Dokonanie jednorazowej sprzedaży nie czyni ze sprzedawcy podatnika VAT - wyrok WSA

(wyrok WSA w Olsztynie z 11 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Ol 51/15 - orzeczenie prawomocne)

Wspólnota mieszkaniowa była współużytkownikiem wieczystym gruntu budowlanego. Ponieważ w pewnym zakresie grunt był częścią pasa drogowego, miasto zwróciło się do wspólnoty o odsprzedaż tej części działki. Wspólnota się zgodziła, a pieniądze z tej sprzedaży zamierzała przeznaczyć na fundusz remontowy i estetyzację otoczenia budynku. Wspólnota nie prowadziła działalności gospodarczej; korzystała ze zwolnienia z VAT na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o VAT (tzw. zwolnienie podmiotowe). Miała jednak wątpliwości, czy sprzedając prawo użytkowania wieczystego ww. działki działała w charakterze "podatnika". Sama uznała, że nie, bo sprzedaż miała charakter jednorazowy i incydentalny.

Organ podatkowy miał jednak inne zdanie. Wyjaśnił on, że z punktu widzenia przepisów ustawy o VAT wspólnota mieszkaniowa jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która może posiadać podmiotowość podatkową. Czynności wykonywane przez wspólnotę, wykraczające poza zakres obowiązkowego zarządu określonego w ustawie o własności lokali, są dostawą towarów lub świadczeniem usług. Do takich czynności mają zastosowanie przepisy ustawy o VAT. Ponieważ sprzedaż, o której mowa we wniosku, wykraczała poza zakres obowiązkowego zarządu określonego w ustawie o własności lokali, to należało uznać, że dokonując tej sprzedaży wspólnota działała w imieniu własnym i na własną rzecz. Wspólnota działała zatem jak "podatnik", a sprzedaż ta podlegała przepisom ustawy o VAT jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Ponieważ przedmiotem sprzedaży było prawo wieczystego użytkowania terenu budowlanego, czynność ta nie uprawniała wspólnoty do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Tego zwolnienia nie stosuje się bowiem m.in. w przypadku sprzedaży terenów budowlanych (art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. d) ustawy o VAT).

Wspólnota nie zgodziła się ze stanowiskiem organu podatkowego i zaskarżyła wydaną w tej sprawie interpretację indywidualną. WSA, który sprawę te rozstrzygał, przyznał rację wspólnocie. Powołując się na orzeczenia TSUE sąd wyjaśnił, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma jednak charakteru decydującego. Sprzedawca może być uznany za "podatnika", niezależnie od częstotliwości dokonywania transakcji oraz od tego, czy prowadzi on działalność producenta, handlowca lub usługodawcy, pod warunkiem jednak, że transakcje nie stanowią jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Natomiast z gramatycznego brzmienia art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT wynika, że podatnikiem jest osoba dokonująca czynności jednorazowej, jednakże w "okolicznościach wskazujących na zamiar częstotliwy". Odnosząc się do stanu faktycznego, WSA uznał:

"(...) dokonując jednorazowej, incydentalnej sprzedaży, Wspólnota Mieszkaniowa nie działała w charakterze podatnika. Działania takie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. W związku z czym w takiej sytuacji sprzedaż gruntu należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W świetle powyższych ustaleń faktycznych i rozważań prawnych w rozpoznawanej sprawie Organ błędnie uznał, że sprzedaż zabudowanej działki gruntu odbywa się w ramach działalności gospodarczej. Skarżąca nie prowadzi działalności gospodarczej. Planowana sprzedaż zabudowanej działki gruntu dokonywana jest w ramach majątku prywatnego i jest dokonywana w ramach zwykłego wykonywania prawa własności. (...)"