Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  VAT i akcyza  »   Przedmiotowe wyłączenia i ograniczenia w odliczaniu VAT
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przedmiotowe wyłączenia i ograniczenia w odliczaniu VAT

Poradnik VAT nr 24 (384) z dnia 20.12.2014

Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług w zakresie, w jakim dokonane zakupy mają związek z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi. Nie musi to być związek bezpośredni, bowiem żaden z obowiązujących przepisów nie narzuca takiego wymogu, jednak podatnik musi udowodnić, w razie wątpliwości, że zakup, którego dokonał służy, czy też służyć będzie w przyszłości działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

W przepisach ustawy o VAT ustawodawca zawarł jednak szereg wyłączeń, bądź też ograniczeń w prawie do odliczenia podatku naliczonego. Niektóre z wyłączeń mają charakter podmiotowy – co oznacza, że dany podmiot pozbawiony został przez ustawodawcę możliwości odliczania podatku VAT. Inne natomiast są wyłączeniami o charakterze przedmiotowym – wyłączającym bądź ograniczającym prawo do odliczenia podatku ze względu na rodzaj wykonywanych czynności.

1. Usługi noclegowe i gastronomiczne

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego w odniesieniu do nabywanych usług noclegowych i gastronomicznych (z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób). Należy jednak zauważyć, że zawierając w ustawie taki zakaz ustawodawca nie zdefiniował odrębnie ani usług noclegowych, ani gastronomicznych.

Można w tej sytuacji posiłkować się klasyfikacją statystyczną, wykładnią językową tych pojęć, jak również przepisami unijnymi.

W Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w sekcji I sklasyfikowane są "Usługi związane z zakwaterowaniem i usługi gastronomiczne", które podzielono na dwa działy:

  • 55 – "Usługi związane z zakwaterowaniem" oraz
     
  • 56 – "Usługi związane z wyżywieniem, gdzie zostały wyodrębnione:

1) "Usługi restauracji i pozostałych placówek gastronomicznych" (PKWiU 56.1) oraz

2) "Usługi przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering) i pozostałe usługi gastronomiczne" (PKWiU 56.2).


2. Błędy w dokumentach pozbawiające podatnika prawa do odliczenia

Wyłączenie z prawa do odliczenia podatku naliczonego dotyczy również:

  • sprzedaży, która została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący;
     
  • transakcji udokumentowanych fakturą, które nie podlegają opodatkowaniu lub są zwolnione od podatku;
     
  • przypadków gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:

a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,

b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,

c) potwierdzają czynności, mające na celu obejście przepisów, nieważne lub pozorne – w części dotyczącej tych czynności;

  • faktur, faktur korygujących wystawionych przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami, które nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;
     
  • faktur, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności.
Przykład

Podatnik wystawił fakturę dokumentującą usługę zarządzania funduszami inwestycyjnymi, która jest zwolniona z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT. W fakturze wykazał podatek od tej usługi ze stawką podstawową (23%). Nabywca usługi – nawet w przypadku gdy uiścił należność wraz z określonym w fakturze podatkiem VAT – nie ma prawa do jego odliczenia.


Przykład

Podatnik wystawił na rzecz firmy Alfa fakturę dokumentującą sprzedaż towaru, choć strony między sobą ustaliły, że towar ten zostanie własnością podatnika. W takim przypadku umowa kupna-sprzedaży jest uznawana za umowę pozorną. Faktura dokumentująca tę fikcyjną sprzedaż nie uprawnia nabywcy do odliczenia podatku naliczonego.


3. Ograniczone prawo do odliczenia VAT przy nabyciu pojazdów samochodowych

Zgodnie z ogólną zasadą przewidzianą w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT od wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego.

Ustawodawca przyjął założenie, że pojazdy te – co do zasady – wykorzystywane są zarówno do działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych, czyli do tzw. działalności mieszanej. W art. 86a ust. 2 ustawy wskazano katalog wydatków, do których stosuje się ograniczenie. Są to wydatki związane z: nabyciem, importem lub wytworzeniem tych pojazdów, części składowych do nich, używaniem tych pojazdów w ramach umowy najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze (czynsz, raty lub inne płatności wynikające z takiej umowy), nabyciem paliw do ich napędu, serwisowaniem, naprawą i konserwacją oraz nabyciem innych towarów i usług związanych z eksploatacją i użytkowaniem tych pojazdów.

Do końca czerwca 2015 r. "przedłużono" zakaz odliczania VAT od zakupu paliwa do niektórych pojazdów. Dotyczy to paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu:

1) samochodów osobowych,

2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:

a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,

b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,

c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.

Dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń), o których mowa wyżej, powinna wynikać z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Jeżeli w ww. dokumentach nie ma określonej dopuszczalnej ładowności lub liczby miejsc, pojazd należy uznać za samochód osobowy.

Natomiast odliczenie VAT w pełnej wysokości przysługuje (przy założeniu związku z czynnościami opodatkowanymi) w odniesieniu do wydatków (art. 86a ust. 3):

1) związanych z pojazdami wykorzystywanymi przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej,

2) związanych z pojazdami konstrukcyjnie przeznaczonymi do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą,

3) dotyczących nabycia towarów montowanych w pojazdach samochodowych i związanych z nimi usług montażu, napraw i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Zgodnie z art. 86a ust. 4 ustawy o VAT pojazdy uznawane są za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika w przypadkach jeżeli:

1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza na określonych przez podatnika zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.


4. Rejestracja jako warunek odliczania podatku VAT

W myśl art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7 tej ustawy.

Obecnie organy podatkowe pozwalają na odliczenie podatku naliczonego od zakupów dokonanych przed rejestracją, pod warunkiem, że w okresie, kiedy składana jest deklaracja VAT, podatnik jest już zarejestrowany na potrzeby rozliczania tego podatku. Przyjmują, iż status danego podmiotu jako podatnika VAT jest kategorią obiektywną i jest on niezależny od dokonania rejestracji.

W związku z wykazywanym w deklaracji podatkiem naliczonym od zakupów dokonanych przed rejestracją dla potrzeb VAT, związanych z planowaną dopiero w przyszłości działalnością gospodarczą, warto pamiętać, że dopóki podatnik działalności takiej nie podejmie, w deklaracji (deklaracjach) wykazywać będzie wyłącznie kwoty podatku naliczonego. Oznacza to w konsekwencji, że – jeżeli zdecyduje o wykazaniu kwoty tego podatku do zwrotu bezpośredniego – zwrot ten otrzymać może, co do zasady, w najdłuższym ustawowym terminie, czyli w ciągu 180 dni od dnia złożenia deklaracji.

Jedynie na pisemny wniosek podatnika urząd skarbowy dokona zwrotu VAT w terminie 60 dni, lecz warunkiem będzie złożenie zabezpieczenia majątkowego.

Zabezpieczenie składane jest w wysokości odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu w formie:

1) gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej;

2) poręczenia banku;

3) weksla z poręczeniem wekslowym banku;

4) czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku;

5) papierów wartościowych na okaziciela o określonym terminie wykupu wyemitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, bankowych papierów wartościowych i listów zastawnych o określonym terminie wykupu, wyemitowanych we własnym imieniu i na własny rachunek przez podmiot mogący być gwarantem lub poręczycielem zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.).


Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

VAT i akcyza - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.