Zasadą jest, że VAT od sprzedaży towarów czy usług rozlicza sprzedawca. Jednak w przypadku sprzedaży niektórych towarów ustawodawca przewidział szczególne zasady rozliczania VAT należnego, polegające na przeniesieniu obowiązku rozliczenia VAT z tytułu dostawy towaru ze sprzedawcy na nabywcę, który staje się również podmiotem uprawnionym do odliczenia podatku naliczonego od tej transakcji. Mechanizm ten ma zastosowanie do towarów wskazanych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT oraz w razie łącznego spełnienia poniższych przesłanek wynikających z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy:
a) dokonującym dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 (ze względu na wartość nieprzekraczającą kwoty 150.000 zł),
b) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15,
c) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 (przewidzianym dla towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT, od nabycia/importu/wytworzenia których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego).
W przypadku zaistnienia ww. warunków dostawca towaru jest zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu do urzędu skarbowego. Nie oznacza to jednak, że dostawca ten nie musi wykazać dokonanej sprzedaży w deklaracji VAT - wykazuje ją w poz. 31 jako dostawę towarów, dla których podatnikiem jest nabywca. Sprzedawca podaje jedynie wartość netto ww. dostawy w deklaracji za ten okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tej dostawy. Ponadto jest on zobowiązany do wystawienia faktury z dodatkową informacją: "odwrotne obciążenie" (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT), niezawierającej stawki i kwoty podatku (art. 106e ust. 4 pkt 1 ustawy).
Nabywca towarów objętych odwrotnym obciążeniem rozlicza podatek należny z tytułu dokonanej dostawy towarów, wykazując w poz. 31 i 32 deklaracji VAT wartość netto dostawy i wysokość podatku należnego. Zaś przy odliczeniu podatku naliczonego związanego z tą dostawą towarów (w tym przypadku kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego, o czym mowa w art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b) ustawy) ma zastosowanie art. 86 ust. 10 i art. 86 ust. 10b pkt 3 ustawy o VAT. Zgodnie z treścią art. 86 ust. 10 ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do danej transakcji. Z tym, że w przypadku dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 podatnikiem jest ich nabywca, prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje, pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tej transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.
Jak już wielokrotnie informowaliśmy na łamach naszego czasopisma, od 1 lipca 2015 r. wejdą w życie zmiany do ustawy o VAT wynikające z ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 605). Jedna ze zmian dotyczy rozszerzenia katalogu towarów objętych tzw. odwrotnym obciążeniem.
W wyniku nowelizacji ustawy o VAT odwrotnym obciążeniem zostały objęte m.in. następujące towary:
Ponadto, mechanizmem odwrotnego obciążenia objęto m.in.: telefony komórkowe, w tym smartfony, komputery przenośne takie jak: tablety, notebooki, laptopy, konsole do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem) i pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem - z wyłączeniem części i akcesoriów (poz. 28a-28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT).
Zgodnie z nowym art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, podatnikami będą również podmioty nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, z zastrzeżeniem ust. 1c, jeżeli łącznie spełnione będą trzy warunki:
a) dokonującym ich dostawy będzie podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie będzie zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
b) nabywcą będzie podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
c) dostawa nie będzie objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122.
Uwaga
Mechanizm odwrotnego obciążenia stosowany będzie tylko w sytuacji, gdy nabywcą towarów wymienionych w załączniku nr 11 ustawy będzie podatnik VAT czynny.
W przypadku gdy nabywcą ww. towarów będzie podatnik objęty zwolnieniem od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, jak również wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT, to rozliczenie tej transakcji dokonywane będzie przez sprzedawcę na zasadach ogólnych. Obecnie transakcję taką rozlicza nabywca, który musi odprowadzić podatek należny nie mając jednocześnie prawa do odliczenia podatku naliczonego.
W przypadku sprzedaży towarów wymienionych w poz. 28a-28c załącznika nr 11 do ustawy, tj. laptopów, komputerów, telefonów, w tym - smartfonów, konsoli do gier wideo, itp. mechanizm odwrotnego obciążenia będzie stosowany tylko wówczas, gdy łączna wartość towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20.000 zł netto (art. 17 ust. 1c ustawy).
Za jednolitą gospodarczo transakcję uznawać się będzie transakcję objętą umową, bez względu na to, ile dostaw będzie realizowanych w ramach tej umowy, nawet jeżeli będą one dokonane na podstawie odrębnych zamówień i wystawionych faktur. Za taką transakcję będzie się również uznawało transakcję obejmującą więcej niż jedną umowę, jeżeli okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana, będą odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie elektroniką.
Przykład
Załóżmy, że w lipcu 2015 r. podatnik VAT czynny zamówi dostawę tabletów w dziesięciu odrębnie fakturowanych transzach, z których każda obejmować będzie 5 sztuk o wartości netto 500 zł za sztukę. Ponieważ łączna wartość dostarczonych towarów wyniesie 25.000 zł (5 szt. × 500 zł × 10), zastosowanie znajdzie mechanizm odwrotnego obciążenia (VAT będzie musiał zatem rozliczyć nabywca). |
W nowych regulacjach ustalono także, iż obniżenie wartości dostaw dokonywanych w ramach jednolitej transakcji gospodarczej (np. w przypadku udzielenia rabatu, w wyniku którego wartość transakcji ulegnie zmniejszeniu do kwoty niższej niż 20.000 zł) nie wpłynie na określenie podatnika obowiązanego do rozliczenia podatku od takiej transakcji.
Zgodnie z dodanym art. 101a, podatnicy dokonujący dostaw towarów lub świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca, w przypadkach, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT, od 1 lipca br. będą mieli obowiązek składania w urzędzie skarbowym zbiorczych informacji o dokonanych dostawach towarów oraz świadczonych usługach. Informacje podsumowujące w obrocie krajowym składane będą za okresy rozliczeniowe, w których powstał obowiązek podatkowy, w terminach przewidzianych dla złożenia przez podatnika deklaracji podatkowych, o których mowa w art. 99 ust. 1-3 ustawy o VAT, czyli zasadniczo w terminie do 25. dnia miesiąca następującym po każdym miesiącu, jeżeli podatnik wybrał rozliczanie miesięczne.
|
Terminarze obowiązujących rozliczeń podatkowych dostępne są w serwisie www.terminy.gofin.pl |
Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia z 27 kwietnia 2015 r. w sprawie wzoru informacji podsumowującej w obrocie krajowym, który dostępny jest na stronie internetowej http://legislacja.rcl.gov.pl.
Projektowany wzór "Informacji podsumowującej/korekty informacji podsumowującej w obrocie krajowym" (VAT-27), zawiera m.in.:
We wzorze zawarto także informację o możliwości składania przez podatnika formularza VAT-27 za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Projektowane rozporządzenie ma wejść w życie 1 lipca 2015 r., a wzór określony w załączniku (VAT-27) będzie stosowany począwszy od rozliczenia za okresy rozliczeniowe następujące po drugim kwartale 2015 r.
W art. 3 i 4 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo zamówień publicznych wprowadzono także przepisy przejściowe w zakresie rozliczeń transakcji objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia, na mocy których m.in.:
|