Odliczanie VAT od wydatków związanych z organizacją szkolenia

Ponieśliśmy wydatki z tytułu najmu sali konferencyjnej, zakupu usługi hotelowej i serwisu kawowego (napoje i ciasteczka). Wszystkie ww. elementy były wyszczególnione na fakturze i opodatkowane według właściwej dla nich stawki VAT (usługa hotelowa 8%, pozostałe usługi - 23%). Czy możemy odliczyć VAT od poszczególnych usług? Zaznaczam, że ww. wydatki ponieśliśmy w związku z organizacją szkolenia, które było związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Usługa zorganizowania szkolenia jako usługa kompleksowa

W praktyce zazwyczaj stawiana jest teza, że usługa złożona (kompleksowa) to usługa składająca się z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi do jednego celu. Jeżeli zatem z ekonomicznego i gospodarczego punktu widzenia dane świadczenie obejmuje jedną czynność, to nie powinna być ona sztucznie dzielona i opodatkowana odrębnie. W przypadku jednej złożonej transakcji dane świadczenie musi być uznane za pomocnicze względem świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi dla klientów celu samego w sobie, lecz jako środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze świadczenia głównego.

WAŻNE: Uznanie usługi za kompleksową oznacza, że wszystkie elementy wchodzące w skład tej usługi powinny być rozliczone łącznie, razem z usługą główną.

Za usługę kompleksową może być uznana usługa zorganizowania szkolenia, czy konferencji, na którą składa się m.in. usługa najmu sali konferencyjnej, usługa hotelowa i gastronomiczna. Potwierdzają to także organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 25 października 2013 r., nr IPPP2/443-885/13-2/KOM, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 9 lipca 2013 r., nr IBPP2/443-325/13/ICz, czy Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 27 lutego 2013 r., nr IPTPP2/443-1008/12-2/JN.

Jeżeli zatem celem usługi, o której mowa w pytaniu, było kompleksowe zorganizowanie szkolenia (konferencji), to usługa ta powinna być opodatkowana jedną stawką VAT (zasadniczo 23%). VAT od zakupu takiej usługi podlega odliczeniu, jeżeli istnieje związek wydatku z czynnościami opodatkowanymi (ten warunek w przedmiotowej sprawie jest spełniony). Nie ma znaczenia, że w skład tej usługi wchodzą usługi noclegowe czy gastronomiczne, od których istnieje ustawowy zakaz odliczania VAT (patrz: art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w przytoczonej wyżej interpretacji indywidualnej z 9 lipca 2013 r. Czytamy w niej:

"(…) w świetle (…) art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy (o VAT - przyp. red.), podatek naliczony z tytułu nabycia usług noclegowych i gastronomicznych - co do zasady - nie podlega odliczeniu. Powyższe ograniczenie nie ma jednak zastosowania w sytuacji, gdy przedmiotem zakupu jest kompleksowa usługa organizacji konferencji dla klientów, czyli co do istoty jedna usługa, na którą składają się poszczególne elementy, w tym usługi gastronomiczne i noclegowe.

Mając na uwadze powyżej przedstawiony opis sprawy i obowiązujący stan prawny oraz fakt, że pytanie dotyczy wydatków ponoszonych w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę opodatkowanej działalności gospodarczej, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na wystawionej przez hotel fakturze VAT dokumentującej nabycie kompleksowej usługi organizacji konferencji dla klientów Spółki niezależnie od rodzajów elementów kosztowych/składowych wchodzących w skład kompleksowej usługi świadczonej przez hotel (organizatora). (…)"

Odliczanie VAT od usług odrębnych i niezależnych

Jeżeli podatnik nabywa odrębne i niezależne usługi, prawo do odliczenia VAT należy rozpatrzyć osobno dla każdej usługi.

Niewątpliwie od usługi najmu sali konferencyjnej podatnik może odliczyć VAT. Wydatek ten związany jest bowiem z wykonywaniem czynności opodatkowanych i nie ma ustawowego zakazu odliczania VAT od tego typu zakupów.

Z kolei VAT od zakupu usługi hotelowej - jak już wspomnieliśmy - nie podlega odliczeniu. Wynika to z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Nie wydaje się jedynie, aby w przedmiotowej sprawie odrębną usługą był zakupiony serwis kawowy. W pytaniu nie sprecyzowano, o jaką dokładnie usługę tu chodzi, ale zakładamy, że dotyczy to napojów i ciasteczek podawanych podczas szkolenia. Jeśli tak jest, to usługa ta - jako element najmu sali konferencyjnej - powinna być wliczona do wartości usługi najmu i opodatkowana tak jak ta usługa. W konsekwencji podatnik mógłby odliczyć od niej VAT (tak jak od najmu). Bez znaczenia byłoby w tym przypadku, że wartość serwisu kawowego została wyszczególniona w osobnej pozycji faktury (choć - co do zasady - powinna być wliczona do wartości usługi głównej).

Gdyby natomiast zakup kawy czy ciasteczek był usługą odrębną i niezależną (tj. np. zakup kawy i ciasteczek w kawiarni hotelowej przez uczestników szkolenia), usługę tę należałoby zakwalifikować do usług gastronomicznych. Do takich usług zalicza się bowiem m.in. usługi przygotowywania i podawania posiłków i napojów gościom siedzącym przy stołach w restauracjach, kawiarniach i podobnych placówkach gastronomicznych zapewniających obsługę kelnerską (PKWiU 56.10.11.0). Od zakupu takich usług VAT nie podlega odliczeniu.

Podsumowując:

Nie znając dokładnie okoliczności faktycznych, trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy podatnik może odliczyć cały VAT wykazany w otrzymanej fakturze. Jeżeli przedmiotem zakupu była kompleksowa usługa zorganizowania szkolenia, VAT podlega odliczeniu w całości. Istnieje bowiem związek zakupu z czynnościami opodatkowanymi. W takim jednak przypadku należałoby przeanalizować zasadność zwrócenia się do kontrahenta o wystawienie faktury korygującej. Usługa kompleksowa powinna być bowiem opodatkowana jedną stawką VAT.

Jeżeli natomiast faktycznie podatnik nabył dwie odrębne usługi, tj. usługę najmu sali konferencyjnej (łącznie z serwisem kawowym) i usługę noclegową (np. zakup na podstawie dwóch odrębnych umów), odliczenia VAT mógłby dokonać tylko od tej pierwszej usługi.