Rozliczenie zakupu towaru od kontrahenta krajowego, gdy należność wyrażona jest w walucie obcej

Kupiliśmy towar od kontrahenta polskiego. Należność wyrażona jest w euro. Kontrahent wystawił fakturę kilka dni po dostawie. Jak przeliczyć tę fakturę dla celów podatku dochodowego i VAT? Proszę o podanie przykładu liczbowego.

Kontrahenci mogą dowolnie wybrać walutę, w której będą dokonywane między nimi rozliczenia i płatności. Szczegółowo o rozliczeniu zakupu, gdy należność wyrażona jest w walucie obcej - na przykładzie podatnika prowadzącego podatkową księgę przychodów i rozchodów - pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 23 z 10 sierpnia br., w artykule pt. "Faktura zakupowa w walucie obcej - rozliczenie u podatnika prowadzącego podatkową księgę przychodów i rozchodów". W tym artykule skrótowo przybliżamy zasady rozliczenia takiego zakupu, uwzględniając fakt, że sprzedawca wystawił fakturę kilka dni po dokonaniu dostawy oraz zakładając, że podatnik prowadzi księgi rachunkowe.

Rozliczenie dla celów VAT

Nie ma odrębnych przepisów, które regulowałyby sposób przeliczania przez nabywcę kwot wyrażonych w walucie obcej. Przepisy odnoszą się bowiem do przeliczania podstawy opodatkowania, a taka "podstawa" występuje zasadniczo u sprzedawcy (pomijamy wyjątki, gdy nabywca rozlicza VAT w ramach np. odwrotnego obciążenia). Niemniej jednak przyjmuje się, że do przeliczania kwot podanych w walutach obcych nabywca stosuje te same zasady, co sprzedawca. Nie ma jedynie konieczności dokonywania odrębnego przeliczenia na złote kwoty podatku wykazanej w fakturze, gdyż na tej fakturze kwota ta powinna być podana w PLN (pomimo, że należność wykazana jest w walucie obcej - patrz art. 106e ust. 11 ustawy o VAT). W związku z tym przyjmuje się, że nabywca może odliczyć VAT w takiej wysokości, w jakiej kwotę tego podatku podał na fakturze sprzedawca.

Przypominamy, że generalnie kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote stosując średni kurs NBP ogłoszony na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (lub ostatni kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego). Nieco inne zasady stosuje się wprawdzie w sytuacji, gdy faktury wystawiane są przed powstaniem obowiązku podatkowego (generalnie - przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi), ale nie mają one tu zastosowania. W pytaniu wskazano bowiem, że faktura wystawiana jest po dokonaniu dostawy. W takim przypadku przeliczenia dokonuje się zatem zasadniczo przy zastosowaniu średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania tej dostawy (lub odpowiedniego kursu EBC) - przy założeniu, że wcześniej nie otrzymano zapłaty.

Przeliczenie kosztu podatkowego

Koszty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. U podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów dniem poniesienia kosztu jest generalnie dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu. Natomiast u podatników prowadzących księgi rachunkowe - dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury/rachunku albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury/rachunku (z nieistotnymi tu wyjątkami).

Niemniej jednak przyjmuje się, że do przeliczenia na złote kosztu wyrażonego w walucie obcej stosuje się średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury przez kontrahenta. Taki wniosek jest stawiany w związku z regulacjami dotyczącymi ustalania różnic kursowych. Dla tych celów bowiem za koszt poniesiony uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury/rachunku albo innego dowodu w przypadku braku faktury/rachunku (art. 24c ust. 7 ustawy o PDOF i art. 15a ust. 7 ustawy o PDOP).

W razie, gdy przedmiotem zakupu są towary handlowe, a podatnik prowadzi księgi rachunkowe, to zakup ten może być ujęty w kosztach podatkowych dopiero w momencie sprzedaży tego towaru (tzw. koszt bezpośredni). Nie zmieni to jednak zasad przeliczenia na złote kosztu poniesionego w walucie obcej. Także w tym przypadku do jego wyceny należy zastosować średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury.

WAŻNE: Jeżeli faktura w walucie obcej wystawiana jest po dokonaniu dostawy, to zazwyczaj kurs, jaki należy zastosować do przeliczenia kwot wykazanych w tej fakturze, będzie inny dla celów VAT i podatku dochodowego.

Dla celów bilansowych do przeliczenia kwot wykazanych na fakturze w walucie obcej można zastosować ten sam kurs, co dla celów podatku dochodowego (czyli kurs z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury). Nie powinno być jednak błędem, jeżeli podatnik zastosuje kurs właściwy dla celów VAT (czyli kurs z dnia poprzedzającego dzień dostawy/nabycia towaru). Taki sposób wyceny zaproponowaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 22 z 1 sierpnia 2014 r., w artykule pt. "Kurs waluty przy transakcjach pomiędzy kontrahentami krajowymi". Można go stosować, jeżeli na moment otrzymania towarów i sporządzenia dokumentu PZ podatnik nie jest jeszcze w posiadaniu faktury.

Sposób rozliczenia zakupu towaru od kontrahenta krajowego, który wystawia fakturę po dokonaniu dostawy, przedstawiamy na przykładzie, zakładając, że podatnik prowadzi księgi rachunkowe, a dla celów bilansowych przeliczenia dokonuje według kursu z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury. Przypominamy jednocześnie, że dla celów ustalania różnic kursowych odpowiednio kosztem podatkowym lub przychodem podatkowym mogą być jedynie różnice wyliczone od kwoty netto wykazanej na fakturze (różnice kursowe od kwoty VAT są neutralne podatkowo).

Dekretacja:

Księgowania: