Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia (art. 20 ust. 5 ustawy o VAT).
Wpłata zaliczki przed dokonaniem transakcji wewnątrzwspólnotowych nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.
W odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tych towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej.
Natomiast w przypadku przemieszczenia towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej na terytorium naszego kraju do magazynu konsygnacyjnego:
Generalna zasada dotycząca powstania obowiązku podatkowego w WNT wyrażona w art. 20 ust. 5 ustawy kładzie nacisk na datę wystawienia faktury przez dostawcę. Problem jednak mogą stanowić przypadki, w których sprzedawca wystawi fakturę jeszcze przed dokonaniem dostawy. W takiej sytuacji powstają wątpliwości, czy można przyjąć, że jest to faktura dokumentująca dostawę, czy jest to "pusta faktura", która nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego. Pojęcie faktury w ustawie o VAT używane jest bowiem w znaczeniu dokumentu, który potwierdza dokonanie czynności podlegających VAT.
Niestety, dotychczas opinie organów podatkowych w tej kwestii były rozbieżne. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 8 października 2013 r., nr ILPP4/443-350/13-2/EWW uznał, że faktura wystawiona przed dokonaniem dostawy decyduje o dacie powstania obowiązku podatkowego. W uzasadnieniu wydanej interpretacji Dyrektor wyjaśnił, iż:
"(…) Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT, zarejestrowanym w Polsce na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. W czerwcu Zainteresowany wpłacił zaliczkę do niemieckiej spółki «X» na poczet przyszłej transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Wpłacona zaliczka nie obejmowała całej ceny przyszłej transakcji, tylko jej część. Transakcja wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów od spółki «X» do Wnioskodawcy nastąpiła we wrześniu 2013 r. W czerwcu spółka «X» wystawiła fakturę na poczet tej przyszłej transakcji wewnątrzwspólnotowej. Faktura ta nie obejmuje tylko kwoty zaliczki wpłaconej w czerwcu, ale obejmuje całą kwotę transakcji do której doszło we wrześniu. (…)
(…) obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów powstaje (…) z chwilą wystawienia faktury dokumentującej tę transakcję, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. Natomiast z tytułu wpłaty zaliczki na poczet przyszłego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie powstaje u polskiego podatnika obowiązek podatkowy.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny (…) stwierdzić należy, że w sytuacji gdy przed wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów Zainteresowany uiścił część należności za towary (wpłacił zaliczkę), nie powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu.
Zatem stanowisko Spółki, zgodnie z którym obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrz-wspólnotowego nabycia towarów dokonanego we wrześniu powstał w dniu wystawienia faktury przez spółkę niemiecką (czerwiec) należy uznać za prawidłowe. (…)"
Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 18 listopada 2013 r., nr IBPP4/443-387/13/BP wyraził inne zdanie na ten temat. Dyrektor IS wyraźnie wskazał, że obowiązek podatkowy w WNT powstaje dopiero po dostawie towarów. Uzasadniając swoje stanowisko, Dyrektor IS wyjaśnił, że:
"(…) faktury: pierwsza i druga, wystawione z datą wcześniejszą niż miała miejsce dostawa, nie można uznać za dokumentujące wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, gdyż towary w momencie wystawienia ww. faktur nie są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. W efekcie ich wystawienie nie spowodowało dla Spółki powstania obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Obowiązek podatkowy w przedmiotowej sprawie powstanie po dostawie towarów, tj. w przypadku gdy trzecia faktura została wystawiona pomiędzy dostawą towarów, a 15. dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru z chwilą wystawienia faktury. Natomiast w przypadku gdy trzecia faktura wystawiona jest po 15. dniu miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru, obowiązek podatkowy powstanie 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru. (…)"
Jeśli więc dostawca wystawi przed dokonaniem dostawy fakturę zaliczkową, to z całą pewnością nie powstanie obowiązek podatkowy w WNT. Gdyby jednak wystawił fakturę na całą kwotę należności, to należałoby przeanalizować czy w tej sytuacji jest to faktura dokumentująca konkretną dostawę. Wydaje się, że jeśli podstawowe parametry transakcji są wystarczająco skonkretyzowane, czyli wiadomo co jest przedmiotem umowy kupna-sprzedaży, jaka jest ilość tych towarów, znane są ich cechy szczególne, to do powstania obowiązku podatkowego może dojść już na skutek samego wystawienia faktury.
Warto przy tym pamiętać, że faktury wystawiane przez zagranicznych kontrahentów są wystawiane zgodnie z przepisami obowiązującymi w ich państwach. Być może przepisy te dopuszczają wystawienie faktury z tytułu WDT zanim dojdzie do dostawy.
Dyrektywa w sprawie VAT wskazuje, że w przypadku WDT fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miało miejsce zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego (art. 222 dyrektywy). Przepisy unijne wskazują więc jedynie ostateczny termin wystawienia faktury. Teoretycznie zatem, taka faktura może być wystawiona nawet miesiąc przed dokonaniem dostawy, co spowoduje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą wystawienia faktury.
Ustawodawca krajowy nie uregulował odrębnie zasad wystawiania faktur dokumentujących WDT, przez co przyjmuje się powszechnie, że należy stosować te same zasady, które obowiązują dla transakcji krajowych.
W 2014 r., w związku z dodanym art. 106i ust. 7 ustawy, faktury mogą być wystawione także 30 dni przed dokonaniem dostawy towaru, wykonaniem usługi czy otrzymaniem całości lub części zapłaty. Ustawodawca dopuszcza zatem możliwość dokumentowania transakcji zanim jeszcze dojdzie do dostawy towarów.
Jeżeli więc przyjmiemy, że w Polsce wystawienie faktury dokumentującej WDT przed dokonaniem dostawy rodzi obowiązek podatkowy, to na zasadzie analogii, otrzymanie takiej faktury przez polskiego podatnika powinno generować obowiązek podatkowy w WNT po stronie nabywcy.
Skoro więc obowiązek podatkowy w WNT związany jest generalnie z terminem wystawienia faktury przez dostawcę, to biorąc pod uwagę fakt, że można ją wystawić przed dokonaniem dostawy, należałoby przyjąć, że faktura wystawiona przed dokonaniem transakcji generuje ten obowiązek.
Powyższe rozwiązanie pozwala na sprawne funkcjonowanie systemu podatkowego w UE. Unijny dostawca wystawiając fakturę (nawet z wyprzedzeniem) musi wykazać WDT i jeśli uznamy, że faktura ta rodzi również obowiązek podatkowy w WNT, to obaj podatnicy powinni zadeklarować uczestnictwo w transakcji wewnątrzwspólnotowej za ten sam okres, co umożliwi organom podatkowym kontrolę prawidłowości dokonanych rozliczeń.
Jednak w związku z istniejącymi wątpliwościami i dotychczasowym, niejednolitym stanowiskiem organów podatkowych, trudno jest przewidzieć, jakie stanowiska będą zajmowały organy podatkowe. Na rozstrzygnięcie w tej kwestii należy trochę poczekać.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
