiegły rok podatkowy (2015) byłby niereprezentatywny, może on na podstawie art. 86 ust. 2h ustawy o VAT – uzgodnić z organami podatkowymi (w formie protokołu) najbardziej reprezentatywny dla specyfiki prowadzonej działalności i dokonywanych nabyć sposób określenia proporcji odliczania podatku naliczonego.

Podobna zasada dotyczy podatników rozpoczynających w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza. Wówczas do obliczenia proporcji przyjąć powinien dane wyliczone szacunkowo, według prognozy ustalonej w formie protokołu z naczelnikiem urzędu skarbowego.

3.2. Szczególne zasady określania prewspółczynnika

W stosunku do niektórych podatników wskazano konkretne metody określania prewspółczynnika. Na podstawie art. 86 ust. 22 ustawy o VAT, Ministerstwo Finansów wydało rozporządzenie z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. poz. 2193).

Szczególne zasady określania prewspółczynnika dotyczą:

1) jednostek samorządu terytorialnego oraz utworzonych przez nie samorządowych jednostek budżetowych, czyli obsługujących jednostki samorządu terytorialnego urzędów i pozostałych samorządowych jednostek budżetowych oraz zakładów budżetowych,

2) państwowych jednostek budżetowych,

3) uczelni publicznych,

4) instytutów badawczych.

W przypadku jednostki samorządu terytorialnego – na podstawie § 3 ww. rozporządzenia, sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Dane, na podstawie których podmioty te ustalić muszą prewspółczynnik na 2016 r. prezentujemy poniżej w formie tabeli:

Rodzaj podmiotu Wzór – sposób określenia prewspółczynnika

Państwowe instytucje
kultury

X = A × 100
P

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez państwową instytucję kultury,
P przychody wykonane państwowej instytucji kultury.

Uczelnie
publiczne

X = A × 100
A + F

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A roczny obrót z działalności gospodarczej uczelni publicznej,
F sumę wykorzystanych przez uczelnię publiczną środków obejmującą m.in. wynikające ze sprawozdania z wykonania planu rzeczowo-finansowego uczelni:
1) dotacje oraz inne środki o podobnym charakterze przeznaczone w danym roku przez tę uczelnię na realizację zadań wskazanych w art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.), z wyłączeniami, które w niniejszym opracowaniu pomijamy,
2) środki na finansowanie nauki do wysokości poniesionych kosztów przez uczelnię w danym roku, oraz inne dotacje lub środki o podobnym charakterze (przy spełnieniu warunków określonych w omawianym rozporządzeniu).

Jednostki budżetowe

X = A × 100
D

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez jednostkę budżetową, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
D dochody wykonane jednostki budżetowej.

Zakłady
budżetowe

X = A × 100
P

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez zakład budżetowy, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
P przychody wykonane zakładu budżetowego.

Urzędy obsługujące jednostki samorządu terytorialnego

X = A × 100
DUJST

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
DUJST dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego.

Instytuty badawcze

X = A × 100
A + B

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A roczny obrót z działalności gospodarczej instytutu badawczego,
B środki na finansowanie nauki do wysokości poniesionych kosztów przez instytut badawczy w danym roku, w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki oraz inne dotacje lub środki o podobnym charakterze – przeznaczone przez ten instytut w danym roku na realizację badań naukowych, prac rozwojowych oraz innych zleconych zadań, których realizacja nie mieści się w działalności gospodarczej, z wyłączeniem dotacji przeznaczonych na stypendia dla uczestników studiów doktoranckich uczestniczących w realizacji badań naukowych lub prac rozwojowych.

Samorządowe instytucje kultury

X = A × 100
P

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
A roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez samorządową instytucję kultury,
P przychody wykonane samorządowej instytucji kultury.

Wskazane wyżej podmioty, dla których ustalono szczególne zasady ustalania prewspółczynnika nie muszą jednak stosować zawartych w rozporządzeniu zapisów. Mogą oni zastosować inny, bardziej ich zdaniem reprezentatywny sposób określenia proporcji, przy czym rezygnując ze stosowania przepisów rozporządzenia, nie będą mogli skorzystać z pewności prawa gwarantowanej tym aktem.


4. Zasady dokonywania rocznej korekty VAT

Podatnicy, którzy w 2016 r. będą odliczać VAT proporcjonalnie na podstawie art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, po zakończeniu roku podatkowego zobowiązani będą do dokonania korekty odliczonego podatku VAT na postawie wyliczonego za dany rok rzeczywistego wskaźnika proporcji (art. 90c ustawy o VAT). W art. 90c ust. 3 ustawy o VAT wskazano przy tym, iż dokonując korekty rocznej podatnik może przyjąć inny sposób określania proporcji, niż został przyjęty dla danego roku podatkowego, jeżeli byłby on bardziej reprezentatywny dla zakończonego roku.

Pamiętać przy tym należy, że przepis art. 90c ustawy o VAT ma zastosowanie do towarów i usług, które zostały nabyte przez podatników od 1 stycznia 2016 r., zatem pierwsza roczna korekta zostanie dokonana po zakończeniu 2016 r.


Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

VAT i akcyza - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.